Тєуелсіз мемлекетіміздіњ µркениетке жету жолында єр талабына т±ѓыр боларлыќтай ±рпаќ оќыту, тєрбиелеу ісі жања сапалыќ дењгейге кµтерілуі ‰шін оќыту мазм±ны жањартылып, єдіс тєсілдердіњ озыѓы µмірге ењгізілуде



жүктеу 1,04 Mb.
бет4/5
Дата21.12.2017
өлшемі1,04 Mb.
#5384
түріСабақ
1   2   3   4   5

4 - о.э. Есеп шығару

Мақсаты: Авогадро заңын қолданып есептеу, газдың салыстырмалы қысымы бойынша молярлық массасын анықтау, реакция өнімдері мен реагенттердің химиялық байланысының энергиясына байланысты реакциясының жылу эффектісінің әсерін табу бойынша есептерді шығаруға үйрену.

Осы сабақта оқушылар оқулықтан есеп шығарады (128-129 бет, 133-135 бет).

Сабақтың соңында мұғалім дәптерлерді жинайды есептің шығарылуын таратады.

Есептер көбінесе табиғатта немесе өндірісте кездесетін құбылыстарға негізделіп, пәнді мейлінше саналы түрде меңгеруге көмектеседі. Оқушылардың есеп шығару машықтарын берік етіп қалыптастыруды көздейді.

5 - о.э. Резюме сабақ

Мақсаты: Сутегі туралы мәліметтерді қабылдау және қорытындылау.Тапсырманы орындау және бағалау.

Берілген сабақты «Сутегі» тақырыбы бойынша «Өзін-өзі тексеру және бағалау» картасы бойынша өздік жұмысы түрінде өткізуге болады (6 кесте). Оқушылар картаны сабақ басында алады және өздігінен жұмыс істейді. Дәптерге бақылау сұрақтары мен тапсырмалардың жауаптарын жаза отырып жолдастарымен ақылдасып, қорытындысын екеулеп талқылайды, бір-біріне баға қояды. Сабақтың соңында мұғалім сұрақтарға жауаптардың үлгісін және есептің шығарылуын таратады. Оқушылар өздерінің жауаптарын және шешімдерін олармен салыстырады, өз жұмысына өзі баға беріп, және басқа берілген бағаларды салыстырады, нәтижесінде, әр оқушы жеке өзі немен көбірек жұмыс істеуі керек екенін көреді.

Картада қиын жағдайда оқулықтағы жауаптарға мәліметтер табуға мүмкіндік беретін «Ақпарат көзі» бар. Осындай жағдайда ұйымдасқан жұмыс әр оқушыға қиындықтың белгілі деңгейінде жұмыс істеуге мүмкіндік береді. Ең күрделі есептер жұлдызшамен белгіленген.


6-кесте «Сутегі» тақырыбы бойынша өзін-өзі тексеру және бағалау картасы



Тақырып

Нені білу керек

Нені үйрену керек

Бақылау сұрақтары мен тапсырмалар

Ақпарат алатын

оқулық


1

2

3

4

5

1. Сутегі-химиялық элемент. Химиялық белгісі салыстырмалы атомдық массасы ва- лентті, табиғатта тара луы.

Сутегінің химиялық элемент ре-тінде жалпы қа- Сиеттерін..

Периодтьгқ системадағы орны бойынша сутегіне Сипаттама

1. Сутегі табиғатта қалай таралған?

2. Сутегінің сілтілік металдармен ұқсас- тығы неде?

3. Сутегінің галогендермен ұқсастығы қандай?

4. Сутегінің атомдьгқ құрылысын жазып, тотығу дәрежесін көрсет?



5. Сутегі мына қосылыстарда тотығу дәрежесі қандай? Валенттілігі неге тең?

NаОН; NаН; NН; Н 0; СаН.



6. «Сутегі атомының изотоптарының

Қүрылысы» кестесін толтыр



Ахметов Н.С. Бейорганикалық хим

ия
Химия ия І. Б.

120 бет


2. Сутегі-жай зат суте гінің зертханада, өнер- кәсіпте алынуы; физикалық құрылысы.

1


Сутегі-жай зат- тьщ негізгі физи- калық қасиетте- рі. Сутегінің өнеркәсіптегі және зертханада алынуы. Сутегін ыдысқа жинау әдістері.

2


Сутегінің физика- лық қасиеттерін Суреттеу мырышты тұз(күкірт) қыш- қылымен әрекет- тестіріп, су мен ауаны ьпыстыру арқылы өнеркә-сіпке және зертха-

3


1. Сутегінің молекулалық күрылысын сипатта. Сутек молекуласыңда атомдар ара-сьшдағы байланысты анықтап, байланыс схемасын құрындар.

2. Сутегін алуда төмендегі заттардьщ қай-

4


121-124

бет


5







нада алу. Сутегі- нің бар екеніне көз жеткізу

сысын қолдануға болады.

а) зертханада;

б) өнеркәсіпте Химиялық реакция тендеуін жаз.

3. Суреттерден сутегі көрсетілген және

жинауға қолдануға болатынын таңцап алыңдар.





3. Сутегі-жай зат. Су- тегінің химиялық қа- сиеттері- оттегімен бейметалдармен, белсенді металдармен,металл тотықгарымен әрекеттесуі.

Жай зат сутегінің Негізгі химиялъгқ қасиеттері. реакция теңдеуін құру

Сутегінің метадда- рымен, бейметал- дармен, металл тотьгқтарымен химиялық реак-

1. Бір гшлиндрге сутек, екіншісіне оттек газдарын толтырып; әр газды қалай анықтауға болады.

2. Реакция теңдеуін анықта. Тотьпу-тотықсыздануды көрсет.

3. Мына айналуларды жүзеге асыруға бо- латын рсакция теңдеулерш жаз


124-126

Бет


4.Сутегі-жай зат. Хи- Миялық өнеркәсіпте жылу және ішкі зат ретшде қолдану

1


Сутетінің қолданылуы

2


Сутекті жылу ре- тінде қолданылу ын дәлелдеу

3


1.Қызған темір(III) тотығына сутегін жіберу арқылы темір және су буы түзіледі. Реакция теңдеуін қүру.Тотығу-тотықсыздануын көрсет.

2. Молекулалық және атомдық

4


126-128

Бет


5










сутегінің реакцияға түсу қабілетінің айырмашылығын түсіндір.

3. Оқулықтағы п.42 кестені толтыр. Сутегі қайда қолданылады? Сутегінің қолданылуы қандай қасиетіне байланысты?




6.Газдардың моляр - лық көлемі. Авогадро заңы.Газдардың салыс- тырмалы қысымы.Хи- миялық реакцияларда газ көлемдергнщ қаты- насы. Реакция жылу эффектісі.

1


Авогадрозаңы- ның оқылуы, ма- ңызы. Қалыпты жағдайда 1 моль газ көлемі неге тең? Химиялық реакцияларда газ көлемдершгң қа- настары қандай?

2


Есепте: газдардьщ салыстырмалы қысымыньщ мо- лярлық массаға қатынасы; бір газ- дың салыстырма- лы қысымыньщ екіншісі газ са - лыстырма қысы-мына қатынасы; Авогадро заңынан газ көлемін реак-ция жылу эффек-тісі реагенттер мен өнімдер хи-мияльгқ байланыс энергиясына.

3


1. Қ.ж. газдардың молярлық көлемі неге тең? 2. Газдардың салыстырмалы қысымы нені көрсетеді? 10 кг күкірт қышқылы мен әре- гескенде сутек газы қандаи көлем алады уабы: 3,45). . 3,45 г сілтік металл сумен әрекет ескенде 5,6 л (қ.ж.) сутек түзіледі. Сілтік еталды ата (жауап).

Ауадағы - сутектің салыстырмалы қысы-ын тап? . 40 г алюминий мен мыс үнтақтары-

ың ертіңдісімен тазартқанда 7,6 л сутек

қ.ж.) альщды. Қоспадағы мыстың

ассалық үлесін

4


122-124, 133-135

Бет


5










(%) есепте (жауабы: 85 %).. 1г металл күкірт кышқылымен азартқанда 448 мл сутек (қж.) бөлінеді: ехникальгқ кальцийдағы негізгі зат масса-ының үлесін (%).Жай заттардан хлорсутектің түзілу. еакциясының жылу эффектісін есепте. айланыс энергиясы:

935 кДЖ/моль (Н-Н)

243 кДЖ/моль (СL-СL) 432 кДЖ/моль (Н-СL)






6 - о.э. Бақылау жұмысы

Мақсаты: Оқушылардың «Сутегі» модулінің мәліметтерін меңгеруге деңгейін, оқушылардың жиі жіберетін қателерін айқындау.

Бақылау жұмысы әр түрлі нысанда жүргізілуі мүмкін: тест, әр түрлі деңгейдегі жұмыстар және т.б. Мұғалім оқушыларға бақылау жұмысының нысандары туралы кіріспе сабақта хабарлайды.

Модульді технологияны қолдану тәжірибемде оның мұғалімдер үшін ғана емес оқушылар үшін де тиімді екенін көрсетті:

- себебі, ол әрбір оқушыға тақырыпты оқудың қарқынын таң- дауға, оған жеткілікті деңгейде нәтижеге жетуге, табысты жағдайда жұмыс істеуге мүмкіндік береді. Сонымен қатар оқушылар әдебиетпен жүмыс істеуге конспектілер, кестелер (схема), суреттер құруға, топта, екеулеп, жеке жұмыс істеуге, сынды пікір алмасуға, логикалық ойлауға және қорытынды жасауға үйренеді;

- оқу мақсаттарын қоюға оған жету жолы мен әдістерін таңдауға, өз нәтижелерін бақылауды жүзеге асыру және қателерін түзетуге, пәндік біліммен қабілеттерді игеру мен жаңартуға мүмкіндік береді..



2.2 «Биосфера туралы ілім негіздері» тақырыбы бойынша сабақ әзірлемесі

Сабақтың тақырыбы: Биосфера туралы ілім негіздері. Сабақтың мақсаты

Білімділік: Дүниетанымдық сипатта қорытынды жасау үшін биосфера туралы оқушылардың білімін жүйелеу және толықтыру.

Дамытушылық: Оқушылардың ойлау, есте сақтау, тыңдау, ой-өрісін кеңейту, шығармашылық қабілеттерін дамыту..

Тәрбиелік: Ұжыммен жұмыста оқушыларды сыйластыққа, бір-бірін тыңдауға, адамгершілікке үйрету.

Сабақтың түрі: Жаңа тақырыпты меңгеру.

Технологиясы: Дамыта оқыту, модульдік оқыту.

Әдіс-тәсілі: Проблемалық, жартылай ізденгіштік.

Сабақтың нысаны: Топтық, өздік.

Сабақтың көрнекілігі: «Биосфера» сызбанұсқа модулі, түсінік ағашын құрастыруға арналған кестелер,слайдтар

Үлестірмелі материалдар: Мәтіндер, сөздік, тапсырмалар.

Техникалық құралдар: Интерактивті тақта, бейнефильм.

Пәнаралық байланыс: Физика, математика, биология, химия, география.

Сабақтың құрылымы:

1) Сабақтың басталуы:

- ұйымдастыру кезеңі. Оқушыларды топтарға бөліп, топтың көшбасшысын сайлау;

- үй жұмысын тексеру (деңгейлік тапсырмалар);

2) жаңа тақырыпты түсіндіру:

- сабақта проблемалық жағдай (ситуация) туғыздыру;

- ББКҮ кестесі арқылы оқушылардың сұраныстарын білу;

- сұрақтардың күрделілігіне қарай реттеу;

- алғашқы түсінікті болжау;

3) Мәліметті бекіту: «Биосфера» тақырыбына модуль құру;

4) Қайталау: Әрбір топ өзінің салған модулін қорғайды;

5) Рефлексия «Үйрендім» бағанын толтыру. Өткен тақырып бойынша тест тапсырмаларын орындау;

6) Бағалау. Әр топтың көшбасшысына бағалау парағы тапсырылады, мұнда әрбір орындалған тапсырмаларға баға қойылып отырады. Бағалау парақтары тақтада ілініп тұрады. Сабақтың соңында жалпы баға қойылады.

2.2.1.Сабақ басталуы:

1) оқушыларды білім алуға белсендірігін арттыру. Үй жұмысын деңгейлік тапсырмалар арқылы тексеру;

2) оқушыларды тақтада ілінген «Биосфера» кестесі арқылы сабақтың тақырыбына өздері шығуына бағыттау. Оқушыларға «Сіздер биосфера, атмосфера, гидросфера, литосфера, тропосфера деген ұғымдарды қалай түсінесіңдер?» деген сұрақ қойылады. Бұл сұрақ оқушыларға білімді даяр бермей, олардың алдына белгілі проблемаларды міндет қойып, соны өздері ізденіп шешуге бағыттайды. Проблемалы болуының негізгі шарты – оқушыда даяр жауап немесе үлгі болмайды және оқушы өзінің білетіні немесе білмейтінін арасындағы қайшылықты, басқаша айтқанда, берілген проблеманы шешуге керекті білімнің немесе тәсілдің жетіспей тұрғанын сезінеді.

Оқушының өзінде бар іздену құралдарымен (білім, икемділік, іздену тәжірибесі, т.б.) шешуге болатын проблемалы жағдай туғызылады. Проблемалық оқыту тек проблемалық жағдай тудырып қана қоймай, оны дұрыс шеше білу тәсілдерін меңгертуді де қажет етеді. Ол үшін мұғалім оқушының материалда кездесетін ой, пікір қайшылықтарын дұрыс айқындауға жағдай жасап, оны шешудің жолдары мен тәсілдерін меңгеруге, өздігінен ізденудің, зерттеудің амалдарын табуға бағыттайды.Сонымен, оқушылар әлемдік түсінікке проблемалық жағдай арқылы кіргізіледі. Биосфера деген ұғымды осылай түсінуге болады, жер ғаламшаларының тіршілік аймағы бар қабығы биосфера (грекше «биос» – тіршілік, «сфера» – шар немесе қабық деген ұғымды білдіреді) деп аталады. Биосфера терминін ғылымға алғаш рет 1802 жылы француз ғалымы Ж. Б. Ламарк (1744-1829) енгізді.

Биосфера жайындағы тұтас ілімнің негізін көрнекті орыс ғалымы В. И. Вернадский (1863-1945) салды. Ол Жердің химиялық құрылысын тіршілік химиясымен байланыстыра отырып, жер бетін өзгертудегі тірі ағзалардың (оны В. И. Вернадский «тірі заттар» деп атады) рөлін көрсететін жаңа ғылым биохимияның негізін қалады. В. И. Вернадскийдің биосфера туралы ілімін қазіргі кезде дүние жүзінің ғалымдары толығымен мойындады.

– Бұл тақырыптағы кілтті сөздер қандай?



Кілтті сөздер (жаңа терминдер):1) литосфера; 2) атмосфера; 3) гидросфера; 4) стратосфера.

Оқушылардың сұраныстарын анықтау


7-кесте ББКҮ (білемін, білгім келеді, үйрендім)

Білемін

Білгім келеді

Үйрендім

.....................

...............................

............................

Кестені толықтыру барысында оқу мақсаты жүзеге асырылады. Әуелі «Білемін» баған оқушылардың биосфера сипаттауда есте қалған білімнің көмегімен толықтырылады. Одан келіп, «Білгім келеді» баған толтырылады. Мұнда биосфераның құрылысы, атмосфера, гидросфера, литосфера, стратосфераның қасиеттері туралы білгілері келетін мәліметтердің бәрін тақтаға жазады. «Білгім келеді» бағаны толықтыру барысында оқушылар өздігінен сабақтың мақсатын қояды.

Оқушылардың білгілері келетін сұрақтарын күрделілігіне қарай реттеу. ББКҮ «Білгім келеді» бағаны қолдана отырып, оқушылар өздері қойған сұрақтарға жауап беруге көмектесетін жаңа терминдерге түсіндірме сызба құрып, биосфераға түсінік ағашын құрастырады: 1) кіші топтың өзіндік жұмысы, кілтті сөздерге (жаңа терминдерге) түсіндірме сызба құру және биосфераға түсінік ағашын құрастыру; 2) алғашқы түсінікті болжау. Әр топ кезекпен, құрастырған түсінік ағашын қорғайды.



2.2.2 Модуль құру

Бұл жерде оқушылар сөздікпен, оқулықпен жұмыс жасайды. Мұғалім биосфераға сәйкес мәліметтерді және тапсырмаларды әрбір топқа таратады.

8-кесте «Биосфера» модулі


Жүйе

Биосфера

Жүйе элементі

Атмосфера

Гидросфера

Литосфера

Стратосфера

Элемент қызметі

Жердің ауа қабаты тірі ағзалардың тіршілігін қаматамасыз етеді. Тыныс алу

Су тірішіліктің алғаш пайда болған және дамыған ортасы Оның тірі ағзалар үшін маңызы өте зор

Жер шарындағы құрлықтың беткі қыртысы қатты қабығы

Атмосфера қабатының 20-50 км биіктігінде Жер бетіндегі тірі ағзалардың тіршілігін, куннің ультракүлгін сәулелерінен қорғайтын ерекше озон қабаты

Элементтердің

байланысы



Атмосфера, литосфера, гидросфера және стратосфера тығыз байланысты

Ж.э. байланыс қыз қызм.

Тығыз байланыс арқылы пайда болған топырақ әрі тарихи, әрі табиғи биогеоценоз

Жүйенің қызметі

Тіршілік көзі

Норма

Дүниежүзілік заңдарға бағыну

Жүйе қызм. әдісі

Фотосинтез, химиялық, физикалық құбылыстар

Нәтиже

Тірі ағзалардың көпшілігі

Проблема

Қоршаған ортаны ластау барысында биосфера қабаттары бұзылады, тірі ағзаларға зиянды әсер етеді

2.2.3 Әр топ өзінің жасаған модулін қорғайды

Бұл кезеңде оқушылар өз ұсыныстарын, көшбасшылары ғылыми негізінде қорғайды.



2.2.4 Рефлексия

Оқушылардың бұл сабақта не алғанын анықтау. Рефлексияға ғылыми анықтама беретін болсақ, – өз мүмкіндігін білу, әлемде өз орнын анықтау, өз қатесін түзетіп, мәдени бағалы құнды шындықты тудыру, өз жетістігін көру, өз әрекетін түсіну қабілеті. Оқушылар ББКҮ кестесінің «Үйрендім» бағаны толтырады. Одан кейін «Білемін» және «Білгім келеді» бағандарымен салыстырып, қорытынды шығарады. Тақырып бойынша тест тапсырмасын орындайды.



2.2.5 Үй тапсырмасы: §5, 6, 7, 8, № 1-11 жаттығулар, Б. 27–28

2.2.6 Бағалау Әр топтың көшбасшысына бағалау парағы тапсырылады, мұнда әрбір орындалған тапсырмаларға баға қойылып отырады. Бағалау парақтары тақтада ілініп тұрады. Сабақтың соңында жалпы баға қойылады. Бағалау парағында әр топтың көшбасшылары жалпы бағаларын шығарады, нәтижесінде әрбір оқушы өзінің әділ бағасын алады.
2.3 «Бейорганикалық қосылыстардың маңызды кластар жөнінде мағлұматтар жинақтап қорытындылау» сабағының жоспары

Сабақтың тақырыбы: Бейорганикалық қосылыстардың маңызды кластар жөнінде мағлұматтар жинақтап қорытындылау».

Сабақтың мақсаты:

Білімділік: Оқушыларға бейорганикалық қосылыстардың кластарына жататын заттардың генетикалық байланысы туралы мағлумат беру. Дуниетанымдық сипатта қорытынды жасау үшін оқушылардың білімін жүйелеу және толықтыру.

Дамытушылық: Оқушылардың ойлау, есте сақтау, тыңдау, ой-өрісін кеңейту, шығармашылық қабілеттерін дамыту..

Тәрбиелік: Ұжыммен жұмыста оқушыларды сыйластыққа, бір-бірін тыңдауға, адамгершілікке үйрету.

Сабақтың түрі: Жаңа тақырыпты меңгеру.

Технологиясы: Дамыта оқыту, модульдік оқыту.

Әдіс-тәсілі: Проблемалық, жартылай ізденгіштік.

Оқу әрекетін ұйымдастыру түрі: жеке, жұппен, топпенжұмыс.

Сабақтың көрнекілігі: «Бейорганикалық қосылыстардың маңызды кластары » сызбанұсқа модулі, түсінік ағашын құрастыруға арналған кестелер,слайдтар

Үлестірмелі материалдар: Мәтіндер, сөздік, тапсырмалар.

Техникалық құралдар: Интерактивті тақта, бейнефильм.

Пәнаралық байланыс: Физика, математика, химия, биология.

Құрал – жабдықтар: кесте сызбанұсқа «Бейорганикалық заттарды жіктеу» (модуль), «Кластар арасындағы генетикалық байланыс», модуль жасауға арналған кестелер, кластерлер.Реактивтер: Zn, CuO, H2SO4, HCl, HNO3, NaOH. Индикаторлар: лакмус, фенолфталин, метилоранж. Химиялық ыдыс.
2.3.1 Бағыттамалы мотивациялық блок

Ұйымдастыру кезеңі:

1) Оқушыларды әлемдік түсінікке кіргізу немесе проблемалық жағдайға (ситуация) кіргізу;

2)- оқушылардың оқу процесінде меңгеретін білім және оның қасиеттерімен таныстыру.

Оқушыларды төрт топқа бөліп, алдарына тақырыптық мәтінді тарату

Оқушыларды білімге белсендіру, оқу мақсатын қою.

Бұл үшін оқушыларды әлемдік түсінікке проблемалық жағдай арқылы кіргізу.

- Заттар дегеніміз не? Сіздер бейорганикалық заттар ұғымын қалай түсінесіздер?

ЗАТТАР

Органикалық Бейорганикалық



Бейорганикалық заттар

(құрамына қарай)


Жай күрделі
Атомдардың бір түрінен тұрады атомдардың әр түрінен тұрады

Химиялық реакцияларда бірнеше химиялық раекцияларда бірнеше

басқа заттар түзіп, айырыла алмайды басқа заттар түзіп, айрылады

O2, H2, Fe және т.б. HCl, H2O, FeS2, NaCl, CO,

KOH т.б.

17-сурет – Бейорганикалық заттар


Сонымен күрделі заттарға – бейорганикалық заттар, яғни оксидтер, негіздер, қышқылдар және тұздар жатады.

Мұғалім оқушыларға күрделі бейорганикалық заттар туралы не білетінін еске түсіру және оқушылардың сұраныстарын білу ұсынады. Оқушыларға «Осы бейорганикалық заттар» жөнінде не білесіздер және не білгілеріңіз келеді?» – деген сауал қойылады.

Бұл жұмысты орындағаннан кейін мұғалім оқушыларды оқу процесінде меңгеретін білім және қабілеттермен таныстырады.
Оқушы мынаны білу керек
1. Бейорганикалық заттардың күрделі зат ретінде жалпы сипаттамасы.

2. Зертханада және өнеркәсіпте оксидтерді, негіздерді, қышқылдарды және тұздарды алудың негізгі тәсілдерді.

3. Бейорганикалық заттардың физикалық және химиялық қасиеттері.

4. Бейорганикалық заттарды қолданудың салалары.

5. Бейорганикалық қосылыстардың жеке кластары арасындағы генетикалық байланыс.
Оқушының қабілеті
1. Бейорганикалық қосылыстардың жеке кластарына мінездеме беру.

2. Оксидтердің, негіздердің, қышқылдардың және тұздардың физикалық қасиеттерін айтып беру.

3. Зертханада оксидтерді, негіздерді, қышқылдарды және тұздарды алу.

4. Бір кластың заттарынан екінші кластардың заттарын алып, жеке заттар арасындағы генетикалық байланысты көрсету. (Мысал келтіріп, түсіндіру).

5. Бейорганикалық қосылыстардың маңызды кластары тақырыбы бойынша эксперимент есептерін шығару.
2.3.2 Операциялық орындаушылық блок:

1) кластерлерді құру және олармен жұмыс жасау;

2) түсінікті болжау, жалпы тұжырымдау;

3) талқылау кестесі арқылы жұмыс жасау;



4) бейорганикалық заттарды бір жүйеге келтіру.Тақырып бойынша модуль құру.
Күрделі бейорганикалық заттарды топтастырып кластер құрастыру

















18-сурет – Күрделі бейорганикалық заттардың кластері

.

Түсінікті болжау: топтағы қорытынды немесе микроқорытынды. ауыспалы кезең немесе білімді кезеңдер бойынша меңгеру.Жалпы талқылау. Бұл кезеңде оқушылар өз ұсыныстарын, пікірлерін ғылыми негізінде қорғайды, яғни төрт топтағы әрбір оқушы өз жауаптарының негізінде бейорганикалық заттарды жоспар бойынша (кластары: анықтамасын, жіктеуін, алынуын, физикалық, химиялық қасиеттерін, генетикалық байланыс, қолдануы, алынуы және зертханалық тәжірибе) жұмыстарын плакат түрінде жасап, тақтаға іліп дәлелдейді. Басқа топтың оқушылары тексереді. Осыдан кейін мұғалім көмегімен оқушылар күрделі бейорганикалық заттарды бір жүйеге келтірді. Оқушылар өздері қойған сұрақтарға жауап беруге көмектесетін кластер жобасын құрады. Бұл үшін оқушылар төрт топқа бөлінеді, әрбір топ өзіне берілген бейорганикалық қосылыстар кластарына кластерді құрады.

1 топ. Оксидтер. Оқулықтағы п. 20, п. 33 және анықтама сөздікпен қолданып кластерді құрады.
















19-сурет – Оксидтер



2 топ. Негіздер. Оқулықтағы п. 32, п. 34.









20-сурет – Негіздер


3.топ Қышқылдар. Оқулықтағы п. 28, п. 35



















20-сурет – Қышқылдар


4 топ Тұздар. Оқулықтағы п.28, п. 35.














21-сурет – «Тұздар»
Талқылау кестесін құру

Мұғалім оқушыларға білім деңгейінің қаншалықты сәйкес келетіндігін тексеру үшін «Бейорганикалық қосылыстарының маңызды кластары жөніндегі мағұлматтарын жинақтап қорытындылау» мәтінін ұсынады. Оқушылар мәтінді оқып қарандашпен оқулықтың шетіне шарттар белгілерін қояды (белгілер тақтада көрсетілген):

V ( Мен дұрыс жаздым. Дәл солай ойладым );

- ( Мен қате жаздым, менің пікірім дұрыс емес ).

+ ( Бұл қызық, мен үшін жаңалық );

? ( Бұл түсініксіз немесе осы жөнінде көбірек білгім келеді ).

Бұдан кейін олар таңбаланған кестені әр бағанға өздері ең маңызы деген 3-4 бөлімді кіргізіп, толтырады да нәтижелерін екеулеп талқылайды. Осыдан кейін мұғалім оқушылардың құрған кестелерін талқылауды ұйымдастырады.
9-кесте – Талқылау


V

+

-

?

....

....

....

....


Тақырып бойынша модуль құру

Модульді әрбір төрт топ жеке құрып соңында салыстырады. Мұғалім де алдын ала осы тақырыпқа модуль құрады. 4 топ оқушыларының модулімен қатар ілініп салыстырылады.


10-кесте – Модуль - «Бейорганикалық заттар»

Жүйе

Бейорганикалық заттар

Жүйе элементі

Оксидтер, негіздер, қышқылдар, тұздар

Элементтің қызметі

Шаруашылықта, тұрмыста, өнеркәсіпте

Элементтердің байланысы

Генетикалық байланыс

Байланыс қызметі

Бейорганикалық заттар түзу

Жүйенің қызметі

Халық шаруашылығы

Норма

Химиялық заңдылықтар

Жүйе қызметінің әдісі

Химиялық реакциялар түсу, алыну, қолдану

Нәтиже

Тұрмыста, өнеркәсіпте, ауыл шаруашылығында пайдаланып, адамзатқа көмектеседі

Проблема

Бейорганикалық заттардың құрамында не бар?


2.3.4 Рефлексиялық бағалау блогы:

оқушылардың бұл сабақта не алғанын анықтау
Бірінші деңгейлік тапсырмалары
1. Оксидтер дегеніміз не? Оларды қалай жіктейді?

2. Дәптерлеріңе кесте сызыңдар, төменде формулалары берілген оксидтер тиісті бағанға жазыңдар: Na2O, N2O5, CaO, CrO, CuO, Mn2O7,FeO, SO2 Оларды аттаңдар.

11-кесте – Оксидтер класификациясы


Негіздік оксидтер

Қышқылдық

.....

.....

1. Қандай заттар негіздер деп аталады және олар қалай жіктеледі?

  1. Еритін;

  2. Іс жүзінде ерімейтін негіздер алынатын үш реакцияның теңдеуін келтіріңдер.

Олардың аттарын жазыңдар.

2. Қандай заттар қышқылдар деп аталады?

3. Дәптерлеріне төменде берілген кестені сызыңдар және тиісті бағаналарына өздеріңе таныс қышқылдардың формулаларын жазыңдар, қышқыл қалдықтарының астын сызыңдар және валенттілігін көрсетіңдер.
12-кесте – Қышқылдар класификациясы.


Қышқылдар

Оттекті

Оттексіз

Бір негізді

Екі негізді

Үш негізді

.....

.....

.....

.....

.....




  1. Мына қышқылдардың құрылымдық формулаларын жазыңдар:

  1. Көмір;

  2. Бромсутек;

  3. Күкіртті.

  1. Қандай заттар тұздар деп аталады?

Тұздардың формулаларын құрастыруға бес мысал келтіріңдер.
Екінші еңгейлік тапсырмалар


  1. Схемалары берілген мына реакциялардың теңдеулерін құрыңдар:

Li + Li2O

Ca + CaO

PH3 + P2O5 + H2O

Li2O + LiNO3 + H2O

Дәптерлеріңе мына кестені сызыңдар
13-кесте – Реакциялар түрлері


Реакциялар

Айырылу

Қосылу

Орынбасу

Алмасу

.....

.....

.....

.....

Әр бағанға қышқылдар қатысатын және түзілетін үш реакцияның теңдеулерін жазыңдар.

Схема бойынша реакция теңдеуін жаса:

1) Металл оксид негіз тұз;

2) Бейметалл қышқылдық оксид қышқыл тұз;

3) Төменде схемалары берілген реакциялардың теңдеулерін құрыңдар


P P2O5 H3PO 4 Ca3(PO4)2 H3PO4 Ca(H2PO4)2
Үшінші деңгейлік тапсырмалары
1) Берілген заттарды кластарға бөл

HBr; NaHSO; CuO; Fe(OH)2; Fe(NO3); Ca(HCO3)2; N2O5; H3BO3; NO2; SO2; Ba(OH)2.;

2) Төменде берілген айналулардың реакция теңдеулерін құрыңдар.

а) Ca CaO Ca(OH)2 Ca(NO)2 CaSO4

б) SO3 ZnSO4 Zn(OH)2 ZnO

3) Мына схемалары берілген химиялық реакциялардың теңдеулерін құрыңдар:

Ca + … CaSO4 + …

SO3 + … CaSO4

N2O5 + …Ca(NO3)2

CaO + … CaSO3 + …


Төртінші деңгейлік тапсырмалар
Массасы 12,8 г мысқа қыздыра отырып, концентрациялы күкірт қышқылының артық мөлшерін қосқан. Түзілген газдың массасын, көлемін (к.ж.) және зат мөлшерін есептеңдер.

2.3.5 Бағалау ( бағалау парағы бойынша)
14-кесте – ­Бағалау парағы



Тапсырмалар

Оқушылардың аты­жөні

1






















2






















3






















4






















Қорытынды баға:


















2.3.6 Үй тапсырмасы Оқулықтағы п.28, п. 35



2.4 «Химиялық байланыс түрлері» сабағының жоспары

Сабақтың мақсаты:

Білімділік Дүниетанымдық сипатта қорытынды жасау үшін химиялық байланыстың негізгі түрлері туралы оқушылардың білімін жүйелеу, толықтыру және бекіту

Дамытушылық: Оқушылардың өз бетімен іздену, ойлау және сөйлеу дағдыларын, ой –ақылын дамыту негізгі түйін шығару.

Тәрбиелік: Ұжыммен жұмыста оқушыларды сыиластыққа, бірін-бірі тыңдауға, адамгершілікке үйрету. Еңбек тәрбиесін беру, көпшілік алдында өзін-өзі ұстау және сөйлеу мәдениетіне тәрбиелеу.

Сабақтың әдісі: әңгімелеу, түсіндіру, талдау, жинақтау, модульдіқ сызбанұсқа дайындау,қорғау, проблемалық, жартылай ізденгіштік.

Әдісі: Дамыта оқыту, модульдік оқыту, сын тұрғысынан ойлау.

Сабақтың түрі: алған білімді жүйелеу, бекіту.

Сабақтың көрнекілігі: сызбалар, жұмыс дәптерлері, «Химиялық байланыстың түрлері» бойынша модуль сызбаңұсқа слайдтар және ББКҮ кестесін құрастыруға арналған кестелер.

ТОҚ:проектор, интерактивті тақта.

Оқу әрекетін ұйымдастыру түрі: жұппен жұмыс, топпен жұмыс.

Пәнаралық байланыс: Биология, физика.

Сабақтың құрылымы

2.4.1 Бағыттамалы мотивациялық блок

Ұйымдастыру кезеңі:

1) Топ оқушыларын кіші топтарға бөліп, әр топтың көшбасшысын таңдап, бағалау парағын тарату;

2) Оқушылардың оқу процесінде меңгеретін білім және оның қасиеттерімен таныстыру;

3) Оқушыларды әлемдік түсінікке немесе проблемалық жағдайға (ситуацияға) кіргізу;

4) Оқушылардың сұраныстарын білу. ББКҮ кестесінің «білемін», «білгім келеді» бағандарын құрастырып жазу;

5) Сұрақтардың күрделілігіне қарай реттеу.



Сабақ барысы

Топ оқушыларын кіші топтарға бөліп, әр топтың көшбасшысын таңдап, бағалау парағын тарату. Оқушыларға «Сіздер химиялық байланыс ұғымын қалай түсінесіздер?» деген сұрақ қойылды. Бұл сұрақ оқушыларға білімді даяр бермей, олардың алдында белгілі проблемаларды міндет қойып, соны өздері ізденіп шешуіне бағыттайды. Проблемалы болуының негізгі шарты - оқушыда даяр жауап немесе үлгі болмайды және оқушы өзінің білетіні мен білмейтінінің арасындағы қайшылықты, басқаша айтқанда, берілген проблеманы шешуге керекті білімнің немесе тәсілдің жетіспей тұрғанын сезінеді.

Оқушының өзінде бар іздену құралдарымен (білім, икемділік, іздену тәжіребесі, т.б.) шешуге болатын проблемалы жағдай туғызылды. Проблемалық оқыту тек проблемалық жағдай тудырып қана қоймай, оны дұрыс шеше білу тәсілдерін меңгертуді де қажет етеді. Ол үшін мұғалім оқушының материалда кездесетін ой, пікір қайшылықтарын дұрыс аңғаруына жағдай жасап, оны шешудің жолдары мен тәсілдерін меңгеруге, өздігінен ізденудің, зерттеудің амалдарын үйретіп, бағыттайды

Оқушыларды әлемдік түсінікке проблемалық жағдай арқылы кіргізу.



жүктеу 1,04 Mb.

Достарыңызбен бөлісу:
1   2   3   4   5




©g.engime.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет
рсетілетін қызмет
халықаралық қаржы
Астана халықаралық
қызмет регламенті
бекіту туралы
туралы ережені
орталығы туралы
субсидиялау мемлекеттік
кеңес туралы
ніндегі кеңес
орталығын басқару
қаржы орталығын
қаржы орталығы
құрамын бекіту
неркәсіптік кешен
міндетті құпия
болуына ерікті
тексерілу мемлекеттік
медициналық тексерілу
құпия медициналық
ерікті анонимді
Бастауыш тәлім
қатысуға жолдамалар
қызметшілері арасындағы
академиялық демалыс
алушыларға академиялық
білім алушыларға
ұйымдарында білім
туралы хабарландыру
конкурс туралы
мемлекеттік қызметшілері
мемлекеттік әкімшілік
органдардың мемлекеттік
мемлекеттік органдардың
барлық мемлекеттік
арналған барлық
орналасуға арналған
лауазымына орналасуға
әкімшілік лауазымына
инфекцияның болуына
жәрдемдесудің белсенді
шараларына қатысуға
саласындағы дайындаушы
ленген қосылған
шегінде бюджетке
салығы шегінде
есептелген қосылған
ұйымдарға есептелген
дайындаушы ұйымдарға
кешен саласындағы
сомасын субсидиялау