9 – тақырып. Тасымалдау логистикасы



жүктеу 0,66 Mb.
бет3/3
Дата15.03.2022
өлшемі0,66 Mb.
#37821
1   2   3
Тема 7 - Тасымалау логистикасы-конвертирован

Темір

жол

  • Жоғары тасымалдау

және жасау

қабілеттілігі.



  • Ауа райына, жыл мезгіліне және уақытқа байланыссыз қолданылатындығы

  • Тасымалдау тез арада жүреді

  • Салыстырмалы төмен тарифтер, транзитті жіберулер үшін жеңілдіктер

  • Үлкен қашықтыққа жүктерді жоғары

жылдамдықпен жеткізеді

  • Тасымалдаушылар саны шектеулі

  • Өндірістік-техникалық базасына көп капитал салымдары қажет

  • Тасымалдың жоғары материал және энергия сыйымдылығы

  • Соңғы саты орындарының қол жетімділігі төмен

  • Жүктер жеткілікті түрде сақталмайды

Көлік

түрі

Артықшылықт

ары

Кемшіліктері

Теңіз

  • Континентаралық

тасымалдаудың мүмкіндігі

  • Ұзақ қашықтыққа тасымалдаудың өзіндік құнының төмендігі

  • Жоғары тасымалдау және өту қабілеттілігі

  • Тасымалдаудың

төмен капитал сыйымдылығы

  • Тасымал шектеулі

  • Жеткізудің төмен жылдамдығы

  • Географиялық, ауа райы жағдайларына байланысты

  • Күрделі порттың инфрақұрылымын құру қажеттілігі


Көлік түрлерінің сипаты




Көлік түрі

Артықшылықта ры

Кемшіліктері

Ішкі су

(өзен)

  • Терең өзендер мен

суаттарда тасымалдаудың жоғары мүмкіндіктері

  • Тасымалдаудың өзіндік құнының төмендігі

  • Капитал сыйымдылығының төмендігі

  • Тасымалдар шектеулі

  • Жүктерді жеткізу жылдамдығы төмен

  • Өзен, көлдердің тереңдігінің бірқалыпсыздығына байланыстылығы

  • Мерзімділік

  • Тасымал сенімділігі және жүктердің сақталу сенімділігі жеткіліксіз

Автомобиль

    • Жоғары қолжетерлік

    • Жүкті «есіктен есікке дейін» жеткізу мүмкіндігі

    • Жылжуы, икемділігі, өзгермелілігі жоғары

    • Жеткізу жылдамдылығы жоғары

    • Жеткізудің түрлі маршруттарын және схемаларын қолдану мүмкінділігі

    • Ең тиімді

тасымалдаушыны таңдаудың кең мүмкіндіктері бар.

  • Өнімділік төмен

  • Ауа райы және жол жағдайларына байланысты

  • Үлкен қашықтыққа тасымалдаудың салыстырмалы жоғары өзіндік құны

  • Жеткіліксіз экологиялық тазалық

Көлік түрлерінің сипаты





Көлік түрі

Артықшылықтары

Кемшіліктері

Әуе

  • Жүкті жеткізудің ең жоғары

жылдамдығы

  • Жоғары сенімділік

  • Жүктің сақталуының ең жоғарғы мүмкіндігі

  • Тасымалдаудың ең қысқа маршруттары

  • Өзіндік құны жоғары,

көліктің басқа түрлеріне қарағанда тарифы жоғары

  • Тасымалдың капитал сыйымдылығы, материалды- техникалық сыйымдылығы жоғары

  • Ауа райына байланысты

  • Географиялық мүмкіндігі жеткіліксіз

Құбыр

  • Өзіндік құны төмен

  • Өнімділігі жоғары

  • Жүк көп сақталады

  • Капитал сыйымдылығы төмен

  • Жүк түрлерінің шектеулілігі (газ, мұнай өнімдері, шикізат материалдарының эмульсиясы).

  • Аз тасымалданатын жүктердің мүмкінсіздіктері

Көлік түрін таңдауға әсер ететін алты негізгі факторлар


Көлік түрі

Көлік түрін таңдауға әсер ететін факторлар

Жеткізу

уақыты


Жіберу

жиілігі


Жүкті

жеткізудің тәртібін сақтау сенімділігі
Түрлі

жүктерді тасымалдау қабілеттілігі
Территориял

ық кез келген нүктесіне жеткізу қабілеттілігі
Тасымалдау

құны


Темір жол

3

4

3

2

2

3

Су

4

5

4

1

4

1

Автомобиль

2

2

2

3

1

4

Құбыр

5

1

5

5

5

2

Әуе

1

3

5

4

3

5



    1. КӨЛІК ТАРИФТЕРІ МЕН ОЛАРДЫ ҚОЛДАНУ


ЕРЕЖЕЛЕРІ



Тарифтерге жататындар:


      • жүктерді тасығаны үшін алынатын төлемдер;

      • жүктерді тасымалдаумен байланысты қосымша операциялар үшін алынатын жинақтар;

      • төлемдер мен жинақтарды есептеу ережелері.

Экономикалық категория ретінде көлік тарифтері көлік өнімінің бағасының формасы болып табылады.




Олардың құрылуы

төмендегілерді қамтамасыз ету қажет:



  • көліктік кәсіпорын үшін эксплуатациялық

шығындарды өтеу




және пайда алу мүмкіндігі;


  • көлік қызметтерін сатып алушылар үшін көлік

шығындарын жабу мүмкіндігі.





Темір жол көлігінде

Әр түрлі көліктердің тарифтер жүйесінің өздеріне тән ерекшеліетері


жүктерді тасымалдау құнын анықтау үшін жалпы, ерекше, жеңілдік және жергілікті тарифтерді пайдаланады.







Жеңілдік тарифтері белгілі бір мақсаттар үшін жүктерді тасымалдауда қолданылады.

Ерекше тарифтер деп – арнайы қосымшалар немесе жеңілдіктер түрінде, жалпы тарифтерден ауытқу арқылы белгіленетін тарифтер аталады.

Бұл тарифтер жоғары не төмен болуы мүмкін. Олар тек нақты жүктерге ғана таралады.


Ерекше тарифтер өнеркәсіпті орналастыруға әсер ете алады, себебі олар арқылы шикізаттың жеке түрлерін тасымалдаудың құнын реттеп отыруға болады, мысалы, тас, көмір, кварцит, кен және т.с.с. Тасымалдау құнын ерекше тарифтер арқылы жоғарылата немесе төмендете отырып, темір жолдардағы тасымалдаудың біркелкі еместігін төмендетеді.



Жергілікті тарифтерді жеке темір жол бастықтары белгілейді. Жүктерді тасымалдағаны үшін төленетін ақы және түрлі жинақ қоймалары кіретін бұл тарифтер берілген темір жол шеңберінде қызмет етеді.


Тасымал төлемімен бірге темір жол жүк жіберуші мен жүк алушыдан қосымша қызметтер үшін ақы алып отырады. Бұл төлем жинақ деп аталады және ол келесі операцияларды орындағаны үшін алынады: жүкті сақтағаны үшін, жүкті өлшеу немесе тексеру, вагондарды беру немесе жинау, оларды дезинсекциялау, жүктерді жөнелту және тиеу-түсіру жұмыстары, сондай-ақ басқа да бірқатар операциялар үшін.




Тасымалдау жылдамдығы. Темір жол бойымен жүк үлкен, пассажирлік немесе жүктік жылдамдықпен тасымалдануы мүмкін. Жылдамдық түрі жүктің тәулігіне қанша километр жүруі тиіс екенін анықтайды.

Жөнелту түрі. Темір жолмен жүк вагондап, контейнерлеп, аз тоннаждап – 25 т. дейін және көлемі вагонның 1/3 бөлігіндей болып жөнелтілуі мүмкін.


Тасымалдау арақашықтығы.

Тасымалдау ақысы ең қысқа бағыттағы арақашықтық бойынша алынуы мүмкін, жүктік немесе үлкен жылдамдықпен жүктерді тасымалдау кезінде тарифтік қашықтыққа немесе габариттік емес жүктерді немесе жүктерді пассажирлік жылдамдықпен тасымалдау кезінде нақты өткен қашықтық үшін алынуы мүмкін.

Жүктердің тасымалдауы жүргізілетін вагон типі. Темір жол бойымен жүктер әмбебап, арнайы немесе изотермиялық вагондарда, цистерналарда немесе платформаларда тасымалдануы мүмкін.



Тасымалдау ақысы әр жағдайда әр түрлі болады.

Вагон немесе контейнерлердің тиістілігі. Вагон, платформа немесе контейнер темір жолға жатуы мүмкін, жүк алушының немесе жүк берушінің меншігі болуы мүмкін.


Автомобиль көлігінде жүктердің тасымалдау құнын анықтау үшін келесі тариф түрлері қолданылады:

  • жүктерді тасымалдаудың кесімді тарифтері;

  • ақылы автотонна сағат жағдайларында жүктерді тасымалдау тарифтері;

  • уақтылы жүк автомобильдерді қолданғаны үшін тарифтер;

  • километрді есептеу есебінен тарифтер;

  • жылжыту құрамдардын алып келгені үшін тарифтер;

  • келісім тарифтері.


Барлық жағдайларда автомобильді пайдалану үшін алынатын ақы мөлшеріне тасымалдау жүргізілетін аудан әсер етеді. Бұл жүктерді тасымалдаудың өзіндік құнының деңгейінің тұрақты түрлілігімен түсіндіріледі.
Тарифтік ақы мөлшеріне келесі факторлар әсер етеді: тасымалдау қашықтығы;


автомобильдің жүк

жүк массасы;

көтерімділігін пайдалану мүмкіндігін сипаттайтын жүктің көлемді салмағы. Осы көрсеткіш бойынша автомобильмен тасымалданатын барлық жүктерді төрт топқа бөледі: автомобильдің жүк көтерімділігі; жалпы жүрісі;

автомобильді пайдалану уақыты; автомобиль типі;

тасымалдау жүргізілетін аудан, сондай-ақ бірқатар факторлар.



Өзен көлігіндегі жүктерді тасымалдау тарифтері, тасымалдау жұмыстары үшін алынатын жинақтар және тасымалдаумен байланысты басқа қызметтер нарық жағдайын ескергендегі пароход шаруашылығымен анықталады. Тариф мөлшерін есептеу негізіне тарифтер мен жинақтарды енгізу мерзіміне болжамданатын қызметтердің өзіндік құны, сондай-ақ заңмен бекітілген рентабельділіктің шектік деңгейі алынады.


Теңіз көлігінде жүктерді тасымалдау ақысы не тариф бойынша, не фрахталық қойылым бойынша жүргізіледі. Егер жүк тұрақты жүк ағымының бағыты бойынша жүрсе, онда тасымалдау сызықтық кеме жүру жүйесімен жүргізіледі. Бұл жағдайда жүк кесте бойынша жүріп, белгілі бір тариф бойынша төленеді.


Бақылау сұрақтары

  1. Тасымалдау логистикасы шешетін мәселелерді атаңыз.

  2. Автомобиль, темір жол, су және әуе көлігінің негізгі артықшылықтары мен кемшіліктерін сипаттаңыздар.

  3. Көлік түрін таңдауға қандай факторлар әсер ете алады? Олардың ішіндегі ең маңыздыларын атаңыз.

  4. Тасымалдау тарифтеріне жататын негізгі бөлімдерді атаңыз?

  5. Жүктерді тасымалдау құны неге байланысты: а) темір жол көлігіне;

б) автомобиль көлігіне?

  1. Темір жол көлігінде қолданылатын жалпы, ерекше, жеңілдік және жергілікті тарифтерін сипаттаңыздар.

  2. Көлік тасымалдаудың құқықтық негіздерін айтып беріңіздер.

жүктеу 0,66 Mb.

Достарыңызбен бөлісу:
1   2   3



©g.engime.org 2024
әкімшілігінің қараңыз
    Басты бет
рсетілетін қызмет
халықаралық қаржы
Астана халықаралық
қызмет регламенті
бекіту туралы
туралы ережені
орталығы туралы
субсидиялау мемлекеттік
кеңес туралы
ніндегі кеңес
орталығын басқару
қаржы орталығын
қаржы орталығы
құрамын бекіту
неркәсіптік кешен
міндетті құпия
болуына ерікті
тексерілу мемлекеттік
медициналық тексерілу
құпия медициналық
ерікті анонимді
Бастауыш тәлім
қатысуға жолдамалар
қызметшілері арасындағы
академиялық демалыс
алушыларға академиялық
білім алушыларға
ұйымдарында білім
туралы хабарландыру
конкурс туралы
мемлекеттік қызметшілері
мемлекеттік әкімшілік
органдардың мемлекеттік
мемлекеттік органдардың
барлық мемлекеттік
арналған барлық
орналасуға арналған
лауазымына орналасуға
әкімшілік лауазымына
инфекцияның болуына
жәрдемдесудің белсенді
шараларына қатысуға
саласындағы дайындаушы
ленген қосылған
шегінде бюджетке
салығы шегінде
есептелген қосылған
ұйымдарға есептелген
дайындаушы ұйымдарға
кешен саласындағы
сомасын субсидиялау