В данной дипломной работе было создано база данных для управления

 

 

 

53 

 

Дыбыс толқынының таралуында өзінің қандай да бір энергиясы болады. 

Дыбыс  қарқындылығы  дегеніміз  –  дыбыс  толқынының  бірлік  уақыт  кезінде 

бірлік  бет  арқылы  қанша  энергия  шығаратынын  көрсететін  шама.    Ол  і  деп 

белгіленеді және өлшем бірлігі Вт/м

2

. Адам еститін дыбыс қарқындылығының 

ең  төменгі  өлшемі  j

min

=10

-13

  Вт/м

2

,  ал  құлаққа  ауратын  әсер  қалдыратын  ең 

жоғарғы  қарқындылық  j

mаx

=10  Вт/м

2 

–қа  теңболып  табылады.  Егер 

қарқындылықты он есе арттыратын болсақ дыбыс екі есе артады. 

Логарифмдік  шкаланы  энергияның  диапозондық  ені  жоғары  болуына 

байланысты  қолданады. Оны децибел немесе бел шкаласы деп те атайды.  

 

L

j

=10lg

𝐽

𝐽

0

, дБ                                              (4.1.5) 

 

мұнда J – берілген дыбыс қарқындылығы, Вт/м

2

; 

J

0

– есту қарқындылығы,Вт/м

2

.  

 

Формулаға сәйкес:  

L

j

=10lg

10

10

−15

= lg10

14

=14 дБ.                              (4.1.6) 

 

 

Бір  мезетте  жұмыс  жасайтын    бірнеше  когерентті  емес  көздерден  шу 

деңгейі  жеке  көздердің  сәулеленуінің  энергетикалық  қосылу  принципіне 

негізделе отырып анықталады.  

 

 

4.2 Кеңседе орналасқан кондиционерден бөлінетін шу деңгейін 

 

 

Жұмыс  орнындағы  шу  көзінің  бірі  –  кондиционер.  Кеңседе  Mitsubіshі 

Еlесtrіс  MSZ-SF25  VЕ/MUZ-SF25VЕ  кондиционері  орнатылған.    Одан 

бөлінетін  шуды  есептеу  үшін  кеңсенің    параметрлерін  анықтап  алу  қажет. 

Қабырғалардың ауданы – S

1

=36 м

2 

және S

2

=48 м

2 

құрайды. Сонымен қатар есік 

пен терезе ауданын да ескеру қажет. Есіктің ауданы S

3

=5 м

2 

, ал терезе ауданы 

S

4

=8  м

2

.  Бөлмедегі  шу  деңгейін  анықтау  үшін  алдымен  кондиционерден 

есептеу нүктелеріне дейінгі арақашықтықты табу қажет. Есептеулерге сәйкес 

r

1 

=3,5, r

2

 = 4,2, r

3

= 5,3.  

 

 

 

 

54 

 

 

 

Сурет 4.2.1 – Бөлмеде есептеулер нүктесі мен шуылдар нүктесінің 

орналасу сұлбасы 

 

Кондиционердің  бірнеше  тура  және  шағылысқан  дыбыс  шуылы 

орналасқан  бөлмеде  дыбыстық  қысымның  L  октавалық  деңгейлерін  дБ-да 

келесі формуламен анықтау керек:  

 

Lp i

m

i

n

i

i

i

B

Si

i

i

i

L





























1

,

0

1

1

10

),

4

lg(

10





 

(4.2.1) 

 

мұндағы,  L

pі

 – і-ші нүкте үшін дыбыс қысымының октавалық деңгейі; 

m  –  нүктеге  жақын  орналасқан  кондиционер  саны  (ол  үшін  r

і

<5  r

іmin  

орындалу керек); 

n – шу көзінің толық саны; 

В - бөлме тұрақтысы, 

2

м

. 

Шу көзі мен нүктенің ара қашықтығын, шу көзінің ең үлкен габаритін, 

шу  көзінің  еденде  орналасуын  ескере  отырып    келесі  формуламен  ауданды 

табамыз: 

 

S

і

=2



r

і

2

 

(4.2.2) 

 

 

𝑆

1

= 𝑆

2

= 2 ∙ π ∙ r

1

2

= 2 ∙ 3,14 ∙ 3,5

2

= 76,93 м

2

, 

 

𝑆

3

= 𝑆

4

= 2 ∙ π ∙ r

3

2

= 2 ∙ 3,14 ∙ 4,2

2

=  110,78м

2

, 

 

𝑆

5

= 2 ∙ π ∙ r

5

2

= 2 ∙ 3,14 ∙ 5,2

2

= 169,81 м

2

. 

 

 

 

55 

 

χ  –  жақын  акустикалық  өрістің  әсерін  ескеретін  коэффициент.  Ол  шу 

көзінің  акустикалық  орталығы  мен  есептік  нүктенің  арақашықтығының  r 

метрмен шу көзінің максимал габариттік өлшеміне 

max

l

 қатынасымен, график 

бойынша анықталады. 

 

 

 

Сурет 4.2.2 – 

𝜒 коэффициентін анықтайтын график 

 

𝑟

1

𝑙

𝑚𝑎𝑥

=

3,5

1,4

= 2,5, онда 𝜒 = 1. 

 

𝑟

3

𝑙

𝑚𝑎𝑥

=

4,2

1,4

= 3, онда 𝜒 = 1. 

 

𝑟

5

𝑙

𝑚𝑎𝑥

=

5,3

1,4

= 3,78, онда 𝜒 = 1. 

 

Ғимарат тұрақтысын В келесі формуладан анықтаймыз: 

 

𝐵

𝑖

= 𝐵

1000

∙ 𝜇 

(4.2.3) 

 

 

мұнда



- жиіліктік еселеуіш; 

 

1000

B

 - орташа геометриялық жиіліктегі 1000 Гц ғимарат тұрақтысы, м

2

. 

 

Ғимараттың түріне байланысты 

1000

B

келесідей анықталады: 

 

𝐵

1000

=

𝑉

20

=

144

20

= 7,2 м

2

 

(4.2.4) 

 

Шу көзі еденде орналасқандықтан шу көзінің бағытталу факторы Ф=1. 



 мәнін В/S

огр  

байланысты келесі графиктен анықтаймыз: