5В071200 «Машина жасау» 5В072400 «Технологиялық машиналар және жабдықтар»

Анықталған _r , r_r, _ор координаталарын ордината және абсцисса осьтеріне салып С, С^/ нүктелерін аламыз.

Дәл осылай пульсирлік (нөлден басталған) цикл үшін D, D^/ нүктелерін, басқа цикл үшін Е, Е^/ нүктелерін табуға болады. Табылған нүктелерді қисық сызықпен қосып, Смиттің шекті кернеулер диаграммасын аламыз. Смитт диаграммасынан кез келген –1<r <1 аралығындағы циклдің қауіпті кернеулерін табуға болады.

Шекті кернеулердің екінші диаграммасы (Хэй диаграммасы) _a — _ор координата жүйесінде тұрғызылады. Бұл диаграмманы түрғызу үшін ордината осіне цикл амплитудасы, абсцисса осіне орташа кернеу салынады (ХІІІ.6-сурет).

Симметриялы циклден бастайық: _a = _-1, _ор = 0. Анықталған координаталарды пайдаланып А нүктесін табамыз. Статикалық тұрақты кернеу үшін _a = 0, _ор = _бш. Олай болса, іздеген нүкте (В нүктесі) абсцисса осінің үстінде жатады. Дәл осылай, асимметриялық коэффициенттері басқа циклдер үшін С, М нүктелерін табуға болады, табылған нүктелерді қосып, Хэйдің шекті кернеулер диаграммасын аламыз. Ең үлкен кернеуі орташа кернеуінен екі есе үлкен пульсирлік (нөлден басталған) циклге С нүктесі сәйкес келеді.

Екі диаграммада да координата бас нүктелерінен жүргізілген түзулер (мысалы, OS түзулері) асимметриялық коэффициенттері тең ұқсас циклдерді сипаттайды. Түзу сызықтың көлбеулік бұрышы тангенсі Смитт диаграммасында

ал Хэй диаграммасында

Материалды қажуға есептегенде Смит пен Хэи диаграммаларының С. В. Серенсен мен Р. С. Киносошивили ұсынган қарапайым түрлері пайдаланылады. Смитт диаграммасының қарапайым түрін алу үшін ордината осіне материалдың аққыштық шегі салынып, табылған М нүктесі арқылы абсцисса осіне параллель МN түзуі, онан соң А нүктесі мен нөлден басталатып циклдің D нүктесі арқылы АD түзуі жүргізіледі (ХІІІ.5-сурет). Алынған АКN сынық сызыгы пластикалық материалдардың шекті кернеулер диаграммасы деп аталады.