Управление образования павлодарской области

159 

 

болады. Егер де біз кейбір сөздерге балалардың ерекше назарын аударатын болсақ ( 

мысалы, іс-әрекетін білдіретін сөздер), оларды жеке сызбада көрсеткен жөн. 

Өлең,  логоритмикалық  жаттығулар  жаттауда  ондағы  бірнеше  рет  қайталанып 

келетін  сөз  тіркестерін  сөздерді  рәміздермен  алмастырудың  қажеті  жоқ.  Мемлекеттік 

стандартына  сай  әңгіме  құрастыру,  жаттау  айына  2-3  рет.  5-6  жастағы  балалар  әңгіме 

құрастырғанда 3-5 сөйлем, ал 6-7 жастағы балалар 5-7 сөйлем құрастыру қажет. 

Сызба-схемалар  тақырыптарға  байланысты  үйренген  жеке  сөздермен  сөйлем 

құрастыруға, сөйлемдермен әңгіме құрастыруға таптырмайтын қазына. Сызбаларға қарап, 

балалар әңгіме құрастыруды тез үйренеді. Әсіресе отбасы тақырыбына арналған сызбаны 

әр сабақта қолдануға болады. Бұл сызбаға қарап, балалар отбасы мүшелерінің атауын тез 

есте сақтауға, адамдардың әрекеттерін әңгімелеуге үйренеді. Жеміс-көкөністерге арналған 

сызба бойынша балалар олардың түрін, түсін, дәмін, қайда өсетінін сипаттап бере алады. 

Мысалы, алманы сипаттау: алманың түсі қызыл, пішіні – домалақ, дәмі – тәтті. Ол ағашта 

өседі,  жеміс.  Біз  оны  жейміз.Ойыншықтарға  арналған  сызба  бойынша  балалар  олардың 

түсін,  пішінін,  мөлшерін  атап  беруге  үйренеді.  Міне,  осылай  әрбір  жаңа  тақырып  

бойынша  сызбалар  қолдануға  болады.  Мұғалім  өз  балаларының  қабылдау  қабілетін,  жас 

шамасын ескере отырып, сызбаны өзі жасап алуына да болады. 

Алгоритмикалық жаттығулар танымдық процестердің, есте сақтау, зейін, қозғалыс 

дағдылардың,  дыбыстардың  айтылуының,  сөйлеу  функционалды  жүйесінің  және  барлық 

сөйлеу құрамының дамуына бағытталған. Ұсынған жаттығулар сипаттау сызбалар арқылы 

жатталады,  содан  кейін  бірге  айтылады  және  әр  түрлі  қимылмен  көрсетіледі. 

Логоритмикалық  жаттығуларды  орындағанда,  балалар  педагогпен  бірге  ортада  тұрған 

жөн,  сонда  балаларды  көруге,  қозғалуға  және  сөйлеу  материалын  орындауға  мүмкіндік 

бар. Алгоритмикалық жаттығуларды өткізуде балалар спецификалық дыбыстардың дұрыс 

айтуын  жаттығады,  дауыстың  ырғағы  дамиды,  сонымен  қатар  ымның,  қозғалыстың 

дағдылары, жалпы және ұсақ моториканың нақтылығы мен үйлестіруі  дамиды. 

«Тәрбие отбасынан басталады» - демекші тілді үйрету мақсатында балабақ-

ша ата-аналармен өте тығыз жұмыс жасауда пайдалануға мүмкіншілік бар. 

Мектепалды  даярлық  бағдарламаның  базалық  минимумда  6-7  жастағы 

балаларды  оқытуда  мынадай  талаптар  қойылған.  Балабақша,  балабақша  қызметкерлер 

туралы әңгіме құрастыру білу. Сенің атың кім? Кім? Не істеді? сұрақтарына жауап беруді 

білу.  Ойыншықтардың  атауын,  түсін,  пішінін  айта  білу.  Адамның  дене  мүшелерін  атау 

және таныс сөздерді сөйлемде қолдану. Сонымен қатар отбасы мүшелерін, киім, аяқ-киім 

атауын айта білу. Сөйлеу бала үшін қарым-қатынас құралы болып табылады, оның ойлау 

қабілетін  дамыту  және  мінез-құлқын  реттеуде  маңызды  рөл  атқарады.  Сөйлеу  қатынасы 

баланың  білімді  меңгеруіне,  қажетті  білік  пен  дағдыларды  қалыптастыруға  мүмкіндік 

береді.  Байланысты  сөз  ойға  мағына  беріп,  адамдардың  бір-бірімен  қарым-қатынас 

жасауын  және  өзара  түсінуін  қамтамасыз  етеді.  Сөйлеу  қызметі  ойдың  дамуымен  қатар 

өрбиді.  Дұрыс  сөйлеуге  тәрбиелеу  коммуникативтік  біліктілікті,  тілдік  (фонетикалық, 

лексикалық,  грамматикалық)  және  тілдік  емес  (ым,  мимика,  қалып,  көзқарас,  іс-қимыл) 

құралдардың көмегімен айналадағы адамдармен қарым-қатынас жасауды реттеу қабілетін 

дамытуға бағытталған. Тілді дамытуда өз қатарларымен сөйлесе білудің маңызы ерекше. 

 

Әдебиеттер: 

1. Алексеева М.М. Мектеп жасына дейінгі балаларды туған тіліне үйрету және  тіл 

дамыту әдістемесі. - М., 2000 

2.  Большева  Т.В.Ертегі  бойынша  үйренеміз:  Балардың  ойлау  қабілетін 

мнемокестелер  арқылы  дамыту.  Оқыту-әдістемелік  құралы.  СПб:  Балалық  шақ-Пресс, 

2011 

3.  Веракса  Н.Е.  Туғаннан  мектепке  дейін.  /  Н.Е.Веракса,  Т.С.Комарова, 

М.А.Васильева.- М.: Мозаика-Синтез, 2012. 

160 

 

4.  Гербова  В.В.  Балаларды  көркем  әдебиетке  тарту.  Бағдарлама  және  әдістемелік 

ұсыныстар / В.В.Гербова. - Мозаика-Синтез, 2012 

5. Громова О.Е., Соломатина Г.Н., Савинова Н.П. Жыл мезгілдері туралы ойындар 

мен  өлеңдер.  5-6  жастағы  балалардың  тілдерін  дамыту  бойынша  дидактикалық 

материадары. Мәскеу, 2005 

6. Илларионова Ю.Г. Балабақшада өлеңдер жаттау туралы / Мектепке дейінгі 

тәрбие. - 2001. № 2. 13-15б. 

7.  Козаренко  В.А.  Мнемотехника  оқулығы.  «Джордано»  і  есте  сақтаужүйес. 

Mnemonikon (

http://www.mnemotexnika.narod.ru

) сайты - Мәскеу, 2007. 

8. Максаков А.И. Отбасыда баланың тілін дамыту. - М.: Мозаика-Синтез, 2011 

9. Матюгин И.Ю. Тактильді жады. ( www.boltun-spb.ru). - М.: Эйдос,2001. 

 

Нетрадиционные техники рисования для дошкольников 

Третьякова Т.М. воспитатель старшей группы ГККП я\с №117, г. Павлодар 

Детский рисунок, процесс рисования – это частица духовной жизни ребенка. Дети 

не просто переносят на бумагу что-то из окружающего мира, а живут в этом мире, 

входят в него, как творцы красоты, наслаждаются этой красотой». 

В.Л. Сухомлинский 

Нетрадиционное  рисование-сравнительно  новое  направление  в  творчестве, 

обозначающее искусство изображения без опоры на традиционные средства.  Такая 

уникальная деятельность нравиться особенно нравится детям. Психологи утверждают, что 

дети, научившись рисовать нетрадиционно, будут без принуждения и с  удовольствием 

заниматься изобразительной деятельностью. В дальнейшем при школьном обучении у них 

не  будет  затруднений  при выполнении творческих заданий.  Кроме специальных 

изобразительных навыков, нетрадиционные техники рисования  помогают  развивать 

мышление, внимание, воображение, умение без затруднений  воплощать задуманное. 

Такое необычное творчество знакомит детей с разнообразными  изобразительными 

материалами,  учит  понимать  композицию,  цветовое  восприятие,  помогает   творческим 

поискам. 

Нетрадиционные  техники  позволяют  маленьким  художникам,  отойдя  от 

предметного  изображения,  выразить  в  рисунке  свои  чувства  и  эмоции,  дают  свободу, 

вселяют  уверенность  в  своих  силах,  расширяют  творческие  возможности  детей. 

Современные  исследователи  доказывают:  нетрадиционные  техники  изображения 

способствуют ослаблению возбуждения эмоционально расторможенных детей. При этом, 

как правило, чрезмерно активно нуждаются в обширном пространстве для разворачивания 

деятельности. Суть в том, что внимание детей дошкольного возраста рассеянно и крайне 

неустойчиво.  В  процессе  «игры  в  художника»  зона  активности  снижается,  уменьшается 

амплитуда  движений.  Крупные  и  неточные  движения  постепенно  становятся  более 

тонкими и точными; круг внимания сужается и сосредотачивается на малой зоне. 

Наблюдения  за  детьми  показывают:  характер  сюжета  рисунков,  выполненных, 

например,  с  помощью  оттиска  или  печати,  помогает  ребенку  становится  менее 

агрессивным.  Это,  с  одной  стороны,  а  с  другой  изображение  способствует  развитию  и 

познавательной  деятельности,  и  творческой  активности.  В  то  же  время  корректируются 

психические  процессы  и  личностная  сфера  в  целом.  Приобретая  соответствующий  опыт 

рисования  в  нетрадиционной  технике,  ребенок,  становится  всё  более  уверенным в  своих 

силах.  Малыш  запоминает  многие  слова,  в  том  числе,  как  называются  предметы  и 

действия, фигуры и цвета, материалы и их признаки. 

В  таком  интересном  и  сложном  процессе,  каким  для  детей  является  рисование, 

самым  лучшим  будет  использовать  различные  техники.  Все  они  прививают  любовь  к 

изобразительному искусству. Большого внимания заслуживают нетрадиционные техники