«2018 2020 жылдарға арналған шығыс қазақстан облысы жарма ауданы қарасу ауылдық округінің кешенді даму жоспары»

2. Минералды шикiзатты, пайдалы қазбаларды және табиғи ресурстарды өндiру, ауыл шаруашылығы өнiмдерiн өндiру, өндiрiс пен тұтыну қалдықтарын өңдеу, кәдеге жарату және көму, гидротехникалық, суару және мелиорациялық жұмыстар мен құрылыс;

3. Жердің әлеуетін пайдаланудың төмен тиімділігі.

2.2 Әлеуметтік инфрақұрылым және қызметтер

Қарасу ауылдық округінің әлеуметтік инфрақұрылымы қанағаттанарлық жағдайға ие, негізгі қызметтер көрсетіледі. Әлеуметтік және әлеуметтік-мәдени инфрақұрылым қала деңгейіне қарағанда инфрақұрылымның төмен деңгейімен сипатталатын округтық ауданға тән шамамен бір қанағаттанарлық деңгейде дамыған. Ауданда 965 адам, ауданда 3 ауылдық елді мекен бар.

Округте 1 орта мектеп бар (Қарасу орта мектебі), оқушылар контингенті – 81 адам, және 1 негізгі мектепте (Қоңырбиік негізгі мектебі) 33 оқушы оқиды. Жалпы округ бойынша 40 мұғалім жұмыс істейді (оның ішінде 5 тәрбиеші, 2 психолог).

Мектеп және Кіші орталыққа оқушыларды қабылдауға әлеуеті толық жеткілікті. Алайда бұл саладағы негізгі проблемалар атап өтсек: Кіші Қарасу ауылындағы мектептегі кабинеттердің қажетті жабдықтарының жетіспеуі, мектеп оқушыларына жоғары жылдамдықты интернет ресурстарының болмауы негізгі проблемалардың бірі болып табылады. Мектепке дейінгі тәрбие және білім беру орта мектептер жанындағы шағын орталықтар арқылы беріледі. Балалар саны - 50.

SWOT – талдау

Күшті жағы	Әлсіз жағы
1.Білім беру саласындағы кадрлардың болуы; 2. Мектеп оқушыларының санын көбейту әлеуеті; 3.Оқудың тиімділігі, білім сапасы; 4.Қолжетімді тағам; 5.Қосымша тегін білім ұйымдастырылады; 6.Балаларға арналған автобус бар.		1. Оқу орындарының материалдық-техникалық жабдықталуы, оның ішінде жаңа модификациялар, арнайы техника, жабдықтар, заманауи компьютерлік техника; 2. Білім беру ұйымдарын мультимедиялық лабораториялармен жабдықтау жеткіліксіз; 3. Білім беру объектілерінің материалдық - техникалық базасына елеулі тозуы; 4.Халықтың тұрақты ауысуы; 5. Жас мамандардың тапшылығы зейнеткерлікке шыққан мұғалімдерді ауыстыруға; 6. Интернеттің төмен жылдамдығы; 7. асхана бөлмелері жалға беріліп, тамақ құнына әсер етпейді; 8.Мектеп қалпына келтірілмеді.
Мүмкіншіліктері		Қауіп-қатерлер
1. Білім беру мекемелерін, оның ішінде жаңа түрдегі кеңселерді жабдықтауға арналған мемлекеттік бағдарламалардың болуы; 2. МЖӘ шеңберінде жаңа балабақшалар салу; 3. Үш деңгейлі жүйе бойынша мектеп мұғалімдерінің біліктілігін арттыру.		1.Жоғары білікті кадрлардың кетуі.

Негізгі мәселелер:

2.Арнайы білім беретін кадрлардың жетіспеушілігі.

Ауыл тұрғындарына медициналық қызметті дәрігерлік амбулатория көрсетеді. Амбулаторияда 7 маман қызмет жасайды, оның барлығы орта медициналық қызметкерлер болып табылады. Округте тұрақты бас дәрігер жоқ. Амбулаторияда интернет байланысы жоқ.

Күшті жағы	Әлсіз жағы
1. Демографиялық көрсеткіштерді жақсарту: 2. өлім-жітімді азайту, табиғи өсуді арттыру; 3.Нәрестелер өлімінің деңгейін төмендету.		Медициналық пунктқа күрделі жөндеу қажет.
Мүмкіншіліктері		Қауіп-қатерлер
1.Медициналық мекемелерді қаржыландыруды ұлғайту; 2.Жас мамандарды тарту бойынша іс-шаралар жүйесін әзірлеу.

1. Әйелдер мен балалардың денсаулығының төмен деңгейі;

2. Нәресте өлімінің жоғары көрсеткіштері;

3. Персоналдың мәселелері;

4. Денсаулық сақтау мәселелері бойынша тиімсіз сектораралық өзара іс-қимыл;

5. Халықтың денсаулығына жеткiлiксiз жауапкершiлiк;

6. Медициналық-профилактикалық ұйымдардың, әсіресе ауылдық жерлердегі материалдық-техникалық базасының жеткіліксіздігі.

Спорттық инфрақұрылымы

Спорттық инфрақұрылым объектілерден шағын футбол алаңы, хоккей алаңынан басқа алаңдар округта жоқ болып табылады. Футбол, волейбол, баскетболдан жарыстар өткізіліп тұрады. Мектепте бокс секциясы ұйымдастырылады. Қарасу ауылдық округі бойынша 705 халық бар. Олардың 111 спорттың әр түрінен спорт секцияларына қатысады. 2018 жылдың 05 қыркүйегіне ауылдық және аудандық деңгейде ересектер және оқушылар арасында 199 адам қатысқан 19 жарыс өткізілді.

Күшті жағы	Әлсіз жағы
1.Спорт ғимараттары мен құрылыстары желісінің орнықты өсу динамимкасы; 2.Спорт залдарына тегін кіру; 3. Ауданда мини-футболға арналған команда бар,		1.Материалдық-техникалық базаның төмен деңгейі; 2.Саланың нашар штаты; 3.Қолданыстағы спорт ғимараттарының басым бөлігі алдыңғы қатарлы стандарттарға және техникалық пайдалану талаптарына сәйкес келмейді; 4. Спорттың болмауы, футбол алаңы.
Мүмкіншіліктері		Қауіп:
1.2025 жылға дейін Қазақстан Республикасында дене шынықтыру мен спорт дамыту тұжырымдамасын жедел жүзеге асыру; 2.Халық арасында ақпарат пен түсіндіру жұмысын күшейту.		1.Компьютерлік ойындар, кино, дискотекалар және тағы басқа сияқты ойын-сауық түрлерімен салыстырғанда дене шынықтыру мен спорттың бәсекеге қабілеттілігін төмендету; 2.Кейбір спорт түрлерінің әлсіз дамуы (жабық спорт ғимараттарының жоқтығына байланысты); 3.Қолданыстағы материалдық-техниканы жою.

Округ аумағында жастар үйі, мемлекеттік мерекелерге арналған іс-шаралар өткізілетін мектеп кітапханасы, оның негізінде шығармашылық топтар мен топтар жұмыс істейді. Басқа ауылдарда жасөспірімдер үйлері жоқ, кітапханалар тек мектептер базасында. Спорт және мәдениет саласының материалдық-техникалық базасы өте жақсы жағдайда.Мәдени шаралар откізілуде: Жаңа жылдық ертеңгіліктер, 8 наурыз халықаралық әйелдер күні мерекесіне арналған «Ана өмір гүлі» концерт, «Армысың, Әз Наурыз» концерт, «Жеңістің туы желбіре»концерт, «Бала өмірдің гүлі» атты ертеңгілік, «Астана-бас қала» концерт.

Жастар саясаты

"Дипломмен ауылға" бағдарлама аясында округте 1 адам (білім беру саласында) жұмыс істейді, 2 адам жастар практикасымен уақытша жұмысқа орналасты. Округте қоғамдық "Аналар кеңесі" мен "Ақсақалдар кеңесі" құрылған. Жастармен және тұрғындармен идеологиялық жұмыс және профилактикалық іс-шараларды жүргізеді.

SWOT - талдау

Күшті жағы	Әлсіз жағы
1.Жастар үшін ресурстық орталықтар құру және жұмыс істеу.		1.Ауылдық жерлердегі үкіметтік емес ұйымдардың жұмысының төмен деңгейі.
Мүмкіншіліктері		Қауіп:
1.Жастар арасында ақпарат пен түсіндіру жұмыстарын күшейту; 2.Ауылда жұмыс істейтін жастардың ресурстық орталықтарына әдістемелік көмек көрсету.		2.Әлеуметтік саяси жағдайдың жиынтығы; 2.Деструктивті діни ағымдардың таралуы; 3.Жастарды деструктивті діни ағымдарға тарту.

1. 
   Мемлекеттік органдардың және қоғамдық бірлестіктердің, оның ішінде мемлекеттік әлеуметтік тапсырыс саласындағы өзара іс-қимылын реттейтін, халықаралық ұйымдардың қызметіне бақылауды жүзеге асыратын нақты нормативтік құқықтық актілердің болмауы;
   
2. 
   Қоғамдық бірлестіктердің жұмысының деңгейінің айтарлықтай төмендеуі (әсіресе ауылдық жерлерде) мемлекеттік қолдаудың (гранттар) баламалы механизмдердің болмауына байланысты тұрақты штаттан тыс кеңселер, кеңсе, материалдық-техникалық база жоқ;
   
3. 
   Ауыл жастарының жұмыспен қамтылуының төмен пайызы;
   
4. 
   Жастар үшін тұрғын үймен қамтамасыз ету;
   
5. 
   Жастар арасындағы қылмыс;
   
6. 
   Кадрлардың жеткіліксіз, жастар саясатын іске асыру үшін ғылыми және ақпараттық қолдау.
   

Еңбекке жарамды халық саны 400 ден астам адам. Округте 2 адам нақты жұмыссыз ретінде тіркелген. Округте жұмыссыздық деңгейі төменгі дәрежеде. Жұмысқа орналастыру бойынша округте шаруа қожалықтарының басшылары өздерінде бар бос жұмыс орындарын Жарма аудандық Жұмыспен қамту орталығымен бірігіп, қажетті мамандығы бойынша бюджет қаражаты есебінен оқытылып, шаруа қожалықтарына жұмысқа орналастырылады. 2017 жылы жұмыспен қамту бағдарламасымен осы бағдарлама бойынша 6 адам оқытылып, оның ішінде біреуі тұрақты жұмысқа орналастырылды. Округте жалғыз тұратын зейнеткерлерге арнайы көмектесу үшін бір әлеуметтік қызметкер жұмыс атқарады.

Округтің тұрғын үй қоры, ол пешпен жылытатын жеке тұрған үйлер болып табылады, жеке газ балондар қолданылады.

Әлеуметтік саладағы негізгі проблемалар:

1. Округтегі тұрмыстық жағдайы, жұмысқа орналасу қиындығы және еңбекақы төмендігі;

2. Бос уақытты өткізетін орындар жоқтығы;

3. Мүмкіндігі шектеулі адамдарға арналған әдістемелік кабинетінің жоқтығы;

4. Төмен жалақы.

Округтің әлеуметтік инфрақұрылымын даму перспективалары :

1. Округтің әлеуметтік және тұрмыстық жағдайын жақсарту;

2. Жастарды тұрғын үймен қамтамасыз ету;

3. Спорттық-мәдени объектілерді салу.

"Жеке және заңды тұлғалардың өтініштерін қарау тәртібі туралы" Заңына және "Мемлекеттік көрсетілетін қызметтер туралы" Заңына сәйкес, «Қарасу ауылдық округі әкімінің аппараты» ММ –сі халыққа 4 түрлі мемлекеттік қызмет көрсетеді: Жеке қосалқы шаруашылықтың бар екендігі туралы анықтама беру, Елді мекен шегінде объект салу үшін жер учаскесін беру, Жер учаскесінің нысаналы мақсатын өзгертуге шешім беру, Сауда – саттықты (конкурстарды, аукциондарды) өткізуді талап етпейтін мемлекет меншігіндегі жер учаскелеріне құқықтарды алу. Әкімшілікте сондай – ақ басқа да кейбір қызметтер көрсетіледі. Нотариалдық іс – әрекеттер жүзеге асырылады (сенімхаттар беру, құжаттың көшірмесінің дұрыстығын нотариатта). Негізгі қызметтер Қалбатау және Шар қаласындағы Халыққа қызмет көрсету орталығында көрсетіледі. Сондай –ақ әкімшілік тарапынан өтініш беріп ауылға мобильді ЦОН шақырылады.

Округ территориясында 132 зейнеткер тұрады. Оның ішінде тыл ардагерлері – 6, бірінші топтағы мүгедекетер саны – 1, батыр аналар және көп балалы жанұялар (4 – 5 бала) – 35, Чернобыл АЭС қатысушылар – 4 адам, 18 жасқа дейінгі балалардың жәрдемақысын алатын жанұялар саны – 7. Жыл сайын көп балалы аналарға мемлекеттік тарапынана бір жолғы әлеуметтік көмек көрсетіледі. Чернобыль АЭС қатысушаларға көрсетілетін көмек – 20 мың теңге. Сондай-ақ, білім беру саласының қызметкерлері мен әлеуметтік қызметкерлер әлеуметтік көмек және коммуналдық төлемдер үшін арнайы көмек алады. Округте тұрақты түрдеосал топтарға көмек көрсетуге бағытталған іс-шаралар жүзеге асырылып отырады. Округте "Жомарт жүрек", "Мектепке жол акциясы", "Рухани жаңғыру" бағдарламалары аясында қайырымдылық іс – шаралары ұйымдастырылып тұрады. 2017 жылы ауылдағымемлекеттік мекемелер, шаруа қожалықтары, жеке кәсіпкерлер тарапынан аз қамтамасыз етілген отбасыларға (5%), зейнеткерлерге (52 адам) жалпы көлемі – 180 мың теңге көлемінде және материалдық көмек көрсетілді. Сондай-ақ, 2017 жылы округтің шаруа қожалықтарымен және жеке кәсіпкерлермен бизнестің әлеуметтік жауапкершілігі бойынша жалпы сомасы 1 800,0 мың теңге меморандумдар жасалды. Жыл сайын жаңа жылдық іс-шаралар өткізіліп, 3 жасқа дейінгі балалар үшін (42 бала) сыйлықтар ұсынылды және балаларды қорғау күні а тап өтіледі.

1.Еңбекке қабілетті халықтың қартаюы және еңбекке қабілетті жастағы адамдардың көші-қоны жоғалуы;

2.Ауылдық жерлерде тұрақты жұмыс орындарының болмауы;

3.Жастардың жоғары деңгейі және әйелдердің жұмыссыздығы;

4.Жоғары білімі бар мамандар мен білікті жұмыс күшінің болмауы;

5.Жұмыссыздар мен өзін-өзі жұмыспен қамтығандар арасында табысы аз азаматтардың жоғары үлесі;

6.Көлеңкелі жұмысқа орналасу;

7.Еңбек нарығының кəсіби дайындық қажеттіліктеріне сәйкес келмеуі.

1. Халықтың қартаюының жоғары қарқыны;

1.Ауылға жастарды жұмысқа тарту үшін жұмыстың болмауы, төменгі жалақының тұрмысытық қажеттіліктеріне жетпеуі;

2.Жастардың бос уақытын ұтымды пайдалануда спорттық және мәдени нысандардың мүлде болмауы;

3.Жұмыс орнының жетіспеушілігі, әсіресе әйелдер үшін;

4.Жалақының мөлшері төмен болуы.

Перспективалық әлеуметтік инфрақұрылымын дамыту:

1. Спорттық – мәдени құрылыс объектілері;

2. Мәдениет және спорт мекемелерінің материалдық-техникалық базаларын жақсарту;

3. Тұрғындардың бос уақытын ұтымды пайдалану;

4. Жастарды ауылға тартып, әлеуметтік және тұрмыстық жағдайларын көтеру;

5. Жас мамандарды тұрғын үймен қамтамасыз ету.

Қоғамдық тәртіпті және қауіпсіздікті қаматамасыз ету үшін Шар қаласынан арнайы округке бекітілген 1 учаскелік полиция инспектор қызмет атқарады.