5В070400 «Ақпараттық жүйелер» мамандығы үшін

Дәріс № 18 Толқындардың дифракциясын бейсызықтық теория тұрғысынан зерттеу

жүктеу 9,58 Mb.

бет	54/76
Дата	04.12.2017
өлшемі	9,58 Mb.
	#3091

1 ... 50 51 52 53 54 55 56 57 ... 76

Дәріс № 18 Толқындардың дифракциясын бейсызықтық теория тұрғысынан зерттеу..

Дәріс сабағының мазмұны:

Френель дифракциясы.
Фраунгофер дифракциясы.
Бір саңылаудағы және көп саңылаудағы дифракция.
Спектрлік жіктелу. Голография.

Дәріс сабағының қысқаша мазмұны:

Дифракция деп толқындардың жолындағы бөгеттерді орай өтуін немесе толқынның түзу сызықты таралуынан кедергінің маңында кез-келген ауытқуын айтады. Бұл құбылыс дыбыс толқындарында жақсы байқалады. Мысалы, дыбыс үй сыртында да естіледі, себебі дыбыс толқыны үй бұрышын айналып өтеді. Жарық та электромагниттік толқын, сол себепті жарық үшін дифракция құбылысы орын алады.

Дифракция құбылысы Гюйгенс принципімен түсіндіріледі. Гюйгенс принціпі бойынша

мезеттегі толқын майданы белгілі болса, келесі (

) мезеттегі толқын майданын анықтауға болады. Өйткені толқын майданының әрбір нүктесі толқын көзі болып табылады. Бұл екінші реттік толқындарды ораушы жаңа толқын майданы болып табылады. Толқын майданы бөгетке келгенде оның әрбір нүктесі екінші толқын көзі болып шығады. Осы толқындардың ораушысы саңылаудан өткен толқынның майданы болып табылады. Гюйгенс принціпі толқындық майданның таралу бағытын анықтауға мүмкіндік береді, ал амплитудасы, оған сәйкес әр түрлі бағыттағы таралатын толқын интенсивтілігі анықталмайды. Себебі толқын амплитудасының квадраты жарық интенсивтілігін береді. Гюйгенс принципін толықтыратын Френельдің ұсынған тәсілі бұл кемістікті жояды.

Френельдің

-ші зонасының ауданы

Бұл формула

-ға байланыссыз болғандықтан зоналардың аудандары бірдей болады. Зоналардың саны артқан сайын зоналардың

нүктесінен қашықтығы арта береді. Олай болса зоналардан келетін жарықтың интенсивтілігі кеми береді және зоналардың саны

артқан сайын

бұрышы үлкейе береді де

нүктесіне әсері азая береді. Осы жағдайда

Жуықтап алғанда

-ші зонаның амплитудасы

-ші зонаның радиусын

Бақылау сұрақтары:

Френель дифракциясы.
Фраунгофер дифракциясы.
Бір саңылаудағы және көп саңылаудағы дифракция.
Спектрлік жіктелу. Голография.

Ұсынылатын әдебиеттер:

Жанабаев З.Ж., Жангунов О.Н., Бигожаев О.Д. Бейсызык физика бастамалары. Қазақ университеті. 2002 ж.
Мукушев Б.А. Изучение основ синергетики в высшей школе. Семей 2009.
Абдуллаев Ж. Физика курсы. Алматы: Білімі, 1994.
Жұбанов М. Физиканың негізігі заңдары. Алматы: Мектеп, 1989.

жүктеу 9,58 Mb.

Достарыңызбен бөлісу:

1 ... 50 51 52 53 54 55 56 57 ... 76