|
1. Статиканың негізгі ұғымдары. Механикалық қозғалыс, күш, күштер жүйесі, баламалы күштер жүйелері, тең әсерлі және теңгеретін күштерАнықтама: уақыт аралығына қатынасы t дененің орташа бұрыштық жылдамдығы
|
бет | 9/22 | Дата | 27.12.2022 | өлшемі | 0,96 Mb. | | #40798 |
| 1. Статиканы негізгі ымдары. Механикалы оз алыс, к ш, к штеАнықтама: уақыт аралығына қатынасы t дененің орташа бұрыштық жылдамдығы деп аталады. = орт
Анықтама: уақыт аралығына қатынасындағы t 0 ұмтылғандағы шек t уақыт моментіндегі дененің бұрыштық жылдамдығы деп аталады.
Дененің бұрыштық жылдамдығының бағыты: бұрылу бұрышының өзгеру заңдылығына тәуелді-\ өзгеріс әкеледі. Мысалы: = бағыттары қарама – қарсы болуы мүмкін. Техникада, атап айтқанда электроқозғағыштарда, бұрыштық жылдамдық қозғағыштың якорының айналымы бойынша беріледі. Сондағы якордың бұрыштық жылдамдығы мен айналым саны арасындағы тәуелділік келесі түрде қарастырылады.
; n-айналым саны
Қатты дене нүктелерінің үдеулері: дененің бұрыштық жылдамдығының өсімшесі келесі түрде жазылады. уақыт арасында дененің бұрыштық жылдамдығының өсімшесі
орт ; қатты дененің орташа бұрыштық үдеуі
; ( ) берілген уақыт моментіндегі дененің бұрыштық үдеуі деп аталады.
Дененің бұрыштық жылдамдығы мен бұрыштық үдеуінің сипаттамасы:
Модулі
Бағыты
Дененің бұрыштық үдеуінің бағыты сол дененің бұрыштық жылдамдығының өзгері заңдылығына байланысты анықталады, яғни дененің бұрыштық жылдамдығы мен үдеуінің модулін есептеуде олардың нәтижесі бірдей таңбалы болса бағыттары бағыттас, ал егер біреуі оң таңбалы, ал екіншісі теріс таңбалы болса бағыттары қарама-қарсы болады.
11.Қатты дененің жазық-параллель (жазық) қозғалысы және оның ілгерілемелі және айналу қозғалыстрға жіктелуі. Жазық-параллель қозғалыстың теңдеулері.
Жазық-параллельді (немесе жазық) қозғалыс дегеніміз - қатты дене болып табылады және оның барлық нүктелері белгілі бір жазықтыққа параллель қозғалыс жасайды (сурет-I). Жазық қозғалысты механизмдер мен машиналардың көптеген бөліктері жасайды, мысалы: жолдың тік сызықты бөлігінде сырғанайтын доңғалақ, қисық-сырғымалы механизмдегі шатун және т. б. Қатты дененің қозғалмайтын осьтің айналмалы қозғалысы жазық-параллель қозғалыстарының жеке жағдайы болдып табылады.
Сурет-I сурет-II
П жазықтығына параллель Оху жазықтығындағы S денесінің қимасын қарастырайық (сурет-II). Жазық-параллель қозғалысы кезінде ММ' түзуінің бойында жататын , S ағысына перпендикуляр дененің барлық нүктелері бірдей қозғалады.
Демек, бүкіл дененің қозғалысын зерттеу үшін осы дененің S қимасының Оху жазықтығындағы немесе кейбір жазық S фигура қалай қозғалатынын зерттеу жеткілікті. Сондықтан, дененің жазық қозғалысының орнына S жазық фигурасының қозғалысын оның жазықтығында, яғни Оху жазықтығында қарастырамыз.
Оху жазықтығындағы S фигурасының орналасуы осы фигурада жүргізілген АВ кесіндісінің жағдайымен анықталады(сурет.I). Өз кезегінде АВ кесіндісінің орналасуын А нүктесінің xA және yA координаттарын және АВ кесіндісін х осімен түзетін бұрышын біле отырып анықтауға болады. S фигурасының орналасуын анықтау үшін таңдалған А нүктесін одан әрі полюс деп атаймыз.
Фигураның қозғалысы кезінде xА және yA және шамасы өзгереді. Қозғалыс заңын білу үшін, яғни кез келген уақытта Оху жазықтығындағы фигураның орналасуын білу үшін, тәуелділікті білу керек.
Қозғалыс заңын анықтайтын теңдеулер жазық фигураның жазықтығындағы қозғалыс теңдеулері деп аталады. Олар қатты дененің жазық параллель қозғалысы теңдеулері болып табылады. Олар қатты дененің жазық параллель қозғалысы теңдеулері болып табылады.
Қозғалыс теңдеулерінің алғашқы екеуі =const кезінде фигура жасайтын қозғалысты анықтайды; бұл, әлбетте, фигура нүктелері А полюсі сияқты қозғалатын үдемелі қозғалыс болады. Үшінші теңдеу және кезінде фигура жасайтын қозғалысты анықтайды, яғни полюс А қозғалмаған кезде; бұл фигура полюс А айналасында айналады. Осыдан жалпылай алғанда, жазық фигураның оның жазықтығындағы қозғалысы үдемелі қозғалыс ретінде қарастырылады, бұл кезде фигураның барлық нүктелері А полюсі сияқты және осы полюстің айналмалы қозғалысынан қозғалады.
Қарастырылып отырған қозғалыстың негізгі кинематикалық сипаттамалары үдемелі қозғалыстың жылдамдығы мен үдеуі , полюсінің жылдамдығы мен үдеуіне тең, сондай-ақ бұрыштық жылдамдығы мен полюс айналасындағы айналмалы қозғалыстың бұрыштық үдеуі болып табылады.
Достарыңызбен бөлісу: |
|
|