25 емтихан билеті бірінші, екінші және үшінші космостық жылдамдықтар. Планеталар қозғалысы, Кеплер заңдары

жүктеу 0,49 Mb. бет 7/20 Дата 23.05.2020 өлшемі 0,49 Mb. #30623

Идеал жүйемен салыстырғанда сәуле жолының ауытқуы туғызатын нақты оптикалық жүйедегі кескіннің кемістіктері аберрациялар деп аталады. Оптикалық жүйедегі кескіннің сапасы аберрациялардың шамасына тәуелді болады, өйткені аберрациялар болғанда кескіндер стигматикалық болудан қалады. Оптикалық жүйелердің аберрациялары монохроматтық және хроматтық аберациялар болып бөлінеді. Монохроматтық аберрациялар деп нақты бір толқын ұзындығы бар жарық сәулелері өткенде пайда болатын кескіннің кемістіктерін айтады. Бұларға мыналар жатады: сфералық аберрация, кома, астигматизм, кескін бетінің қисықтығы және дисторсия. Хроматикалық аберрациялардың мәнісі мынада: сындырушы беттер арқылы ақ жарықтың сәулелер шоғы өткенде ол жүйенің оптикалық орталарындағы дисперсия себебінен спектрлік құраушыларға жіктеледі. Осындай жіктелу нәтижесінде кескін орны бойынша да, мөлшерлері бойынша да дәл келмейтін монохроматтық кескіндердің көп санының қосындысы болады, осыдан кескін боялып шығады. Осы құбылыс хроматизм деп аталады. Кішкене нәрсенің жұқа линзадағы кескінін салғанда жарықтың параксиалдық шоғын пайдаландық. Осы жағдайда линзаға түсетін сәулелер шоғы жіңішке, осы параксиалдық шоқ сәулелері мен бас оптикалық өсь арасындағы бұрыштар өте кішкене болады. Түсетін жарықты монохраматты, ал линза затының сыну көрсеткіші түсетін жарықтың толқын ұзындығына тәуелді емес деп ұйғардық. Бірақ іс жүзінде осы шарттардың бәрі орындала бермейді, жүйеге түсетін жарық шоқтары жалпақ және бұлардың бас оптикалық өспен жасайтын бұрышы үлкен болады да кескін дәл және анық болмайды. Бұдан басқа, егер кескін түсіру үшін ақ жарық пайдаланылған болса, онда кескіннің жиектері түрлі түсті болады. Кескіннің осындай кемшіліктері аберрациялар деп аталады. жүктеу 0,49 Mb. Достарыңызбен бөлісу:

©g.engime.org 2024
әкімшілігінің қараңыз