1,2- зертханалық жұмыс Жердің магнит өрісі кернеулігінің горизонталь құраушысын анықтау Жұмыстың мақсаты

жүктеу 0,87 Mb.

Pdf просмотр

бет	19/20
Дата	11.06.2023
өлшемі	0,87 Mb.
	#42958

1 ... 12 13 14 15 16 17 18 19 20

Физ. 2 Зертханалық жұмыстар

Жұмыстың орындалу тәртібі
Тапсырма №1
. Монохроматордың дисперсиялық қисығын салу.
Дисперсиялық қисық
дегенiмiз монохроматордың дисперсиялағыш
призмалармен байланысты барабандағы бұрылу бұрышының мәнiмен
спектрлiк сызықтардың толқын ұзындықтары арасындағы байланысты
өрнектейтiн қисық, яғни

=f(

).
Бұл үшiн сынап буымен толтырылған
ПРК-
2,
ПРК-
4 шамдары және
инерттi газдармен толтырылған түтiкшелер пайдаланылады.
1.
Сынап буымен толтырылған түтікше штативке бекiтiлiп электр көзiне
қосылады. Сынап шамын қозғалта отырып монохроматордың саңылауын
толық жарықтандырамыз.
2.
Окуляр арқылы спектрдi толық қарап шығамыз, сынап шамының дұрыс
орналасқан жағдайында барлық сызықтар бiркелкi және анық жарықталған
болу керек.
3.
Индекстi сынаптың күлгiннен қызылға дейiнгi спектрлік сызықтарымен
дәл келтiре отырып, барабан шкаласының көрсеткiшiн жазып аламыз және әр
сызықтың түсiн белгiлеп қоямыз. Содан соң өлшеудi керiсiнше, яғни
қызылдан күлгiн сызықтарға дейiн қайталаймыз. Сынап спектрiнде жеңiл
ажыратуға болатын сипаттағыш сызықтар бар екенiн айтуымыз керек. Олар:
күлгiн аймағында бiр–бiрiне жақын орналасқан толқын ұзындықтары λ=
404,7

және

404,8 нм

екi сызық, анық көрiнетiн толқынның ұзындығы – λ =546
нм

жасыл сызық, толқын ұзындықтары λ =576,9

және

579,1

нм ашық сары
қос сызықтар (дублет).

4.
Алынған спектрлiк сызықтар үшiн барабанның орташа көрсеткішін
‹

›
анықтаймыз.

5.
Кестеден сынап үшiн толқын ұзындықтарының мәнiн алып мм-лiк қағазға
ордината өсiне призмалардың бұрылу бұрышына

,
ал абсцисса өсiне
толқын ұзындықтарын λ салып график тұрғызамыз.

-
[рад] өлшенеді.

6.
Сынап шамын неон мен гелий толтырылған түтiкшелермен алмастырып
жоғарғы келтiрiлген әрекеттердi қайталаймыз. Неон мен гелий
спектрлерiндегi кейбiр сызықтардың алып тұрған орнын барабан
шкаласымен анықтап


бұрышының мәнiн пайдаланып тұрғызған
градуирлiк графиктен толқын ұзындықтарын анықтаймыз.
График масштабын ол жеткiлiктi түрде үлкен және толқын ұзындығын 1 нм
-
ге дейiн дәлдiкпен нақты анықтауға болатындай етiп алу керек.

Тапсырма №2.
УМ-2 монохроматордың дисперсиясын анықтау.
Градуирлiк график толқын ұзындықтары бойынша 400 –ден 700- ге
дейiнгi аралықты қамтуы керек. Құралдың дисперсиясы әр түрлi толқындар
үшiн әр түрлі болатыны жоғарыда айтылған. Берiлген жұмыста сызықтық
дисперсия
спектрдiң
төменгi
бөлiктерi
үшiн
анықталады:
400,450,500,550,600,650,700,750 нм.
Мәндер барлық жағдайда оқытушының нұсқауымен алынады, ал

λ
сәйкес


мәндерi градуирлiк график бойынша анықталынады.
1.
Бұл үшiн

- мен
l
мәндерi 1-шi және 2-шi теңдеумен анықталады.
2.
Сызықтық дисперсияны есептеу үшiн бұрыштық дисперсияның мәнiн
мiндеттi түрде рад/нм-ге айналдыру керек және көру түтiгiнiң фокус
арақашықтығына көбейту керек.
3.
Алынған мәлiметтер бойынша сызықтық дисперсияның толқын
ұзындығына қатысты графигiн тұрғызамыз.
4.
Қателiктердiң мүмкiн болған көздерiн анықтаймыз.

жүктеу 0,87 Mb.

Достарыңызбен бөлісу:

1 ... 12 13 14 15 16 17 18 19 20