болған ұзындық өлшеуіштерінің арасындағы байланыс тағайындалады, яғни 10см=1дм,
10дм=1м,1м =100см.
Балалар
километрді естіп жүр,сондықтан ол өлшем бірден айтылады да, 1км-
1000м екені тағайындалады.
Километр - 1000
метрге
тең қашықтық мөлшері.
Миллиме́тр (
милли…
және
метрден
) —
ұзындық өлшем бірлігі
, метрдің 1/1000
бөлігіне тең.
Ұзындық өлшем бірліктерінің ең кішісі, сызғыштың бөліктерін көрсету
арқылы,
яғни
сантиметрдің
10мм
=
1
см
ретінде
еңгізіледі.
Ал,
метр (
фр.
metre,
гр.
metron – өлшем) – бірліктердің жүйесіндегі ұзындықтың негізгі өлшем
бірлігі. Көлемнің өлшем бірліктері:
1км= 1000м
1м = 10 дм
1дм = 10 см
1см = 10 мм
1м = 100 см=1000мм
Арнайы мектепте, келесі
масса туралы қарапайым түсінік қалыптастыру
көзделеді. Масса дегеніміз- белгілі бір заттың салмағын білдіретін өлшем бірлік. Әдетте
салмақ пен массаны көп шатастырады, сондықтан әр түрлі жаттығулар орындау арқылы
денелердің нақты бір қасиеті – масса еңгізіледі. Заттардың массаларын анықтау үшін,
алғашқы масса бірлігі
килограмм енгізіледі. Массаның өлшем бірлігін еңгізу үшін қағаз
қапқа оралған тұз, шай, қант, май т.б бірнеше затты алып келеді және килограммдық
гирмен салыстырады. Масса өлшеуіштерінің кестесі:
1 т = 1000 кг 1ц= 100 кг 1 кг = 1000 г 1т =10 ц
Ұзындық - бұл белгілі бір заттың басынан соңына дейінгі арақашықтық.
Дециметр(лат.
decem – он және гр.
metron – өлшем) – метрдің оннан бір бөлігі.
Километр - 1000 метрге тең қашықтық мөлшері.
Миллиме́тр (милли… және метрден) — ең кіші ұзындық өлшем бірлігі, метрдің 1/1000
бөлігіне тең.
Метр (фр.
metre, гр.
metron – өлшем) – бірліктердің жүйесіндегі ұзындықтың негізгі
өлшем бірлігі.
Масса - белгілі бір заттың салмағын білдіретін өлшем бірлік.
Кесте -3.
Өлшем бірліктері
Ұзындық бойынша
Көлем бойынша
1км=1000м
1м=10дм=100см
1дм=10см
1см=10мм
1м
3
=1000дм
3
=1000000см
3
1дм
3
=1000см
3
1л=1дм
3
Аудан бойынша
Салмақ бойынша
1км
2
=1000000м
2
1м
2
=100дм
2
=10000см
2
1га=10000м
2
1т=1000кг
1ц=100кг
1кг=1000г
1г=1000мг
Дәріс мазмұны бойынша сұрақтар мен тапсырмалар
1.
Көлемдік өлшемдерді атаңыз.
2.
Көлемдік өлшем бірліктерімен таныстыру жұмысына қойылатын жалпы
талаптарды атаңыз.
3.
Көлемдік өлшемдерді орындаудан шыққан сандарды оқыту әдістемесіне
хабарлама дайындаңыз.
4.
Өлшем бірліктермен жұмысқа арналған сабақ жоспарын құрыңыз.
5.
«Көлемдік өлшемдерді орындаудан шыққан сандарды оқыту» тақырыбына
сабақ жоспарын құрыңыз.
Әдебиеттер:
1.Перова Н.М. Методика преподавания математикти во вспомогательной школе.
М., 2001 г.
2.Эк В.В. Обучение математике в младших классах вспомогательной школы.
Просвещение М., 1990.
3.Программы специальной школы 1-2-го вида. Алматы 2002.
4.Программы по математике для коррекционных школ 7-го, 8-го вида. Алматы.,
2002 г.
5.Стабильные учебники математики для вспомогательной школы.
6.Моро М.И., Пышкало А.М. Методика обучения математике в 1-3 классах. М.,
Просвещение, 1998.
7. Сүлейменова Р.А., Елисеева И.Г., Карипжанова Ш.Ж. Б19 Математика. Арнайы
мектепке арналған байқау бағдарламасы. -Алматы, 2004. - 48 бет.
АРНАЙЫ МЕКТЕПТЕ УАҚЫТ ӨЛШЕМДЕРІН ОҚЫТУ ӘДІСТЕМЕСІ
Аннотация Арнайы мектепте уакыттық өлшемдерді оқыту. Арнайы мектепте
уақыт өлшемдерін оқытудың міндетінің мәні. Арнайы мектепте уақыт өлшемдерін
оқытудың дидактикалық талаптары. Мүмкіндіктері шектеулі балаларға уақыт
өлшемдерін оқыту құрылымының кезектілігі.
Уақыт өлшемдерін оқытуда қолданылатын дидактикалык және көрнекілік
жабдықтар.
Арнайы мектепте уақыт өлшемдерін оқытуда негізгі құрылымның ерекшеліктері
мен қиыншылықтары.
Кілт сөздер: уақыт
өлшемдері, құрал.
Жоспар:
1
. Уақыт және оның өлшемі
2. Балалардың уақыт сезімін қалыптастыру әдістемесі
3.
Тәулік бөліктерін ажырату, олардың кезектесуін анықтау ерекшеліктері.
Уақыттың негізгі қасиеттеріне мыналар жатады: шынайы бар болуы, үздіксіздігі,
тәуелсіздігі, бір калыптылығы, бір бағыттылығы (уакыт тек алға карай, өткеннен
болашакка қарай жылжиды). Уақыт арнаулы кұрал - сағаттың көмегімен өлшенеді.
Құрылысы жағынан сағат алуан түрлі болады. Уақыттың негізгі өлшем бірлігіне секунд
алынады. Алуан түрлі өзгерістерді салыстыра отырып, біздің уақыт жайлы көзкарасымыз
калыптасады. Уақытқа катысты тез және ұзақ, болған және болады, қазіргі шақ және
болашақ, бұрын және жуық арада және т.с.с. ұғымдар пайда болады. Қашанда балалардың
уақыт туралы түсінігін тереңдете түсу тиімді болмақ. Баланың жас мүмкіндіктерді
біртіндеп ойын, әңгіме, сабақ үстінде оның уақытты бағдарлай білуіне көмектесетін
табиғи белгілеріне сүйенуге негіз болады. Ол жиі – сирек, талтүс – түн ортасы, таңсәріде –
іңірде секілді сөздерді түсініп, дұрыс қолдануы, жыл мезгілдерінің (көктем, жаз, күз, қыс)
