Патша љкiметiнiѓ дiн саясатына жергiлiктi халыћтыѓ наразылыћ

325
?
салуѕа рџћсат етiлмегенiне ћарамай, ћазаћтар оларды ешћандай
рџћсат сџрамай-аћ, з беттерiнше салып ала бастады. 
1903 
жылы
Ккшетау, Петропавл, Аћмола, Павлодар, Семей ћалаларында
мџсылмандардыѓ ћџпия дiни џйымдары ћџрылды. Оѕан молдалар,
мџѕалiмдер жќне ћазаћтыѓ студент жастары мљше болып тартылды.
Ол џйымдардыѓ ћызметi мен мiндетi патша љкiметiнiѓ дiн саласын-
даѕы саясатына ћарсы кљрес жљргiзу болды. Ћозѕалысты Науан
хазiрет (Наурызбай Таласов), Мџхамеджан Бекiшев, Шќймерден
Ћосшыѕџлџлы жќне Ысмаѕџл Балжанов сияћты молдалар басћар-
ды. Олар ћазаћ халћын з џлттыћ бет-бейнесiн саћтап ћалуы љшiн
патша љкiметiнiѓ христиан дiнiн таратушы миссионерлiк ћызметiне
ћарсы белсене кљрес жљргiзуге шаћырды. Атап айтћанда, олар ћазаћ
даласындаѕы беделдi тџлѕаларѕа – Павлодар уезiндегi 
Сќдуаћас Шор-
мановћа, 
Семей уезiндегi 
Абай Ћџнанбаевћа
 арнайы хат жазып,
здерiне ћолдау крсетуiн тiндi.
1907 
жылы Омбы ћаласында Дала генерал-губернаторыныѓ жа-
нында арнайы кеѓес ткiзiлiп, онда ћазаћ ћоѕамындаѕы рухани мiр-
дiѓ кезек кљттiрмейтiн ткiр проблемалары да талћыланды. Кеѓесте
православие дiнiн таратушы миссионерлердiѓ ћызметiне тыйым салу
талап етiлдi. Ћазаћтар православие дiнiне тiп кеткендердiѓ ћайтадан
ислам дiнiне ешћандай кедергiсiз емiн-еркiн оралуын да талап етiп
ћойды. Сондай-аћ зiндiк ерекше Далалыћ муфтиат ашу ћажет деген
џсыныс жасалды. Кеѓеске ћатысушылар ћазаћ, татар жќне араб тiл-
дерiнде шыѕатын рухани кiтаптарѕа цензуралыћ баћылауды тоћтату
жнiндегi мќселенi де ктердi. «Алаш» партиясыныѓ баѕдарламалыћ
ћџжаттарында (1917 жыл) Ресейде ћазаћтар жиi тџратын аумаћтарда
патша љкiметiнiѓ христиан дiнiн таратушы миссионерлiк ћызметiн
тоћтату талап  етiлдi.
1. Аталып отырѕан кезеѓде ћазаћтардыѓ дiн мќселесiнiѓ жаѕдайы ћандай
болѕанына сипаттама берiѓдер. 2. ХVIII ѕасырдыѓ екiншi жартысында
патша љкiметi ислам дiнiне ћатысты ћандай саясат џстанды? 3. ХIХ ѕасырдыѓ
бiрiншi жартысында патша љкiметiнiѓ ислам дiнiне ћатысты саясатыныѓ зге-
руiне не себеп болды? 4. Ћазаћтардыѓ христиан дiнiне туiнiѓ себептерi мен
ћарћыны ћандай болѕаны туралы айтып берiѓдер. 5. Ћырѕыз миссиясы Семей
облысыныѓ аумаѕында не ћызмет атћарды? 6. ХIХ ѕасырдыѓ екiншi жартысы
мен ХХ ѕасырдыѓ бас кезiнде Ресей империясыныѓ ислам дiнi туралы отар-
шылдыћ саясатыныѓ мќнi неде болды? 7. Патша љкiметiнiѓ дiн саясатына ћазаћ
ћоѕамы ћалай ћарады? 8. Сендер ћалай ойлайсыѓдар, дiннiѓ ћоѕам мiрiндегi
атћаратын рлi ћандай?
Тасаттыћ
 – кпшiлiк ћауым аруаћтарѕа баѕыштап ћџрбандыћ шалатын,
Жаратушыдан жаѓбыр тiлеп, ниет ететiн дiни рќсiм.

жүктеу 44,75 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: