1 Қазақстан республикасының білім және ғылым министрлігі


Тіл не деді? Ол неге бұлай сөйледі?Қарамен жазылған сөздердің мағынасын  түсіндіріңіз. Пікір алысыңыз. ТІЛ



жүктеу 2,77 Mb.
Pdf просмотр
бет43/137
Дата18.05.2022
өлшемі2,77 Mb.
#38671
1   ...   39   40   41   42   43   44   45   46   ...   137
2.
Тіл не деді? Ол неге бұлай сөйледі?Қарамен жазылған сөздердің мағынасын 
түсіндіріңіз. Пікір алысыңыз.
ТІЛ
: «Мен заманымда қандай едім? Мен ақын, шешен, ділмар 
бабаларымның бұлбұлдай сайраған тілі едім. 
Мөлдір судай таза едім
. Жарға 
соққан толқындай екпінді едім. Мен наркескендей 
өткір едім
. Енді қандаймын? 
Кірленіп барамын, былғанып барамын. 
Мен не көрмедім? Маған әкеліп араб 
пен парсыны қосты. Бертін келе шүлдірлетіп ноғайды қосты, былдырлатып 
орысты араластырды. Төңкеріс болды. 
Қазақтың көзі ашылды
. Оның үстіне 
қазақ тілі - мемлекеттік тіл болсын деген заң шықты. 
Төбем көкке екі елі 
жетпеді
. Бірақ, не керегі бар, 
босқа қуанған екенмін
...» деп
тебіреніпті
Міржақып Дулатов
 
3.
 
Мәтіннің сөз қисындылығы талаптарына сай немесе қайшы жазылғанын 
дәлелдеңіз.
Ертеде бір кісі баласын әбден есіртіп, еркелетеді. Өсе келе баласының тілі 
удай ащы, есерсоқ, қатігез атанады. Жұрт безердей болғандықтан, оның қасына 
ешкім жүрмеуге тырысады. Әкесі әбден ойланып, мынадай айла жасайды. 
Баласын шақырып алып, бір жалпақ тақтай береді. Күніне қанша адамды 
ренжітсең , мына тақтайға сонша шеге қақ дейді. Бала тақтайға 37 шеге қағады. 
«Балам, өзіңді тежеп ұстап, шегеңді азайтуға тырыс» депті. Баласы әкесінің 
сөзін тыңдап, азайта отырып, ешкіммен ұрыспайтын, шеге қақпайтын да күнге 
жетіпті. 
Сол 
күні 
әкесі 
былай 
деп 
ақыл 
айтады: 
«Енді балам ешкіммен ұрсыспайтын болдың. Бір адамды қуантқанда бір 
шегеден суырып отыр» 


48 
Бала әкесінің сөзін орындауға тырысып, тақтайдағы шегені де күндердің бір 
күнінде тауысыпты.
Әкесі қуанып «Балам мен сені дұрыс адам болмайтын шығар деп қорқып 
едім. Міне, өзіңді өзің тәрбиеледің, жақсы адам болып жолға түстің. Бірақ 
,балам, мына тақтайға қарашы, бұрынғысындай тегіс әдемі емес. Беті шұрық 
тесік. Сен қанша кешірім сұрасаң да, олар қанша кешірдім десе де кезінде 
айтылған сөздерді қалай өшіресің? Бәрібір ол жүректің түбінде қалады ғой. 
Әрине , бұл күндерің әркіммен бір ұрысып жүргеннен жақсы. Бірақ бұл саған 
өмірлік 
сабақ 
болсын, 
тіліңе 
ие 
бол» 
дейді. 

Бұл әңгімеден қандай ғибрат алдыңыз? 

Әкесі неге қарапайым талап қойды?

Ата-анасының баласын еркелеткені дұрыс па?

Тақтайдың бетін немен бітеуге болады, көңілде қалған сөздерді немен өшіруге 
болады?

Осы баланың орнында болсаңыз не істер едіңіз?
4.
Сөздердің тыныс белгілерін қойып, 3 түрлі тонмен айту мүмкін/мүмкін 
еместігін анықтаңыз. Және олардың қандай жағдайда, контексте 
қолданылатынын жазыңыз.
 
Мысал
Сабырға 
шақыру 
мағынасында 
Сыпайылық 
білдіру 
мақсатында 
Бұйыру 
мағынасында 
Сәкен Сәрсенұлы, мен бұған 
келісе алмаймын . 
Келіссөздер қашан басталды?
Бізге біраз уақыт беріңіз. 
Қолдаса жақсы. 
Мен келісе алмаймын. 
Сенімдеріңізге көп рақмет!
Біз сіздерден күтпеп едік. 
Бір-екі күн күте тұруыңызды 
сұраймын. 
Иә, мен сізді тыңдап тұрмын.
Өтінемін отырыңыз! 

жүктеу 2,77 Mb.

Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   39   40   41   42   43   44   45   46   ...   137




©g.engime.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет
рсетілетін қызмет
халықаралық қаржы
Астана халықаралық
қызмет регламенті
бекіту туралы
туралы ережені
орталығы туралы
субсидиялау мемлекеттік
кеңес туралы
ніндегі кеңес
орталығын басқару
қаржы орталығын
қаржы орталығы
құрамын бекіту
неркәсіптік кешен
міндетті құпия
болуына ерікті
тексерілу мемлекеттік
медициналық тексерілу
құпия медициналық
ерікті анонимді
Бастауыш тәлім
қатысуға жолдамалар
қызметшілері арасындағы
академиялық демалыс
алушыларға академиялық
білім алушыларға
ұйымдарында білім
туралы хабарландыру
конкурс туралы
мемлекеттік қызметшілері
мемлекеттік әкімшілік
органдардың мемлекеттік
мемлекеттік органдардың
барлық мемлекеттік
арналған барлық
орналасуға арналған
лауазымына орналасуға
әкімшілік лауазымына
инфекцияның болуына
жәрдемдесудің белсенді
шараларына қатысуға
саласындағы дайындаушы
ленген қосылған
шегінде бюджетке
салығы шегінде
есептелген қосылған
ұйымдарға есептелген
дайындаушы ұйымдарға
кешен саласындағы
сомасын субсидиялау