31. Патриотизм категориясының қазіргі таңдағы түсінігіне салыстыр- малы диахронды сипаттама беріңіз.
Диахрония(грек тілінде diá – арқылы, жарып өту және chrónos – уақыт деген мағынаны білдіреді) – уақытқа қарай тіл жағдайының, тіл қалпының ауысуы (немесе жүйесін өзгертуге бейімді басқа бір нәрсенің), сондай-ақ қарастырып отырған жүйені құбылмалы, өзгерімпаз ретінде қарау. Словарь социолингвистических терминоватты сөздікте«Диах-ронды әлеуметтік лингвистика (немесе оны кейде ретроспективті әлеуметтік лингвистика деп те атайды) – қозғалыстағы таза тілдік және экстралингвистикалық белгілердің өзгерістерін зерттейтін әлеуметтік лингвистика саласы. Патриотизм - [грек, patris - отан, атамекен] - өзінің жеке және топтық мүдделерін жалпы елдің мүдделеріне бағындыратын, оған адал қызмет етіп, өз Отанын қорғауды мақсат тұтатын , Атамекеніне деген терең сүйіспеншілік сезімі. Патриотизм мәселелері жаңа мемлекеттердің құрылуы, ұлттың қалыптасуы, ұлт-азаттық қозғалыстар мен соғыстар кезінде ерекше өзектілікке, саяси мәнге ие болады. Бүгінгі күні Патриотизм мәселесі жаһандану интернационализация, мемлекетаралық, аймақтық және жер шарылық ықпалдастық жағдайында өрши түсуде. Шынайы патриотизмді интернационализм мен космополитизмге қарсы қоюға болмайды. Өз халқын басқа ұлттар мен этностарға қарсы қоюға бағытталған патриотизм шынайы емес, ол ұлтшылдыққа және шовинизмге ұласып кетуі оңай. Ал, ұлттық және ұлттық-мемлекеттік нигилизмге негізделген интернациона- лизм мен космополитизм жалпыадамзаттық мүдделер мен құндылықтарға қайшы келеді. Н.Г.Чернышевский айтқандай: "Өз Отанына салқын адам бүкіл адамзатқа да опа бермейді. Патриотизм – отбасына, туып-өскен ортасына, топырағы мен табиғатына, еліне деген құрметтен бастау алады. Өз ұлтын, жерін сүйіп, оның мұңын мұңдап, жоғын жоқтайтын адам ғана шынайы патриот бола алады. Оны зорлықпен, нұсқаумен жүргізу мүмкін емес. Ел Президенті Н.Назарбаевтың: «Әрбір адам біздің мемлекетімізге, оның бай да даңқты тарихына, оның болашағына өзінің қатысты екенін мақтанышпен сезіне алатындай іс-қимыл жүйесін талдап жасауы қажет. Елдің проблемалары да, келешегі де барлық адамға жақын әрі түсінікті болуы тиіс. Әрбір адам бала кезінен Қазақстан – менің Отаным, мен үшін жауапты екені сияқты мен де ол үшін жауаптымын деген қарапайым ойды бойына сіңіріп өсетіндей істеген жөн», – деуі патриотизмге баулудың жарқын үлгісі іспетті. Қазақстандық патриотизмнің анықтамасы да осынау парасатты ойдан бастау алатындай. Жалпы, патриотизмді ұлттың тілі, діні мен ділімен тығыз байланысып, астасып жатқан ұғым деп қарастырған дұрыс болар. Дәл бүгінгі шақта көтеріліп отырған маңызды мәселелер қатарында жастарды патриоттық сезімге баулып, өсіру өзекті саналады. Қазақстанның кез келген азаматын отансүйгіштік, патриоттық рухта тәрбиелеудің орны бұрын да бөлекше болған, бүгін де маңызын жойған емес. Кез келген елдің дамуы саналы азаматтар қатарының көбеюімен де байланысты. Себебі болашақ – қазақ жастарының қолында. Ал осы жолда тайсалмай, елім үшін деп ерінбей еңбек ететін болсақ, өз үлесімізді қосарымыз анық. Келешекте ел тізгінін қолға алатын жастардың барынша білімді, жан-жақты, білікті болуы қаншалықты маңызды болса, олардың Отанына деген сүйіспеншілігінің мол болуы басты қажеттілік болса керек. Өйткені, елін, жерін сүймеген азамат Отанына адал қызмет ете алатыны күмән тудырады. Ұлтының патриоты болған адам ана тіліне бей-жай қарай алмайды. Ал өз тілінде де, өзге тілдерде де еркін сөйлейтін маман қай кезде де еліне пайда келтіре алатыны анық. Қазіргі тәуелсіздік жағдайында патриоттыққа баулу – айырықша маңызға ие мәселелердің бірі болып отырғаны да сондықтан. Қазіргі замандағы патриотизмді айтып кетсек бұрынғыдан қарағанда басымырақ. Олай айтуымның себебі 1986 жылдан бастап қазақ еліміз өзінің қандай батыл, патриот екенін көрсете бастады. 1986 жылы Г. Колбиннің тағайындалуына байланысты еліміз көтерілген еді. Бұның өзі халықтың елге деген патриоттық сезімі көрінеді. Талай қазақ жастары қайтыс болды. Осының арқасында еліміз тәуелсіздігін алып, дамушы елдердің қатарына қосылды. Қазірдің өзінде қазақ азаматтары шет елдерге шығып қазақ елін таныстыру үстінде. ЕХРО2017 алсақ та қазақ еліне қаншама ұлт-өкілдері келді. Патриоттық сезім әрбір адамзаттың бойында бар. Сол үшін қазақстады алға қарай көтере беруіміз керек. Диахронды дегеніміз ол қазақ халқының өткенін қазіргімен салыстыру. Яғни бұрынғы тарих пен қазіргі тарихты салыстыра білу. Қазақ елі бұрынна бері талай қиыншылықты бастан өткізген және осы қиындықтардың барлығын жеңе білген ел.
Достарыңызбен бөлісу: |
