13 дәріс. Өнімді пайдаланудың әр түрлі жағдайларын есепке алу. Құндық регрессиялық тәуелділіктер әдісі

Өнімнің бәсекеге қабілеттілігін бағалаудың жалпы әдістемесі сапа деңгейінің (техникалық деңгей) немесе негізгі жалпыланған көрсеткіштердің сандық мәндерін, сондай-ақ бағаланатын тауарлар өнімдерінің өзіндік құнының көрсеткіштерін және негізгі (базалық) үлгіні (лерді) салыстырудан тұрады.

• Өнімнің бәсекеге қабілеттілігін бағалаудың жалпы әдістемесі сапа деңгейінің (техникалық деңгей) немесе негізгі жалпыланған көрсеткіштердің сандық мәндерін, сондай-ақ бағаланатын тауарлар өнімдерінің өзіндік құнының көрсеткіштерін және негізгі (базалық) үлгіні (лерді) салыстырудан тұрады.
• Өнімнің бәсекеге қабілеттілігін бағалаудың қарапайым әдісі жалпыланған (негізгі, топтық және интегралды) сапа көрсеткіштерін және өнімнің экономикалық көрсеткіштерін пайдалануға негізделген. Алайда, өнімнің бәсекеге қабілеттілігінің көрсеткіші (бағалау емес) әдетте пайдалы әсердің тұтынудың жалпы бағасына қатынасы, яғни сапаның интегралды көрсеткіші сипаттайды.
• Егер пайдалы әсер және барлық тұтынушылық шығындар туралы жеткілікті ақпарат болса бәсекеге қабілеттілік деңгейі - Уб формула бойынша салыстырылатын үлгілердің интегралды сапа көрсеткіштерінің арақатынасымен анықталады
•  
• Рин.бағ және Рин.баз сәйкесінше бағаланатын және базалық үлгілердің сапасының интегралды көрсеткіштері; Wбағ және Wбаз - сәйкесінше қызмет ету мерзіміндегі базалық және бағаланатын үлгілерді пайдаланудан алынған жалпы пайдалы әсер; Збаз/Збағ - базалық және бағаланатын үлгілердің сатып алу, пайдалану және жоюға байланысты шығындардың қатынасы.
• Егер Уб≥ 1 өнімдер бәсекеге қабілетті, ал Уб ≤ 1өнім белгілі бір нарықта бәсекеге қабілетті емес.

Салыстырылған үлгілерді сатып алуға және пайдалануға жұмсалған жалпы шығындардың қатынасы мына формула бойынша анықталады:

• Салыстырылған үлгілерді сатып алуға және пайдалануға жұмсалған жалпы шығындардың қатынасы мына формула бойынша анықталады:
•  
• мұндағы Зс.бағ және Зс.баз - сәйкесінше бағаланатын және базалық үлгілерді алуға кеткен бір реттік шығындар; Зэ.бағ және Зэ.баз - сәйкесінше бағаланатын және базалық сынамалар бойынша бір жылға байланысты жалпы пайдалану шығындары; Tқ.бағ және Tқ.баз- бағаланған және базалық үлгілердің жарамдылық мерзімі.
•  
• Қазіргі заманғы эконометрика шаруашылық нәтиженің құрылымын сипаттайтын статистикалық және экономикалық ақпаратты қолданудың жақсаруын талап етеді. Менеджментке сенімді ақпараттық базаның құруын бүкіл экономика саласында әртүрлі факторлардың өз ара әсерін анықтамау мүмкін емес, ол ұйым жұмысының нәтижесін сипаттайды.
• Тәуелділікті зерттеуде математикалық әдістердің ішінде жоғарғы математиканың классикалық әдісі — регрессиялық және корреляциялық анализ, экономикалық кибернетика, кластерлік анализ және т.б.