64
арналған арнайы графикалық редакторлар бар. Олар компанияның логотиптерін жасауда,
мәтінді кӛркемдеп ӛңдеуде (мысалы, журналдағы тақырыптар немесе жарнамалық
хабарландырулар) сонымен қатар сурет, чертеж, сызба немесе диаграмма жасағанда
қолданылады.
Adobe Ulustrator - векторлық графикамен жұмыс істеуге арналған редактор. Оның
негізгі ерекшелігі - полиграфикалық басылымдарды компьютерлік беттеу және қиын
құжаттарды ӛңдеу жұмыстарында Adobe Photoshop және PageMaker программаларымен
біріге отырып кеңінен қолданылуында.
Бұл үш қосымша бірдей стильде жасалған, олардың интерфейстері мен құралдары
ұқсас болғандықтан, құрылған нысандары үшеуара экспорттау және импорттау тәсілдері
бірдей.
Macromedia Freehand - ӛте қолайлы векторлық редактор. Программа ӛзінің басқару
жүйесінің қарапайымдылығымен және жоғары дәрежедегі тез жұмыс істеуімен
ерекшелінеді. Macromedia Freehand - тың жұмысының негізгілері, ол қарапайым
геометриялық фигураларды немесе ерікті қисық пен тұйық алаңдарды ќұру. Мәтінді
форматтау және кірістіру.
Corel Draw - бұл редактордың артықшылығы - дамыған басқару жүйесі және баптау
құралдарының жеткіліктілігі. Осы редактордың құралдарын пайдалана отырып кӛркем
шығармаларға жақын қиын композициялар жасауға мүмкіндік береді. Оның жетістігі -
ыңғайлы интерфейспен және жоғары сапалы бейнелерді алумен, графикалық бейнелерді
редакциялаумен және құрумен түсіндіріледі. Corel Draw - түс тереңдігін ауыстыру және
бейнелерді бір түстік модельден келесі түске аударуға мүмкіндік беретін бағдарлама.
Corel Painter - графикалық редакторында суретші мамандар жұмыс істейді. Painter
бағдарламасы цифрлық бейнелерді редакциялау ғана емес, сонымен қатар кӛптеген
кӛркемсурет шығармаларын, гравюралар және мозаикаларды экранға бірден құруға
мүмкіндік береді. Суретші бір мезгілде векторлық, растрлық элементтермен жұмыс істей
алады.
Corel Photo Paint - Corel фирмасынан шыққан Photo Paint программасының атын
―фотосуреттер және бояу‖ деп аударуға болады. Бұл графикалық редактор
фотосуреттерді
іздеуге және ӛзіндік жеке суреттерді құруға арналєан. Photo Paint Corel Draw векторлық
графикалық редакторымен тығыз байланысты.
Сонымен қатар Corel Draw - векторлық графика редакторында анимация жасау
құралдары да бар, ол
Corel R.A.V.E. деп аталатын анимациялық редактор.
Бұл программа интернетке векторлық графика және анимациялық филмьдер жасауға
арналған. Интернет графика нарығында кӛшбасшы рӛлін Macromedia Flash атқаратын, ал
қазіргі кезде Corel Draw жанкүйерлері ұқсас анимациялық редактор Corel R.A.V.E. - ты
алды. Бұл бағдарламаның Macromedia Flash -тен еш кемшілігі жоқ.
Corel R.A.V.E. - анимациялық редакторы берілген уақыт аралығында ӛздерінің
құрылымын ӛзгерте алатын, векторлық және растрлық бейнелерді құруға мүмкіндік
береді. Объектілер ӛздерінің түстерін, түрлерін және ӛлшемдерін ӛзгерте алады. Сонымен
қатар бір объектіден екінші объектіге ауысу мүмкіндігі де бар. Corel R.A.V.E.
анимациялық редакторы ӛз бетімен арасындағы объектілерді ӛзгертіп отырады.
Бақылау сҧрақтары:
1.Векторлық графика деп қандай графиканы айтамыз?
2.Векторлық графиканың логикалық элементтері не?
3.Векторлық графиканың негізгі объектісі не?
4.Векторлық бейнелер қандай құрылыммен орналасады?
5.Ең жоғарғы деңгейде не орналасады?
6.Интернеттегі векторлық графиканың қандай ерекшеліктері бар?
7.Векторлық графикамен жұмыс істеуге арналған қандай графикалық
редакторларды білесіз?
65
8- ші лекция. Ҥшӛлшемді графика
1. Ҥшӛлшемді графиканың негізгі тҥсініктері.
2. Ҥшӛлшемді графикамен жҧмыс істейтін программа қҧралдары.
8.1.Ҥшӛлшемдіграфиканың негізгі тҥсініктері.
Үшӛлшемді графика ғылыми есептеулер,
инженерлік проект жасау, физикалық
объектілерді компьютерлік модельдеу жұмыстарында кезінен қолдау тапты.
Шынайы модельді құру үшін қарапайым геометриялық фигуралар (куб, шар, конус
және т.с.с.) және жылтыр,
сплайн беттері қолданылады. Бет кӛрінісі
кеңістікте
орналасқан тіреу нүктелерінің торымен анықталады. Әрбір нүктеге оның бет бӛліктеріне
әсер ету деңгейін кӛрсететін шама, коэффициент меншіктелінеді. Нүктелердің ӛзара
орналасуы және коэффициенттер шамасына беттердің формасы мен жылтырлығы
байланысты болады.
Объектілерді қисайту, жақын орналасқан бақылау нүктелерін жылжыту арқылы
алынады. Әрбір бақылау нүктесі қасындағы тірек нүктелерімен байланысты. Олардың бір-
бірінен арақашықтығы алыстаған сайын, ӛзара әсерлері де азаяды.
Басқа бір әдісті
деформация торы деп атайды. Объектінің жан-жағынан немесе оның бӛліктеріне үш
ӛлшемді тор жабылады. Тордың әрбір нүктесін жылжыту тордың да, тормен қоршалған
объектінің де түрін ӛзгертуіне алып келеді.
Қарапайым фермалардан объект құрудыѕ тағы бір әдісі қаттыденені модельдеу.
Объектілер және денелер түрінде берілген, оларға ( біріктіру, азайту, біріктіру жјне т.с.с.)
әртүрлі әдістер қолдану арқылы қажетті трансформация алынады.
Үш ӛлшемді графикада күрделі математикалық модельді қолдану физикалық
эффектері: жарылыс, жаңбыр, қар, от, түтін, тұман және т.с.с. алуға мүмкіндік береді.
Үш ӛлшемді графиканы іздеуге арналған программалардың ішінде ең кӛп тараған үш
пакет бар: 3D Studio Max, Kinetix фирмасыныѕ; Microsoft компаниясыныѕ Softimage 3D,
Alias, Wavefront, TDI компанияларыныѕ Мауа графикалық редакторлары. Қазіргі кезде
Мауа дербес компьютерде үшӛлшемді графиканы құру және іздеу үшін ең жақсы пакет
болып отыр.
Қарапайым объектіні кеңістікте модельдеу үшін:
объект (скелетін) түрін оның шынайы формасына сәйкес
проекциялау және құру;
сырт пішіні шынайы объектілерге ұқсас физикалық қасиеттері бойынша виртуальды
объектілерді проекциялау және құру;
беттің әртүрлі бӛліктеріне материалдарды меншіктеу;
кеңістіктің физикалық параметрлерін баптау ( жарық, атмосфера қасиеттері, бірге
жұмыс істейтін объектілер қасиеттері т.с.с.)
объектінің қозғалу бағытын анықтау;
кадрлар
тізбегін анықтау;
нәтижеде
алынатын
анимациялық
роликке
эффектілер
қолдану.
Кеңістікте шынайы объектілердіѕ моделін құру үшін қарапайым геометриялық
формалармен бірге бірқалыпты емес торда бикубтың рациональдыќ
В-сплайндар (NURBS)
әдісі қолданылады.
Объект "скелеті" құрылған соң, оның беттерін материалдармен жабу керек.
Компьютерлік модельдеуде қасиеттердің жиыны денені кӛзбен кӛріп, тану мақсатына
ұмтылуды яғни дене беті түсінің жұқалығы коэффициентін және материалдар
шекарасындағы жарық сәулесінің сыну бұрышын есептеу сияқты жұмыстарды атқару.
Дене бетін бояу Гуро
(Gouraud) немесе Фонга
(Phong) әдістері арқылы іске
асырылады. Бірінші жағдайда тыс дененің тӛбелері үшін есептелінеді де, ќалған жерлеріне
сызық
бойымен созылып, жағылады. Екінші жағдайда объект бірден толық қамтылады.
Дене бетінің бір нїктесінен бақылаушы жағына қарай осы нүктедегі материал мен түс
