№1 тақырып.
Тапсырмалар:
1. Әлеуметтік жұмыстың ғылыми кезеңінің қалыптасуы конспектілеу.
2. Әлеуметтік жұмыс бойынша ғылыми ойшылдарды талдау, баяндама дайындау.
3. Әлеуметтік жұмыстың теориялық-методикалық негіздері тақырыбына
презентация жасау
.
1.Әлеуметтік жұмыстың ғылыми кезеңінің қалыптасуы конспектілеу.
Әлеуметтік жұмыс - бұл этномәдени, әлеуметтікэкономикалық және әлеуметтік-
саяси даму ерекшеліктеріне сәйкес қоғам тарихының нақты кезеңінде жүзеге
асырылатын мұқтаж адамдарға, әлеуметтік топтарға кӛмек кӛрсетудің үлгісі.
ХХ ғасырдың 80 жылдары бір қатар елдерде әлеуметтік жұмыстардың әр түрлі
формалары пайда бола бастады. Бүгінгі күндегі әлеуметтік жұмыстағы
филантропияның ролі қажетсінетіндер қатары көбеюде.
Әлеуметтік қызмет – бұл әлеуметтік өлшем жүйесі, сонымен бірге мемлекеттік
және мемлекеттік емес ұйымдасқан құрылымдардың халыққа әлеуметтік қызмет
көрсету және олардың өмірлеріндегі қиын жағдайларына көмек көрсету,
азаматтардың ауыр жағдайды жеңіп өздерін жігерлендіруіне ұмтылдыру.
XVIII – басындағы XX ғғ. әлеуметтік көмек. Қазақстан Республикасы мемлекеттік
тәуелсіздігін алғаннан бастап, КСРО-ның тарауына байланысты, экономикалық
саяси-әлеуметтік дағдарысқа кездесті. Халықтың жікке бөлінуі күшейе түсті, яғни
бір жағынан ауқатты адамдар, екінші жағынан кедейлер тобы пайда болды.
Қазақстандағы зерттелген отбасының 43 пайызының табысы күн көрісінен төмен
болды. Сондықтанда халыққа қайырымдылық көмегін көрсету әлеуметтік
қажеттілікке айналды. Сөйтіп, елде қайырымдылық шаралары іске асырыла
бастады. Әлеуметтік қызмет – бұл әлеуметтік өлшем жүйесі, сонымен бірге
мемлекеттік және мемлекеттік емес ұйымдасқан құрылымдардың халыққа
әлеуметтік қызмет көрсету және олардың өмірлеріндегі қиын жағдайларына көмек
көрсету, азаматтардың ауыр жағдайды жеңіп өздерін жігерлендіруіне ұмтылдыру.
2. Әлеуметтік жұмыс бойынша ғылыми ойшылдарды талдау, баяндама дайындау.
Герберт Спенсер (1820-1903), ағылшын философы мен әлеуметтанушы-
позитивисты әлеуметтануда натуралистік бағыттың көрнекті өкілі болып келді. Ол
қоғамды биологиялық ағза аналогиясында қарастырды. Спенсердің әлеуметтік
оқулары «органикалық теориялар» отауына ие болды. Ол бойынша қоғам жанды
дамушы ағза ретінде оның негізгі құрамдас бөліктерінің өзара әрекет дамуы
негізінде қарастырылады. Қоғам функциялары тірі ағза функцияларымен ұқсас
келеді. Спенсердің «Әлеуметтану негіздері» басты еңбегінде, қоғамды зерттеуде
эволюциялық-тарихи тәсіл құрылымдық-функционалдық және жүйелік ұштас
келеді. Әлеуметтік ағза үш басты «жүйеден» тұрады: «реттеуші», «өмір үшін қажет
шарттарын қалыптастыру» және «үлестіруші».
Жиырмасыншы ғасырдың басында әлеуметтік ойдың дамуына француз ғалымы Э.
Дюркгейм (1858- 1917) мен неміс зерттеушісі М.Вебермен терең ықпал етілді.
Дюркгейм (басты еңбектері- «қоғамдық еңбек бөлінісі жөнінде», «Әлеуметтік
тәсел ережелері») жаңа әлеуметтік ойды құрастырды. Оның мәні қоғамды
әлеуметтік фактілер жиынтығынан қалыптасқан, әлеуметтік шындық ретінде
қарастырды. Осы фактілерді зерттеу әлеуметтану пәнін құрайды. Әлеуметтік
фактілерді статистикалы түрде зерттеу ұсынды. Әлеуметтік фактілерге ол
ұжымдық әдеттерді, дәстүр, тәртіп ережелерді жатқызды. Дюркгейм пікірі
бойынша, барлық адам көріністері тәртіп үлгілерінде құралады: жалпы елес, жалпы
бағалау, жалпы сезімдер мен әрекеттер. Оның ойынша, бұның бәрі ұжымдық
таным. Дюркгеймнің орасан зор еңбегі қоғамды құнды-норма жүйесі ретінде
белгілеуі жатады. Әлеуметтік тәртіп үнемі қандайда бір тәртіп ережелерімен
реттеледі. Анатомия концепциясына негізделіп, ол өзін-өзі өлтіру құбылысын
зерттеді. Зерттеу нәтижесі негізінде келесі қорытындыларға келді, дағдарыс немесе
айқынды өзгерістер кезінде өзін-өзін өлтіру деңгейі әдеттегіден елеулі өседі.
Неміс социологы М. Вебер де әлеуметтанудың дамуына елеулі үлес қосты.
К.Маркстың отандасы Дюркгейм мен бір уақытта өмір сүруіне қарамастан, көз-
қарастарымен елеулі ажыратылды. Дюркгейм мен Маркс жетекшілікті қоғамға
бағыттаса, Вебер жеке адамға және қоғамның даму себебіне әлеуметтік
құндылықтарды жатқызды. Вебер бойынша, тек жеке адам ғана
қызығушылықтарға, мақсат пен танымға ие болады. Ғылыми айналымға
«рациональдылық», «идеалды тип» түсініктерін еңгізді.
Американ әлеуметтанушы-теоретигі (1902-1979) Толкотт Парсонс американдық
әлеуметтанудың және жалпы әлеуметтанудың дамуына тигізген еңбегі зор болды.
Әлеуметтанудағы іс-әрекет қағида мен құрылымдық-функциональдылық мектептің
негізін қалаушысы Парсонс, адам шындығын оның барлық ерекшелігінде
толығымен қамтитын, жалпы аналитикалық логико-дедуктивті жалпы қағидалық
жүйені құруға тырысты. Нәтижесінде Парсонс құрамына мәдени, әлеуметтік,
органикалық және жеке басты жүйелерді кіргізетін, өзара айырбас қатынасына
түсетін іс-әрекет жүйесінің комплексті қалыптасқан моделін құрды. Осы модельді
құру үшін, Парсонс ортамен қатынасты жүзеге асыруда белгілі бір мүмкіндіктерге
ие болған іс-әрекет субъектісінің құрылымын қарастырған. Әлеуметтік іс-
әрекеттердің құрылымы әрекет етуші адамнан, белгілі бір жағдайдан, шарттан
тұрады.
3. Әлеуметтік жұмыстың теориялық-методикалық негіздері тақырыбына
презентация жасау
.
