1. Физиологияның ғылым ретінде жалпы сипаттамасы

Жеке жиырылу. Тетанустық жиырылу, оның түрлері

жүктеу 348,04 Kb. бет 24/124 Дата 09.03.2023 өлшемі 348,04 Kb. #41651

30. Жеке жиырылу. Тетанустық жиырылу, оның түрлері. Жеке жиырылу. Бұлшықетке моторлы нейрондардың жүйке импульстарының қысқа сериясы алынған кезде бір бұлшықеттің жиырылуы байқалады. Бұл бұлшықеттің электр қозғалысына өте қысқа (шамамен 1 мс) әсер етуінен туындауы мүмкін. Бұлшықеттің жиырылуы жасушалық кезең деп аталатын қозу басталғаннан бастап 10 мс дейінгі уақыт кезеңінен кейін басталады . Содан кейін қысқару (шамамен 30-50 мс) және босаңсу (50-60 мс) дамиды. Бұлшықет жиырылуының бүкіл цикліне орташа есеппен 0,1 сек уақыт жұмсалады. Бұлшықет талшығының мембранасындағы әсер ету потенциалы мен оның жеке жиырылуының динамикасын салыстыру кезінде әсер ету потенциалы әрдайым ертерек пайда болатындығы, содан кейін ғана мембраналық реполяризация аяқталғаннан кейін де қысқаратыны айқын көрінеді. Бұлшықет талшығының әсер ету потенциалының деполяризация фазасының ұзақтығы 3-5 мс құрайды. Осы уақыт аралығында талшықты мембрана абсолютті реакторлық күйде болады, содан кейін оның қозғыштығы қалпына келеді. Қысқарту ұзақтығы шамамен 50 мс болғандықтан, бұлшықет талшығының мембранасы қозғыштығын қалпына келтіруі керек және аяқталмаған фонда азайту арқылы жаңа әсерге жауап бере алатыны анық. Демек, бұлшықет талшықтарының мембранасындағы дамып келе жатқан жиырылу аясында жаңа қозу циклдері және одан кейінгі жиынтық жиырылуы мүмкін. Бұл тетанустық жиырылу (тетанус) деп аталды. Мұны бір талшықта және бүкіл бұлшықетте байқауға болады. Алайда, бүкіл бұлшық етке және жеке талшыққта-да тетаникалық жиырылу механизмінің ерекшеліктері бар. Тетанус - бұл бұлшықетке қызмет ететін моторлы нейрондардан оларға көптеген жүйке импульстарының келуінен туындаған оның қозғалтқыш бөліктерінің жиырылуының нәтижесінде пайда болатын бұлшықеттің жиырылуы. Көптеген қозғалтқыштардың талшықтарының жиырылуы кезінде жасалынған күштердің жиынтығы бұлшықеттің тетаникалық жиырылу күшін арттыруға көмектеседі және жиырылу ұзақтығына әсер етеді. Тісті және жазық тетанус бар. Экспериментте тісті тетанусты байқау үшін бұлшықеттер жиіліктегі электр тогының импульстарымен қозғалады, әрбір кейінгі ынталандыру қысқару фазасынан кейін қолданылады, бірақ релаксация аяқталғанға дейін. Тетаникалық жазық жиырылу жиірек тітіркендірумен дамиды, бұлшық ет қысқаруының даму кезеңінде келесі әсерлер қолданылатын кезде. Мысалы, егер бұлшықеттің қысқару фазасы 50 мс, релаксация фазасы 60 мс болса, онда тісті тетанус алу үшін бұлшықетті 9-19 Гц жиілікпен тітіркендіру керек, жиілігі кемінде 20 Гц болатын бұлшықетті алу керек. Егер бұлшықеттің жиырылуының әртүрлі режимдерінде дамыған амплитудалар мен күштерді салыстыратын болсақ, онда олар біртіндеп жиырылып, жеке жиырылуда минимальды, тісті тетануста ұлғаяды және жазық тетаникалық жиырылу кезінде максимум болады. Жиырылу амплитудасы мен күшінің өсуінің себептерінің бірі бұлшықет талшықтарының мембранасында PD түзілу жиілігінің жоғарылауы бұлшықет талшықтарының саркоплазмасында Ca2 + иондарының шығымдылығы мен жинақталуымен бірге жүреді, бұл қысқыарған ақуыздар арасындағы тиімді әрекеттесуге ықпал етеді. жүктеу 348,04 Kb. Достарыңызбен бөлісу:

©g.engime.org 2024
әкімшілігінің қараңыз