1- мерзім\ период\period

жүктеу 24,25 Kb.

Дата	16.01.2023
өлшемі	24,25 Kb.
	#40933

рубежка 1 жауап (копия)

1- Мерзім\ период\period
заңдарда не мәмілелерде белгіленетін, не болмаса нақты қаралатын іске қатысты сот белгілейтін қандай да бір әрекеттің басталуы не аяқталуы көзделген уақыт. Мерзім сағатпен, күнтізбелік күнмен, аптамен, аймен және жылмен белгіленеді.
2- Терминология \ Terminology
белгілі бір білім саласында қолданылатын терминдер жиынтығы
3- Маман\ Специалист\ specialist
Бір аймақтағы қызметкер белгілі бір мамандық.
4- Дәрілік заттың қауіпсіздігі\ Безопасность лекарственных средств\ medicine safety
Дәрілік заттардың қауіпсіздігі пациент қауіпсіздігінің негізгі құрамдастарының бірі болып табылады. Дәрілік заттардың жаһандық қауіпсіздігі дәрі-дәрмектің дамуы мен сапасын бақылайтын, қауіпті әсерлер туралы хабарлайтын және оларды қауіпсіз пайдалану үшін нақты ақпарат беретін күшті ұлттық жүйелерге байланысты.

5- Биологиялық белсенді заттар\биологический активные вещества\ biological active substances

Жануар мен адам организіміндегі потологиялық өзгерген функцияларын қалыпқа келтіретін табиғи жолмен алынатын заттар немесе олардың синтетикалық аналогтары

6- қайта өндірілген дәрілік препарат (генерик)\ переработанный препарат (дженерик)\ remanufactured drug (generic)

әсер етуші заттардың сандық және сапалық құрамы да, дәрілік нысаны да бірегей дәрілік препаратпен бірдей болатын және бірегей дәрілік препаратқа биобаламалылығы биоқолжетімділікті тиісті зерттеулермен расталатын дәрілік препарат. Түрлі тұздар, эфирлер, изомерлер, изомерлер қоспалары, әсер етуші заттың жиынтығы немесе туындылары, егер олардың қауіпсіздігі мен тиімділігі айтарлықтай ерекшеленбесе, нақ сол әсер етуші зат болып танылады. Заттары тез босап шығатын, ішуге арналған түрлі дәрілік нысандар биоқолжетімділікті зерттеулер шеңберінде дәл сол дәрілік нысан болып танылады;

7- Қосымша зат\ дополнительный элемент\ additional element
дәрілік түр алу, белгілі бір касиеттер беру немесе сактау максатында медициналык колдану үшін рұқсат етілген зат салыстырмалы турде индифферентті зат
8- Қазақстан Республикасының Мемлекеттік фармакопеясы\Национальная фармокопея РК\ State Pharmacopoeia of the Republic of Kazakhstan
дәрілік заттар мен медициналық бұйымдардың қауіпсіздігі мен сапасына қойылатын ең төменгі талаптардың жиынтығы.
9- Белсенді игридиент\ Активные иншридиенты\ active ingredients
синтез, биотехнология арқылы немесе адамнан, жануардан, өсімдіктен немесе минералдан алынған объектілерден алынған емдік тиімділігі анықталған стандартталған биологиялық белсенді зат (немесе олардың қоспасы). дәрілік затты өндіру (дайындау) мақсатында медициналық қолдану. Барлық API интерфейстері түпнұсқа, инновациялық және қайта шығарылған (жалпы) болып бөлінеді.
10-Дефиниция\ Definition
ұғымның немесе заттың нақты белгілерін және басқадай ерекшеліктерін мазмұнын логикалық нақты анықтау.
11- дозалау \ dose
дәрілік нысан бірлігіндегі, сондай-ақ дәрілік препаратты дұрыс сәйкестендіру және қолдану үшін маңызды дәрілік препараттың салмағы немесе көлемі бірлігіндегі әсер етуші заттың мөлшері (құрамы).
12- Денсаулық\Здоровье\ health
адам организмінің қалыпты жағдайы.
13- Дәрілік заттар өндірісі\ Производство лекарственных средств\ Production of medicines
дәрілік заттардын сапасын бакылаудың федералді органмен бекітілген, дәрілік заттар өндірісін жане сапасын бақылауын уйымдастыру ережелеріне сейкес, дәрілік заттарды өндіру лицензиясы бар касіпорын - жасап шыгарушылармен дәрілік
заттарды сериялы алу.
14- Дәрілік заттың сапасы\качество лекарственного препарата\ The quality of the medicinal product
дәрілік заттың фармакопеялық баптың талаптарына немесе нормативтік құжаттама немесе нормативтік құжат болмаған жағдайда сәйкестігі.
15- дәрілік нысан\ лекарственная форма\ medicinal form
дәрілік препараттың оны енгізу, қолдану тәсілдеріне сәйкес келетін және қажетті емдік әсерге қол жеткізуді қамтамасыз ететін жай-күйі;
16. Дәрілік препараттарды дайындау – дәріханаларда дәрілік нысандарды дайындаумен, сондай-ақ дәрілік субстанцияларды сатып алумен, дайындалған дәрілік препараттарды сақтаумен, сапасын бақылаумен, ресімдеумен және өткізумен байланысты фармацевтикалық қызмет.

17.Дәрілік түрі-дәрiлiк заттың қолайлы қолданылуына және қажеттi емдiк әрi алдын алу әсерiне жетуi үшiн келтiрiлетiн белгiлi бiр жай-күйi;

18.Дәрілік зат-биологиялық технологияны немесе синтез әдістерін қолдану арқылы профилактика,диагностика,қан плазмасынан,минералдардын алынатын зат.

19.Дәрілік шикізат-дәрілік заттарды өндіру және дайындау үшін пайдаланылатын, өсімдіктен, минералдан, жануардан алынатын заттар немесе химия өнеркәсібі өнімдері

20. дәрілік өсімдік шикізаты – дәрілік заттарды өндіру үшін пайдаланылатын жаңадан алынған немесе кептірілген өсімдіктер, балдырлар, саңырауқұлақтар немесе қыналар.

21. Дәрәлік препарат-диагностикалау, емдеу мен профилактика үшін қолданылатын, дәрілік нысан түріндегі дәрілік зат;

22. Медициналық бұйымдар-жеткізілімнің пайдаланылған арналарын қозғайтын жазбалар мен құжаттарды қоса алғанда, олардың құрамы немесе жинақталуы және өндірушісі туралы, сондай-ақ жеткізілімдер туралы құқыққа қайшы және әдейі анық емес ақпаратпен жабдықталған дәрілік заттар,

23.Тиісті фармацевтикалық практика-дәрілік заттардың және дәрілік препараттардың құрамындағы заттардың қауіпсіздігі бойынша клиникаға дейінгі зерттеулерде қолданылады.

24. Дәрілік заттарды өндіруші-дәрілік заттарды өндіру жөніндегі қызметті жүзеге асыратын және дәрілік заттарды өндіруге лицензиясы бар ұйым

25. Өндірістік алаң-дәрілік заттарды, медициналық бұйымдарды өндірудің бүкіл процесін немесе оның белгілі бір сатыларын орындауға арналған дәрілік заттарды, медициналық бұйымдарды өндірушінің аумақтық оқшауланған кешені;

26. Кәсіби құзыреттілікке- тұлға маманның интегративті сапалар, білім, шеберліктер және дағдылар жүйесін, типтік міндеттерді шешу амалдарын талдау жатады

27.Аралық өнім-өндірісте аралық кезеңде алынатын өнім.

28. дәрілік заттарды ұтымды пайдалану - жеткілікті уақыт кезеңі ішінде және неғұрлым аз шығындармен пациенттің жеке қажеттіліктеріне сай келетін дозаларда клиникалық көрсетілімге сәйкес келетін дәрі-дәрмекпен емдеу;

29. Рецепт-дәрігердің фармацевтке немесе дәріханаға қағаз жүзіндегі дәрілерді белгілі бір түрде науқасқа дайындап берілуі,онда дәрінің мөлшері мен қабылдау тәсілдері көрсетілген,жазбаша нұсқауы мен жолдамасы

30. Стандарт — бұл қағида бойынша көптеген мүдделі жақтардың елеулі моселелерге қарсылық білдіруді сипаттайтын, келісуішлік негізінде әзірленетін және танылған органдардың бөкітетін норматитік құжаты.

31)стандарттау – нақты қойылып отырған және әлеуетті міндеттерге қатысты жалпыға бірдей, көп рет пайдалану үшін ережелер белгілеу арқылы стандарттау объектілерінің қауіпсіздігі мен сапасын қамтамасыз етуге және стандарттау объектілеріне қойылатын талаптарды ретке келтірудің оңтайлы дәрежесіне қол жеткізуге бағытталған қызмет
32- Белгілі бір саладағы материалдарды өңдеу немесе өңдеу процестерінің жиынтығы, сонымен қатар өндіріс әдістерінің ғылыми сипаттамасы.
33-Жоғарғы технология- совокупность информации, знаний, опыта, материальных средств, используемых при разработке, создании и производстве технически сложной продукции, требующей использования научного знания при проектировании и производстве, например биотехнологии, электроника и робототехника, авиакосмические технологии^[1][2]. «Низкие технологии» (англ. low technology, low tech) — простые технологий, используемые на протяжении веков
34)Технологиялар трансферті (ТТ) – бұл қолданбалы сипаттағы технологиялық білімдердің: өндіру әдістері, озық идеялар, модельдер, алгоритмдер, сонымен қатар сала ішіндегі, сала арлық, региондар немесе мемлекеттер арасындағы инновациялық өнімдердің тарлуы.
35)дәрiлiк заттарды орау - дәрiлiк заттар айналымы процесiн, оларды бұзылу мен жойылудан қорғау жолымен, сондай-ақ қоршаған ортаны ластанудан қорғауды қамтамасыз ететiн құралдар немесе құралдар жиынтығы;
36)фармацевт-технолог (провизор-технолог); дәрілік заттардың сапасын бақылау және сертификаттау
37)Қазақстан Республикасының медицина және фармацевтика қызметкерлерінің Ар-намысы кодексін бекіту туралы
Қазақстан Республикасы Денсаулық сақтау министрінің 2020 жылғы 23 желтоқсандағы № ҚР ДСМ-319/2020 бұйрығы. Қазақстан Республикасының Әділет министрлігінде 2020 жылғы 24 желтоқсанда № 21890 болып тіркелді
38)Фармацевтика — дәрілердің адам мен жануарлардың организмдерін тексеретін және дәрілерді іздестіру, шығару, сақтау, дайындау және сату мәселелерімен айналысатын ғылым түрі.[1]
39)Фармацевтикалық терминология белгіл і бір жүйемен байланысты терминдер жиынтығы . Терминдердің қалыптасуы фармацияның қоғамдық және ғылыми – техникалық дамуымен байланысты , дәрітану саласында жаңа түсініктердің пайда болуына байланысты сәйкес терминдермен белгіленеді . Терминологиялық жүйе заманауи фармацевтикалық саланың даму сатыларына сәйкестендірілген Кейбір фармацевтикалық терминдердің түсініктемесі Дәрі – дәрмек .
40)Фармацевтикалық қызмет - дәрілік заттарды, медициналық мақсаттағы бұйымдар мен медициналық техниканы өндіру, дайындау, көтерме және бөлшек саудада өткізу бойынша қызмет. Сонымен қатар, дәрілік заттарды, медициналық мақсаттағы бұйымдар мен медициналық техниканы айналдырумен, сапасын бақылаумен, бөлумен, пайдаланумен және жоюмен байланысты қызмет.
41)Фармация (грек. pharmakeіa — дәрі, дәріні қолдану) — денсаулық сақтау ісінің халыққа дәрімен көмек көрсетуді іске асыратын бір саласы. Фармацияның теориялық негізіне дәрілік заттарды анықтау, іздеу, оларды зерттеу, дайындау, қалыптау және шығару, сұрыптау, стандарттау, сақтау, тарату және фармациялық қызметті ұйымдастыру жатады. Фармация ұғымы ертеден белгілі.
42) шприц - цилиндр мен өзекті поршеннен тұратын жанармай сияқты сұйық заттарды сығымдап шығаруға арналған құрал.[1]
43)Тиімділік дегеніміз – берілген тауарлар мен қызметтердің (өнімнің) белгілі бір санын өндіру үшін пайдаланылатын бос ресурстардың көлемін түбегейлі азайту.
44)Валидация (квалификация) нәтижелері алдын ала әзірленген толтырылатын хаттамалар мен есептер пішіндерін пайдалана отырып, жұмыс жүргізу кезінде міндетті түрде рәсімделеді
45)Сапаны бақылау болып табылады өнімнің немесе қызметтің қол жетімділігі, сенімділігі, сақталуы және өндірілімділігі стандартталуы қамтамасыз етілетін процесс.

Сапаны бақылау үрдіс ретінде жоспарлау, бақылау және жетілдіру кезеңдерін ескеруі керек. Сапа, осы мағынада, өнімнің беріктігін немесе қызметке қанағаттануды ғана білдірмейді, сонымен қатар компанияның басшылығы анықтаған қаржылық рентабельділік, коммерциялық өсу және техникалық қауіпсіздік стандарттарына сәйкес келуді білдіреді.

46) дәрілік заттарды ұтымды пайдалану - жеткілікті уақыт кезеңі ішінде және неғұрлым аз шығындармен пациенттің жеке қажеттіліктеріне сай келетін дозаларда клиникалық көрсетілімге сәйкес келетін дәрі-дәрмекпен емдеу;
47)Гармонизация (үйлестіру) - өзара келісім, экономикалық процестердің, қатынастардың, тауарлардың, салықтадың және т.б. байланысын қамтамасыз ету, жүйеге бірігу, үйлестіру, реттеу.
48) Аппарат – бұйым немесе қайнар көзі болатын құрылғы
материалдар
физикалық-химиялық қасиеттерінің немесе олардың агрегаттық күйінің өзгеруімен (мысалы, перколяторлар, кептіргіштер, дистилляторлар және т.б.) жүреді.
49) Еуразиялық экономикалық одақ, ЕЭО (орыс. Евразийский экономический союз, ЕЭС) — Қазақстан, Ресей, Беларусь мемлекет басшылары арасында 2014 жылдың 29 мамырында қол қойылған келісім негізінде құрылған экономикалық одақ. Мүше елдердің парламенттері бекітіп, Одақ 2015 жылдың 1 қаңтарына бастап күшіне енеді.[1]
50) Дәріхана денсаулық сақтау жүйесіне жататын дәрілік заттардың, медициналық мақсаттағы бұйымдар мен медициналық техниканың айналысы саласындағы объект болып табылады. Дәріхананың негізгі қызметі дәрілік заттарды, медициналық мақсаттағы бұйымдар мен медициналық техниканы бөлшек саудада өткізу, дәрілік заттарды дайындау болып табылады
51) Өнімнің өмірлік циклі – өнімді жобалау, өндіру, пайдалану, сақтау, тасымалдау, өткізу, жою және кәдеге жарату процестері, яғни өнімді өндіргенде және пайдаланғанда болып отыратын өзгерістерге сай өзара байланыстағы процестер жиынтығы болып табылады. Өмір циклі маркетингтен басталады.
52)жарамдылық мерзімі-Уақыты өткеннен кейін дәрілік затты қолдануға болмайтын күн
53) Техникалық сипаттама (TO) техникалық сипаттамаларды немесе басқа стандарттарды толықтыратын ілеспе құжат болып табылады. Сипаттама әрбір өнім үшін жеке жасалады, сипаттамаларын, дайындау әдістерін көрсетеді. TO өнімнің сапасын бағалау үшін қолданылады.
54) бірегей дәрілік препарат – қауіпсіздігін, сапасы мен тиімділігін растайтын клиникаға дейінгі (клиникалық емес) және клиникалық толық зерттеулердің нәтижелерін қамтитын дерекнама негізінде әлемдік фармацевтика нарығында бірінші болып тіркелген және орналастырылған жаңа әсер етуші заты бар дәрілік препарат;
55) дәрілік заттарды өндіруші – дәрілік заттарды өндіру жөніндегі қызметті жүзеге асыратын және дәрілік заттарды өндіруге лицензиясы бар ұйым;
56) дәрілік заттың жарамдылық мерзімі – мерзімі асқаннан кейін дәрілік затпен медициналық бұйымды қолдануға болмайтын күн;
57) дәрілік препараттың тиімділігі» – профилактикалық, диагностикалық немесе емдеу әсеріне қол жеткізуді не физиологиялық функцияларды қалпына келтіруді, түзетуді немесе түрлендіруді қамтамасыз ететін сипаттамалардың жиынтығы.
58) Қазақстандық ұлттық дәрілік формуляр (бұдан әрі – ҚҰФ)- клиникалық қауіпсіздігі мен тиімділігі дәлелденген дәрілік заттардың, сондай-ақ орфандық (сирек) дәрілік препараттардың тегін медициналық көмектің кепілдік берілген көлемі шеңберінде және (немесе) міндетті әлеуметтік медициналық сақтандыру жүйесінде медициналық ұйымдардың дәрілік формулярларын әзірлеу және дәрілік заттарды сатып алу тізімдерін қалыптастыру үшін міндетті негіз болып табылатын тізбесі.
59) фармацевтикалық субстанция (активті фармацевтикалық субстанция) – дәрілік препараттарды өндіруге және дайындауға арналған дәрілік зат;
60) Фармацевтикалық
өндіріс машинасы - бұл фармацевтикалық өндіріс процесінде қолданылатын құрылғылардың барлық спектрін қамтитын санат.

жүктеу 24,25 Kb.

Достарыңызбен бөлісу: