1 Қазіргі қазақ тілі лексикасының лексика-семантикалық табиғаты мен сөздік құрамы

жүктеу 0,62 Mb. бет 28/80 Дата 04.01.2022 өлшемі 0,62 Mb. #36192

Навигация по данной странице:

• Лексикалық мағынаның типтеріне байланысты жүргізілетін лексика‐семантикалық талдау үлгісі

Зертханалық жұмыс Берілген үлгі негізінде қанат, құлақ, түлкі, көк, ақ, күлу, тұру, орман, құндыз, су сөздеріне лексика-семантикалық талдау жүргізіңіз. Лексикалық мағынаның типтеріне байланысты жүргізілетін лексика‐семантикалық талдау үлгісі: Б ұл атауыш немесе тура мағынадағы сөз: көру мүшесі. Себебі затты, құбылысты атап білдіреді. Бір заттың негізгі атауыш мағынасын басқа бір затқа атау етіп ауыстырып қолданудан туады. С өздің шығу тегіне байланысты – түпкі мағынадағы сөз. Себебі қазіргі қалпы тұрғысынан алғанда, ары қарай бөлшектенбейтін түбір ретінде танылатын дербес сөз. Б ұл – синоним сөз. Себебі синонимдік қатары бар: көз, жанар, бұлақ. С көз өздердің тіркеу сипатына байланысты – фразеологиялық байлаулы мағынадағы сөз. Себебі орын жағынан әбден қалыптасқан, құрамын өзгертуге келмейтін, бәрі тұтасып бір мағына білдіріп, бір ғана сөйлем мүшесі ретінде қолданылатын сөйлем мүшесі. Мысалы: қас пен көздің арасы – жылдам; көзі іліну – ұйықтау; көзі тайды - басқаға назар аударды; көз майын тауысу. Сөздің стилистикалық мағынасына байланысты – бейнелі мағынадағы сөз. Себебі адамның сезімі мен көңіл- күйіне байланысты айтылатын эмоционалды мағынада қолданылатын сөз: дүниенің көзі, көкірек көзі т.б. Сөздің стилистикалық мағынасына байланысты – терминдік мағынаны иеленетін сөз. Адамда, барлық омыртқалы жануарларда жарық әсерін қабылдайтын мүше. Сөздің қолданылу сипатына байланысты – жалпылама лексикаға тән сөз. Себебі адам баласының күнделікті күнкөріс тіршілігіне қажетті. жүктеу 0,62 Mb. Достарыңызбен бөлісу:

©g.engime.org 2024
әкімшілігінің қараңыз