32
Кестелер арасындағы байланыс мынадай мүмкіндіктерге қол жеткізуге
септігін тигізеді:
- басқа да кестелердің кез-келген өрісі байланысқан болған жағдайда,
кілттер өрісіндегі ақпараттардың өшірілуі немесе өзгеру мүмкіндіктерін
болдырмау;
- негізгі әрі бастапқы кестенің кілт өрісіндегі ақпараттарды өшіргенде
немесе өзгерткенде, онымен байланысты болған кестелер өрістерінде сәйкес
деректердің өшірілуі немесе өзгеруі автоматты түрде өтеді;
- байланыс қасиеттерін орнатылуын көздегенде деректердің сұлбасы
терезесінде екі кесте өрісін қоса алатын сызықты ерекшелеп алу қажет.
Олардың жоғарғы жағында оң батырманы басу арқылы ашылған контекстік
менюде байланыстардың өзгеру терезесі ашылады. Ол жерде байланысқан
кестелердің аттары мен байланысқа түсетін өрістердің аттары, онымен қоса
ақпараттардың тұтастай болу шартын қамтамасыздандыратын басқару
элементтері бейнеленген;
- егер ақпараттардың тұтастығын қамтамасыз етуді көздеуде жалауша
қойылған болатын болса, онда негізгі әрі бастапқы кестенің кілт өрісінде
деректерді өшіруге тыйым салынады;
- егер оған қосып байланысқан өрістерді каскадты түрде жаңартып және
байланысатын жазбаларды каскадты түрде өшіру мақсатында жалаушалар
қойылған болса, онда сәйкесінше негізгі кестенің тік өрісінде өшіруге және
өзгертуге болатын операцияларға рұқсат беріледі, алайда олар автоматты
түрде бір-бірімен байланысы бар кестеде жүреді.
Солайша, кестелер арасындағы реляциондық байланысты құру, бір
жағынан,ақпараттарды, деректерді, сонымен қатар мәліметтерді қорғауды, ал,
басқа жағынан, екінші бір кестеге өзгерту енгізу кезінде бірнеше кестелердің
автоматты түрде өзгеруін қамтамасыз етеді.
Деректер қорын алдын ала жобалау осы кезеңде аяқталады және келесі
кезеңде оны тікелей компьютерде іске асыру басталады. Бұл кезеңде
дерекқорды алдын-ала жобалау аяқталады, одан кейін алдағы кезеңде онымен
бірденнен тікелей компьютерде жұмыс істеу жүзеге асырылады.
2.2.8 Деректер қорын басқару жүйесінің даму тарихы
Есептеуіш техниканың тарихында оны пайдаланудың 2 бағытын көруге
болдалы. Біріншісі – есептеуіш техниканың қолмен есептелуі қиын немесе
мүлдем мүмкін болмайтын сандық есептерді іске асыру. Бұл саланың дамуы
қиын математикалық мәселелерді сандық есептеу әдістерінің өрбуіне, сандық
алгоритмдерді тиімді жазуға бағытталған бағдарлау тілдерінің пайда болуына,
ЭЕМ жаңа архитектураларының құрастырушыларымен кері байланыстың
орнауына жағдай жасад. Есептеуіш техникада атаулы саланы қолданудың
ерекшелігі құрылымы қарапайым, көлемі кіші деректерді өңдеудің күрделі
алгоритмдерінің болуы.
33
Екінші
саласы
–
есептеуіш
техниканы
автоматты
немесе
автоматтандырылған ақпараттық жүйелерде қолдану. Әдетте ақпараттық
жүйелер құрылымы күрделі ақпарат көлемдерімен жұмыс істейді. Ақпараттық
жүйелердің классикалық үлгілері ретінде банк жүйелері, өндірістерді
автоматтандылырылған басқару жүйелері, әуе және теміржол биллеттеріне
алдын ала тапсырыс беруді келтіруге болады.
Есептеуіш техниканың екінші саласы біріншісінен кешірек пайда болды.
Ол есептеуіш техника енді пайда болған кезде ақпаратты сақтау
мүмкіндіктерінің шектеулі болғандығымен түсіндіріледі. Ақпаратты сенімді
және ұзақ мерзімге сақтау үшін электр қуаты сөнсе де, ақпарат
жоғалмайтындай сақтаушы құрылғылардың болуы қажет. Компьютерлердің
негізі (оперативті) жадысына ондай ерекшелік тән емес. Алңашқы
компьюютерлерде сыртқы жады құрылғыларының екі түрі белгілі болған-
магнитті таспалар және барабандар. Магнитті таспалар сыйымдылығы жоғары
болғанымен, физикалық табиғаты бойынша бірден деректерге қол жеткізу
мүмкін емес еді. Магнитті барабандар болса, деректерге еркін қол жеткізуді
қамтамасыз етсе де, сақталатын ақпарат мөлшерінің аз болуы олардың
қолданысын шектеді. Магнитті барабандар заманауи магнитті дискілерге
жақын болып табылады. Ол шектеулер сандық есептерді іске асыру үшін
елеусіз болып табылады. Бағдарламалар ақпараттың үлкен ауқымын өңдеу
керек болса, бағдарламаларды құру барысында сол ақпараттың сыртқы
жадыда орналасуын ұйымдастыру қажет. Бірақ ақпараттық жүйелерде өзара
байланысқан информациялық объектілердің жиынтығы іс жүзінде шынайы
дүние объектілердің моделін бейнелейді. Тұтынушылардың нақты
объектілерін күйін бейнелейтін ақпаратқа деген қажеттілігі жүйенің жылдам
реакциясын талап етеді. Сондықтан да баяу жұмыс жасайтын дерек қоймасын
пайдалану тиімсіз болды. Сандық емес қосымшалардың талаптары алынып
салынатын басы қозғалмалы магнитті дискілердің пайда болуына алып келді.
Сыртқы жады құрылымдарының еске сақтау қабілеті магнитті барабандарға
қарағанда үлкен болып, деректерге қанағаттандырарлықтай жылдамдықпен
көз жеткізуге мүмкіндік берді, әрі диск пакетін ауыстыру мүмкіндігі
деректердің шексіз архивін қолдануға жағдай жасады.
Магниттік дискілердің пайда болысымен деректерді сыртқы жадыда
басқару жүйесінің тарихы басталды. Оған дейін деректерді сыртқы жадыда
сақтауды қажет ететін әрбір қолданбалы бағдарлама деректердің әрбір
бөлімдерінің магнитті таспадағы немесе барабандағы орналасуын өздігінен
анықтап,
төмен
деңгейдегі
бағдарламалық-құрылымдық
құралдар
арқылыоперативті жады мен сыртқы жады құрылымдарының арасындағы
алмасуды қамтамасыз етеді. Жұмыс жасаудың ол режимі бір сыртқы
тасымалдаушыда ұзақ мерзімде сақталатын бірнеше архивтерді қолдауды
қиындатып, кейде тіпті мүмкін етпей қояды. Оның үстіне әрбір қолданбалы
бағдарлама деректер бөлімдерін атап олардың құрылымын реттеу
проблемалаларын шешуге тиіс болды.
Файлдар мен файлдық жүйелер.
