Таубаева ш. Т., Иманбаева с. Т., Берикханова а. Е

жүктеу 2,48 Mb.

Pdf просмотр

бет	61/282
Дата	21.09.2023
өлшемі	2,48 Mb.
	#43484
түрі	Оқулық

1 ... 57 58 59 60 61 62 63 64 ... 282

Таубаева Ш.Т., Иманбаева С.Т.,Берикханова А.Е.Педагогика Оқулық. 2018 (1) (1) (1) (2)

Диалект сөздер
әр аймақтың адамына түсінікті болғанымен,
қазақ тілінде сөйлеушілердің барлығына бірдей ұғынық-ты болмауы да
мүмкін. Мысалы, көршілес елдермен шекаралас жер-лерде (Өзбекстан,
Қырғызстан, Қытай, Ресей, т.с.с.) тұратын адамдар-дың да сөйлеу
ерекшеліктері көп байқалады. Мысалы, «қай жақта» - «қай йақта»,
«келсеңші» - «келсей» деген сөздерді естігенде өзіміздің ұлттық тіліміздің
біртіндеп бұрмаланып бара жатқанын және тіл мә-дениеті деңгейін көтеру
қажеттілігінің сеземіз.
6)

айтылған сөздің мазмұндылығы
ондағы берілген ойдың те-
реңдігімен, сезімге әсерлілігімен, мағыналылығымен, өзектілігімен,
шынайылыққа сай болуымен анықталады. Әр сөзге көп мағына сый-ғызып,
әр сөзді оқушының санасына сіңетіндей жеткізуге тырысу мұ-ғалім үшін
міндетке айналуы керек.
7)

сөздердің қажет болғанда бейнелі, көркем, эмоциялы болуы.
Мұғалімнің сөйлеу интонациясының, дауыс ырғағы мен оның қойылымының
өзін дұрыс ойластыру қажет, себебі сөздің қандай кө-ңіл-күймен айтылып
тұрғандығы өте маңызды. Сөйлемдер арасында пауза жасау арқылы адам
тынысын түзейді. Интонация арқылы мұ-ғалім өз пікірін мәнерлі, жағымды,
көркем етіп жеткізуіне болады. Өте қатты дауыс – адамның жүйкесіне әсер
етеді, өте ақырын дауыс – жалықтырып, қалғытып, тез шаршатады.
Сөйлеу мәдениетін қалыптастыру үшін адам арнайы жаттығуы қажет.

57
Сөйлеу әдебінің жағымды жақтары ретінде сыпайылықты біл-діретін
«
кешіріңіз
», «
рұқсат етсеңіз
», т.б сөздер қандай адамға болмасын
жарасымды.
Мұғалімдердің сөйлеу әдебінде тек сөйлеу шеберлігі емес, со-нымен
қатар оқушыны мұқият
тыңдай білу мәдениеті
де маңызды рөл атқарады.
Тыңдау және есту: қайсысы дұрыс?

жүктеу 2,48 Mb.

Достарыңызбен бөлісу:

1 ... 57 58 59 60 61 62 63 64 ... 282