11 Аннотация

16 

 

 

Бүгінгі  бағдарламалық  қамтамасыз  ету  нарығы  жобаларды  жасау  үшін 

үлкен  талаптар  қояды.  Сондықтан,  бүгінгі  бағдарламалық  құралдар  үшін 

ұтқырлық,  ауқымдылық  және  көп  платформалық  маңызды  талаптар  болып 

табылады. 

Портативті  деп  айтарлықтай  өңдеу  коды  жоқ  түрлі  аппараттық  және 

бағдарламалық  қамтамасыз  ету  платформаларында  бағдарламалық  қамтамасыз 

ету құралын пайдалануға болады дегенді білдіреді. 

Ауқымдылығы жалпы кодтың аз өзгеруінен бағдарламалық қамтамасыз ету 

құралының  жаңа  мүмкіндіктер  мен  сипаттарға  ие  болу  мүмкіндігі  болып 

табылады.  Сіз  жай  ғана  жаңа  модульдерін  қосу  арқылы,  БӨ  негізгі  кодын 

өзгертпей, келбетін өзгертуге мүмкіндік аласыз. 

Сондықтан  әзірлеу  кезінде  назарға  осы  екі  талапты  алады.  Әрине,  барлық 

белгілі платформаларда жұмыс істейтін, күрделі бағдарламалық қамтамасыз етуді 

іске  асыру  іс  жүзінде  мүмкін  емес,  бірақ  кең  таралған  платформалар  оны 

функционалды қамтамасыз етуге ұмтылады. 

IBM PC платформа Қазақстанда ең көп таралған екенін ескере отырып, бұл 

веб-сайты  осы  аппараттық  платформа  астында  әзірлеу  туралы  шешім 

қабылданды.  IBM  PC-мен  қалыпты  жұмыс  істеу  қабілетін  зерттей  келе:  73%- 

Windows,  16%  -  Linux,  11%  -  Free  BSD,  Open  BSD,  Mac  OS  X,  Novell  NetWare. 

Осы нәтижелерге сүйене отырып, және бағдарлама бірнеше операциялық жүйеде 

жұмыс істеу қажет болғандықтан, порталдың жеке компоненттері де, және толық 

порталдың  өзі  де  жұмыс  істейтіндей  етіп  жасау  үшін  екі  операциялық  жүйе: 

Windows  және  Linux  таңдалды.  Және  бұл  талаптар  веб  серверде  орналасқан 

бағдарлама бөлігіне қатысты. 

Веб-сервер  –  клиенттерден  HTTP  сұраныстарды  қабылдайтын  сервер. 

Әдетте  клиенттер  ретінде  браузерлер  есептеледі.  Және  нәтиже  ретінде    HTML 

парақша, бейне, файлдар, медиа-ағындар және басқа да мәліметтер.  

Веб-сервер ретінде бағдарламаны және сол бағдарлама жұмыс істейтін ДК 

айтады.  Клиенттер  ортақ  көрсеткіш  ресурс  -  URL  адрес  арқылы  сервердегі 

қажетті  веб-парақшаға немесе сервердегі басқа ресурстарға ұол жеткізеді. 

Apache  HTTP-сервері  (солтүстік  америкалық  үнді  тайпаларының  атымен 

аталған ) - ашық веб-сервер [2]. 

Apache  қосплатформалы  БҚ,  ол  Linux,  BSD,  Mac  OS,  Microsoft  Windows, 

Novell NetWare, BeOS операциялық жүйелерін қолдайды. 

Apache  негізгі  артықшылығы  жоғарғы  қорғаныс  және  оңай  бапталуы.  Ол 

деректерді  шығару  үшін  сыртқы  модулдарды  қосуға,  қолданушыларды  анықтау 

ДҚЖБ-ны  қолданады,  қателер  туралы  ақпаратты  модификациялайды,  IPv6-ны 

қолдайды. 

 

1.4 Пайдаланушы интерфейсіне қойылатын талаптар 

 

Веб-сайттарға қойылатын негізгі талаптар: 

1 оңай игеру мүмкіндігі; 

17 

 

2 есте қаларлықтай болуы;  

3 қолдану тиімділігі;  

4 қолдану қауіпсіздігі;  

5 қолданушыны қанағаттандыруы.  

Кез-келген веб-сайтты құрғанда мына ережелерді есте сақтау керек: 

1 әрқашан өзіңізді сайтты қолданушының орнына қоя біліңіз; 

2 бір реңді мәтін, бейне және фонды қолданбаңыз;  

3 жарықтылық деңгейі бірдей мәтін, бейне және фонды қолданбаңыз; 

          4 графикалық элементтермен толтырылған фонды қолданбаңыз; 

5 қолданушы ақпаратты есте сақтап қиналмауы керек; 

6 қолданушы кірген сілтемелер басқаларынан ерекшеленіп тұруы керек; 

7  көрнекі  кескіндер  әлдеқайда  оңай  есте  қалады,  сондықтан    парақты 

қолданушының есінде қалатындай, басқалардан ерекше етіп жасаңыз. 

8  5-9  арасындағы  элементтерді  таңдау  үшін,  біртекті  топтар  мөлшерін 

(мысалы, сілтемелер) шектеңіз. Бұл -7/2 Милер «сиқырлы» санымен байланысты, 

адам бір уақытта қанша затты назарында ұстай алады. 

          9  есіңізде  болсын,қолданушының  күтуге  кеткен  уақыты,  күткен  нәтижеге 

пропорционалды. 

          10  егер  беттің  жүктеме  уақыты  30  сек-тан  астам  болса,  процесс  іске  асу 

үшін пайдаланушыны сенімділікпен қамтамасыз ету керек. Мұны іске асыру үшін 

процесс жолағын пайдалану. 

          11  қолданушының  жоғалтқан  уақыты,жүктелген  байттардан  әлдеқайда 

маңызды. 

12  екі  таңдау  арасын  ең  төмен  қашықтыққа,  тышқан  көрсеткісімен 

төмендетіңіз  

          13  шолғыштың  «кері»тетігін  басып,  жиі  қолданған  беттің  (әсіресе  басты 

бет) араларының қашықтығын азайтуға тырысыңыз. 

          Төменде веб-дизайнда кең таралған дәстүрлер келтірілген: 

           - Сайттың логотипі сол жақ, жоғарғы бұрышта, басты бетке сілтеме болып 

табылады. 

           -  Сілтеменің  көп  қайталанбауы.  Беттің  астынғы  бөлігінде  қолданушыны 

қайтадан  беттің  жоғары  бөлігіне  алып  келу  үшін,  ұзын  беттерде  сілтеме 

қолданылады.  

            -  Тышқанның  түймешігін  басқан  кезде  өзгерістердің  орын  алуы. Мысалы, 

сілтеме мәтіні әдетте асты сызылады, немесе басқаша белгіленеді.  Оның үстінен 

тышқанмен өткенде обьект сырт келбетін өзгертеді.  

 

1.5 Өнім міндеттері 

             

Автор  алдына  қойылған  бірінші  міндет:  Интернет  және  жергілікті  желіде 

қолданысқа ие болатын web-сайт жобасының құрылымдық схемасын құрастыру. 

Практика  басшыларының  ойынша  құрылып  жатқан  web-сайт  келесі  қасиеттерге 

ие болу керек:  

18 

 

            - икемділік, жүйелік әкімшілердің құрылымдық бақылауына ыңғайлы болу 

үшін  

            -  web-сайт  дауыс  қолданысына  ие  болу  керек,анимацияларға,  эмоциялық-

бағалы компонент мазмұнын күшейту керек, мотивациясын қалыптастыру керек. 

             -  қолданушыларға  сондай-ақ  кез-келген  беттерді  басып  шығаруға 

мүмкіндік болу керек. 

              -  қолданышулардың  көкейіндегі  сұрағына,тез  арада  жауап  алатындай 

форум құрылу керек 

            Бірақ  жобалаудың  басты  міндеті  техникалық  мамандарсыз  web-сайтқа 

өзгеріс енгізетін мазмұнды басқару жүйесін құру: 

-  сайттың 

құрылымы 

айқын 

болуы 

тиіс, 

логикалық 

қайшылықтарсыз,қолданушының іздеген кез-келген ақпаратын табу керек. 

-  бір-біріне  логикалық  байланысты,  келушіге  оңай  қажетті  ақпаратқа  қол 

жеткізуге мүмкіндік беретін өзара сілтемелер болуы тиіс. 

        -  сайттағы  навигация,  сайттағы  барлық  беттерге  қарапайым  және  түсінікті 

мәзір  ретінде  ұсынылуы  керек,  сайттағы  мәтін  грамматикалық  және 

стилистикалық қатесіз болу керек. 

         -  жобалау  біраңғай  бір  түсте,  түсі  сәйкес  келмейтін  элементтерсіз  болуы 

керек. 

Сайтты  қалыпты  және  ең  көп  таралған  браузерлер  қолдана  алуы  тиіс: 

Internet Explorer, Opera, Firefox, Chrome, Safari. 

Сайт  800x600 немесе  одан жоғары экран ажыратымдылығымен келушілер 

үшін көрсетілуі тиіс. 

 

1.6  Веб-сайттың мақсаты мен қолдану саласы 

 

Қазіргі  уақытта  статикалық  сайттарды  құру  актуалды  болмай  қалды.  Сайт 

жасаған уақытта, сайттың иесі жай статикалық сайт емес, керісінше өмір сүретін 

және өзгеретін сайт құру керек. 

Әрине,  сайт  құрарда    онын  жобалануы  және  көрнекі  жобалауы  маңызды, 

бірак  одан  маңыздысы  оның  үнемі  жаңартылып  отыратын  мазмұны.  Соңғы 

жаңалықтар,  хабарландырулар,  бағалар,  оқиғалар,  мақалалар  –  Интернет 

қолданушылардың іздейтіні осылар. 

Ағымдағы және жиі жаңартылатын мазмұны сайттың тартымдылығын және 

сенімділігін арттырады, оның қолданушыларын көбейтеді  

Ақпарттық  басқарудың  бірнеше  тәсілі  бар.  Көпке  белгілі  тәсіл  HTML-мен 

сайт  беттерін  редакциялау,  файлдарды  FTP  хаттамалары  арқылы  хостинг 

провайдеріне көшіру. 

Технологиялар  бір  орында  тұрмайды,  және  бүгінде  өмірімізді  жеңілдету 

үшін  мазмұнды  басқару  жүйесі  құрылуда  (CMS  -  Content  Management  System) 

Олардың  мақсаты  сайт  мазмұнын  жаңартуды  жеңілдету  үшін  динамикалық  веб-

сайттар  құру.  Басқару  жүйесіне  Интернетке  қосылған  кез-келген  компьютерден 

кіре аласыздар.