2 К. С. Ж масова психология

адамдардыц сездерш eerin отырса да, 6ip жер1м1здщ ауы- 
рып отырганын сезшбеу1м1з де м ум йн. KepiciHine, адам 
6ip затца немесе ic-ерекетке кещ л аударса, оныц егжей- 
тегжешне дешн берш 6Lnefli жене ici жемйя! болып шыга- 
ды. Оз1м1здщ зейцпм1здо туйсштерге аудара отырып, 6i3 
вз1м1здщ сез1мталдыгымызды  кушейтем1з.
Зешн дегешм1з -  сананыц кандай да болса 6ip затца, к у  
былысца немесе ic-ерекетке багытгалуы жене шогырлануы. 
Сананыц багытталуы деп объект!ш тацдап ал уды айтамыз, 
ал сананыц 6ip нерсеге шогырлануы дегенде, бул объекта- 
ге цатысы жоцтыц берше квщл аудармауды айтады.
Оку жумысында зешннщ мацызы вте улкен. Окудыц 
табысты болуы квбшесе мугаймнщ, оцушылардыц зеш- 
шн каншалыцты окуга аудара б1луше байланысты. Егер 
балалардыц зешш оку материалдарына аударылса, олар 
негурлым жацсы TyciHin, жаксы уга алады, оныц устше 
балалар сабацта  зешшн сала жумыс  icTeftfli.  Сыныпта 
тертштщ болуын да цамтамасыз етедь Зешн дербес 6ip 
психикалык процесс емес, ейткеш ол баска процестерыз 
квр1не алмайды. Б1з зешн койып немесе зей1н аудармай 
цараймыз, тыцдаймыз (ягни кабылдаймыз), ойлаймыз 
(ягни ой жуйртем1з) немесе 6ip нерсешн:тейм1з. Сейтш, 
зешн  вр турл1 психикалык процестердщ тек  6ip жагы 
немесе цасиет1 гана болып табылады.
5 - с у р е т .  Т а х и с т о с к о п .   З е ш н   к в л е м ш  з е р т т е й т ш  а с п а л
9-179
129

Адам  ойлау  кезшде 6ip ic-ерекетпен  шугылданумен 
(6ip нерсе 1стейд1 немесе 6ip нврсет ойлайды) байланыс­
ты онын, зешш сол нврсеге аударылады. Егер оцушынын, 
зешш сабактыц мазмунына аударылмаса, демек, онын, 
зешш баска нэрсеге ауып отырганы.
Ырьщсыз зешн. Егер муг&тмнщ Tycinnipyi мазмуны 
жагынан кызьщты болып келсе,  кврнею. куралдар кол- 
данылса окушылар педагогтыц свздерш вздерЬак уйып 
тыцдайды,  керсеткендерш  кещ л  коя  карайды.  Муны 
ырыксыз зешн деп атайды. Ол кебшесе адамда езш кыс- 
пай, ез1нен-ез1 болатыны былай турсын, сонымен катар 
6ip нврсет керуге, естуге алдын ала ниеттенбесе де пайда 
болады.
Ырыксыз (алдын-ала ниеттенбеген) зешннщ физио- 
логиялык 
Heriei 
адамды коршаган ортада болып жатцан- 
дарга кещ л аударуга коздыратын барлау рефлекс! болып 
табылады.
Ырыксыз зешн накты айтканда неден пайда болады? 
Ец алдымен, к у п т  ттркещцргпптерден пайда болады. 
Меселен,  куннщ   кулакты  тундыра 

жүктеу 7,65 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: