197
-инклюзивті білім беру жүзеге асыратын ұйымдарды кадрлық қамтамасыз етуді
жақсарту.
-инклюзивті білім беру саласында қолданбалы ғылыми зерттеулер жүргізу.
Мүмкіндігі шектеулі балалар
Ерекше оқытуды қажет ететін балалар
Қоғамда әлеуметтік
Мигранттардың, оралмандардың,
бейімделуде қиындықтары
босқындардың, саны аз ұлттар
бар балалар.
Отбасыларының шыққан балалар.
Ресурспен қамту дегеніміз- даму мүмкіндігі шектеулі баланы кіріктеуге жасалатын
жағдай.
Қазіргі таңда бүкіл әлемде ақпараттық технология кең таралуда. Қоғам дамуының
қазіргі кезеңін «ақпараттық мәдениеттің» қалыптасуын дәлелдейді. Көптеген авторлар
көрсеткендей, компьютердік техниканы қолдану педагогикалық процесті жетілдіруге,
дамуында ауытқуы бар балаларды оқытуды даралауға мүмкіндік береді және кез-келген
іс-әрекеттің тиімділігін айтарлықтай арттырады. Сабақта компьтерлерді қолдану
процесінде балалар қиындықты жеңуге, өз іс-әрекетін бақылауға, нәтижені бағалауға,
үйренеді. Осылайша балаларда дербестік, жинақылық, зейінділік, орнықылық сияқты
еріктік қасиеттерін дамытуға көмектеседі.
Даму мүмкіндігі шектеулі бала медициналық, психологиялық – педагогикалық,
мультимедиялық білім беру жүйесі – мүмкіндігі шектеулі балаларға барынша нәтижелі
білім беру компьютерлер мен мультимедиялық бағдарлама нәтижесінің жоғары
мультимедиялық білім беру жүйесінің ерекшеліктері.
Заманауи компьютерлер;
Арнайы бағдарламалар қамтылды;
Дидактикалық материалдар;
Әдістемелік сүйемелдеу;
Арнайы жабдықталған жиҺаз;
Мультимедиялық жүйенің құндылығы. Датский институт көз кемістігі барларға
IBOS MusicXML Reader атты бағдарламаны ойлап тапты.
Абай Құнанбаев атындағы Саран гуманитарлы-техникалық колледжінде
педагогикалық мамандықтарда «Инклюзивті білім беру» атты факультатив сабағы пән
атауы енді. Себебі, мемлететтік диплом алды машық қорытындысы бойынша 4 курс
студенттері тіл кемістігі, көз кемістігі оқушылармен жұмыс жасады.
Бағдарламаның жүйесі коррекциялық түзету мақсаттары:
Есте сақтау, көру, есту қабілеттерін дамыту;
Анализ синтез, бүтін бөлшектерді ажырату;
Тіл кемістігін түзету, сөздік қорын молайту;
Оқып үйренген материалға байланысты жаңа түсініктер қалыптастыру;
Аналитикалық ой – өрісін, байқағыштығын дамыту;
Инклюзивті балаларды оқыту барысында оқытушы келесідей ережелерді
ұстану керек:
1)
Сабақта белгілі бір алгоритм болу керек. Алгоритмге сүйене
отырып,тәртіпке үйренеді.
2)
Инклюзивті балаларға сабақ өткізу кезінде көрнекіліктер көп болған дұрыс.
Ол үшін информатика сыныбында мультемедиялық проектор, интерактивті тақта бар.
Сыныпта ДЦП, аутизм, құлағы естеймейтін балаларға таратпа қағаздар пайдалаған
тиімді. Ол балаларға оқытылатын материалды дұрыс пайдалануға, интернетте мақала
198
дайындауға, тапсырманы дұрыс шешуге үйретеді. Бақылау ретінде презентация дайындау,
реферат жазу, Web-беттерді ашуды алуға болады.
Көбіне мұны «Электронды кестелер», «Мәліметтер қоры», арқылы өз проектерін
іске асыруға септігін тигізеді. Проектті қорғау арқылы копьютерлік технологияны өмірлік
проблемаларды шешу кезінде қолдана алады.
Информатика пәнінде ерекше балалар тапсырманы ынтамен орындайды, себебі
мұнда белгілі бір мақсат бар, соның әсерінен тапсырманы көңіл бөліп орындай алады.
Мұғалім электронды оқулықты пайдалана отырып, ерекше балаларға сынып
алдында еркін жауап беруге үйретеді.
Бастауыш сынып балаларына, көбіне компьютерлік ойындарды пайдаланады.
Бастауыштан бастап информатика сыныптарына экскурсия жүргізуге болады. Онда
балалар қауіпсіздік ережелермен, жұмыс істеу барысымен танысады. Осы арқылы,
информатика мұғалімі оқушыларды қызықтыра алады, себебі, информатика сабағы
қызықты пән.
Біздің мекемебе аталған мәселелердің шешімін табу үшін біршама жағдайлар
жасалып, оқу – материалдық базасы компьютерлермен, электронды оқулықтармен, әр
түрлі техникалық құралдармен, сонымен қатар, интерактивті тақталармен толықтырылған.
Электронды оқу бағдарламалары мен әр түрлі жаңа педагогикалық
технология мәселелерін интерактивті тақтамен байланыстырып оқыту әдісіне үнемі көңіл
бөліп, күнделікті оқушымен жұмыс барысында пайдалану жолдарын қарастырып жүрмін.
Қазіргі кездегі компьютерлік технологияның білім беру жүйесін дамыту ісіне
берері ұшан теңіз. Кезінде К. Д. Ушинский: «Бала табиғаты көрнекілікті қажет етеді», —
деген болатын. Көрнекілік схемалар, кестелер немесе суреттермен шектеліп қала алмайды,
олар қозғалыссыз, статистикалық түрде тұр. Сол себепті де балаларға бұл жинақ
бойынша жұмыс жасата отырып, оларды ізденушіліке ұмтылдырамыз. Яғни балаларға
тапсырма бере отырып жинақтың бір тарауын оқушылардың көмегімен толықтыруға
болады. Ойткені бұл сандық білім беру ресурсы ретінде электронды
оқулықтан ерекшелігі балалардың жинақтаған материалдарымен үнемі толықтырып
отыруға мүмкіндік береді.
Джон Дьюи былай дейді: «Біз жан – жақты жеке тұлға тәрбиелегіміз келсе, ол
тұлғаны жан – жақты зерттеп білуіміз керек». Осы ой бүгінгі таңда ұстаздың іс-әрекетінің
тұжырымдамасы. Соған байланысты оқушының тұлғалық құрылымын және басты
белгілері мен сапаларын анықтаудың мәні зор. Ұстаз үшін ең негізгі мәселе болып
отырғаны оқушылардың ойын оқуға сын тұрғысынан ойлауды дамыта оқыту жүйесін
қолға алу. Себебі, сын тұрғысынан ойлау мұғалімнің ұйымдастырумен оқушының өз
бетінше білімді игеруін қарастырады. Нәтижесінде неғұрлым ілгері, алға ұмтылған
оқушының жеке тұлғасы, өсу динамикасы көрінеді.
Сын тұрғысынан ойлау технологиясының мақсаты сынауға емес, шыңдалған
ойлауға үйретуіне көз жеткізеді. Оқушылардың білімділік, біліктілік деңгейін көтеру
мақсатында сабақ барысында өз беттерімен дайындаған шығармашылық жұмыстар
арқылы логикалық ой өрісін, сөз шеберлігін, білімге деген қызығушылығын ояту,
дәлеледеу, ой тұжырымдау, салыстыру, негізгі мазмұнды ажырата білу тапсырмаларын
түрлендіре отырып сыни ойлауларын шыңдауға бағыттайды. Оқыту нәтижесі
оқушылардың өзіне тән мінез - құлық ерекшеліктері қалыптасады, өмірге бейімділігі
шығармашылық қабілеті дамиды.
Ой қорыту үшін оқушыларға әр түрлі жұптық тапсырмалар ұсынылады.
Оқушылардың жеке ерекшелік деңгейлерін ескере отырып тапсырма беріледі, әр
тапсырма оқушының сыни ойлауына ықпал етті. Псхология сабақтарында өткізген
тәжирбелерімнен оқушылардың танымдық қабілеттерін арттыруда тапсырмаларды
түрлендіріп жасауға тырысамын. Мысалы:
Сыни тұрғыдан ойлау қабілеті технологияның «Кубизм», «Блум таксономиясы»,
«Джигсо», «Синквейн», «Ассоциация» т.б стратегияларын қолданып, денгейлеп оқыту
