«Электротехника» пәнінен ОҚУ-Әдістемелік кешен

жүктеу 0,78 Mb. бет 14/28 Дата 22.01.2023 өлшемі 0,78 Mb. #40988

Навигация по данной странице:

• Коммуникативтік
• Сабақтың түрі
• Қолданылатын құрал-жабдықтар
• Әдістемелік нұсқау.

9 сабақ. Электромагнетизм. Құзыреттілік: Ақпараттық: Магнит өрісі, магнит ағыны, индукциясы білу. Магнит өрісінің ашылуы мен дамуы жөнінде ақпарат беру. Коммуникативтік: Магнит өрісінің мен магнит ағыны жөнінде ұғым қалыптастыру. Мәселелерді шешу: Магнит ағыны мен магнит индукцияларына есептер шығара білу. Сабақтың түрі: Жаңа білімді хабардар ету. Қолданылатын технология:Ақпараттық коммуникативтік технология. Ұжымдық технологияның элементтерін қолдану. Қолданылатын құрал-жабдықтар: Мультимедиапроектор,слайдтар жинағы, электрлік аспаптар. Қолданылған әдебиеттер: Ахметов А.К. «Электротехника» А.: Фолиант 2010 ж. Нәдіров Е.Е., Балабатыров С.Б., Ғали К.О. «Электротехника және электроника негіздері» Алматы 2012 ж. Әдістемелік нұсқау. Электромагниттік индукция құбылысы 1831 жылы Фарадей ашқан магнит өрісінің байоанысын ашқан негізгі заң. Осы заңның ашылуы электротехника даму жолын әкеліп соқты. Сабақ барысында жаңа технологиялық әдіспен слайдтар әзірлеп, заңдылықтарды көрсету жолы мүмкіндіктер бар. Дәріс ХІХ – ғ. бас кезінде Эрстердің электр тогының магнит өрісін ашуы, магнетизм тбиғаты молекулалар ішінде пайда болатын электр тогына байлнысты деп болжам айтуға мүмкіншілік берді. Қазіргі кезде магниттелген денелердегі магнит өрісі, негізінен өз осінің және атом ядросынын маңайында айналатын электрондардың қозуы. нан болатыны тағайындалды.  Электрондардың козғалысы электр тогын туғызатыны. ал токтын. ет іне байланысты магнит өрісі пайда болатыны белгілі. лай болса. электрондар өздерінін атом ішіндегі қозғалысымен магнит өрісін қоздыратын атомішілік ток тудырады.  Бір материалдарда магнит өріс шамасы елеулі болғандықтан олардың магниттелетінін сонымен қатар баска материалдарда магнит өрісі болмағандықтан олардын магниттелмейтіндігін калай түсінуге болады? Мұның өзі атомдардағы жеке электрондардың осьтері мен айна. лу орбиталары бір-біріне карағанда әр түрлі қалыпта болуынан екен, демек сол сияқты қозғалған электрондар туғызған магнит өрістері де әр түрлі қалыпта болуы мүмкін.  Осы жолмен, магнит өрісі пайда болған орта әлгі өрісті күшейту немесе әлсірету арқылы оған әсер етеді.  Магнит өрісі корыткы өрісті әлсірететін материалдарды диамагнитті материалдар деп, ал магнит өрісін өте әлсіз күшейтетін материалдарды парамагнитті материалдар деп аталады.  Магнит өрісін едәуір күшейтетін парамагнитті заттар бұларға кірмейді және ерекше топқа жатады. Олар: темір, никель, кобальт және гадолнний. Мұндай материалдар ферромагнитті деп аталады. Олар электр машиналарында және электр аппараттарын да магнит өрістерін күшейту және оларға тиісті форма беру мақсаттарында кең колданылады. Магнит өрісі магнит ағыны деп аталатын шама арқылы да сипатталады. Магнит ағынын бүкіл қарастырылып отырған бет арқылы өтетін магнит сызықтарының жалпы саны арқылы ( егер оны графиктік жолмен сүреттегіміз келсе) көрсетуге болады. Атап айтқанда, магнит сызықтарына перпендикуляр орнатылған аудан S арқылы өтетін магнит ағыны Ф деп,магнит индукциясы В шамасын,сол магнит ағыны тесіп өтетін аудағы көбейтіндісін айтады: Ф=ВS Бұл формулаға тесла (1тл=1вб/м2) есебімен магнит индукциясының мәнін және квадрат метр есебімен ауданның мәнін қойсақ, магнит ағыны вебер есебімен (СИ) шығады. Егер магнит индукциясының шамасы гаусстар арқылы, ал материалдың көлденең қимасы квадрат сантиметрлер арқылы көретілген болса, онда магнит ағынының шамасы максвеллдермен - CGSM системадағы бірліктермен шығады. 1мкс= вб,ал 1 вб=100000000мкс. Бекіту сұрақтары: 1.Магнит өрісі дегеніміз не? 2.Магнит ағыны дегеніміз не? 3.Магнит өрісі қай ғасырдан пайда болды. 4.Формулалары және өлшем бірліктері. жүктеу 0,78 Mb. Достарыңызбен бөлісу:

©g.engime.org 2023
әкімшілігінің қараңыз