5 – сынып Математика

ОХ сәулесінің бас нүктесі – О нүктесіне 0 санын сәйкестендіріп, О нүктесін санақ басы етіп аламыз.

ОХ сәулесінің бойына О нүктесінен бастап таңдап алған бірлік кесінді (ОА) салып, оның А нүктесінен белгілейміз. А нүктесін санақ басы – Онүктесінен 1 бірлік кескіндіге тең қашықтықта болғандықтан, оған 1 санын жазайық.

А нүктесі 1 санына сәйкес келеді немесе 1 саны А нүктесімен кескінделген делінеді.

Сәуленің бойвна 2 санын кескіндеу үшін , сәуленің санақ басынан (О-нүктесінен) бастап жалғастыра екі бірлік кесінді салып, оның ұшы-В нүктесіне 2 санын жазамыз.

Сәуленің бойына 3 санын кескіндеу үшін , сәуленің санақ басынан (О-нүктесінен) бастап жалғастыра үш бірлік кесіндіні салып , оның ұшы – С С нүктесіне 3 санын жазамыз. Осылайша жалғастырғанда координаталық сәле сызылады.

Бірлік кесіндісі берілген сәуле координаталық сәуле деп аталады.

әрбір О,А,Б,С... нүктелеріне сәйкес 0,1,2,3,...сандарын сол нүктелердің координаталары деп аталады . Жазылуы: О(0),А(1),В(2),С(3),... .

Координаталық сауледегі берілген нүктеге сәйкес сан, осы нүктенің координатасы деп аталады.

Оқылуы: О нүктесінің координатасы 0; А нүктесінің координатасы 1; В нүктесінің координатасы 2; және т.с.с.

Бөлшекті координаталық сәуледе кескіндеу үшін :

1. 
   бөлшектің бөлімінде қандай сан болса, бірлік кесіндіні сонша бөлікке бөлу керек.
   
2. 
   бөлшектің алымында қандай сан болса, бірлік кесіндіні сонша бөлігін алу керек.
   

ІΥ.Жаңа сабақты бекіту.

Координаталық сауле қалай сызылады?

Бірлік кесінді дегеніміз не?

Мысалдар арқылы бекіту

А В Д С

0 1 2 3

1. 
   А нүктесіне координатасы келетін сан А(3)
   
2. 
   В нүктесінің координатасы В
   
3. 
   С нүктесінің координатасы С
   
4. 
   Д нүктесінің координатасы Д
   

Υ.Оқулықпен жұмыс.

А-деңгей

№508