Компьютерлік моделдеу пәні бойынша
050703 «Ақпараттық жүйелер» мамандығының студенттеріне арналған
Павлодар
Нысан
ПМУ ҰС Н 7.18.2/11
Студенттерге арналған пәннің бағдарламасын
бекіту парағы
|
|
|
БЕКІТЕМІН
ФМ және АТ факультетінің деканы
________________ Ж.К. Нұрбекова
«__» _______________ 2010 ж.
Құрастырушы: аға оқытушы Абильдинова Г.М.
Информатика және ақпараттық жүйелер кафедрасы
СТУДЕНТТЕРГЕ АРНАЛҒАН ПӘННІҢ БАҒДАРЛАМАСЫ
Компьютерлік модельдеу пәні бойынша
050703 «Ақпараттық жүйелер» мамандығының студенттеріне арналған
Пән бағдарламасы «__»______ 200 ж. бекітілген жұмыс жоспары негізінде әзірленген.
Кафедра отырысында қарастырылды
“______” _____________200__ж. Хаттама №_________ Кафедра меңгерушісі _______ А.Ж.Асаинова ФМжәнеАТ факультетінің оқу-әдістемелік кеңесінде мақұлданды “______” _____________200__ж. Хаттама №_________ ӘК төрағасы _______________ Муканова Ж.Г.
1. Оқытушылар туралы мәліметтер
Абильдинова Гульмира Маратқызы, аға оқытушы
Қабылдау уақыты: Кеңес беру кестесіне сәйкес А1-102 ауд.
1.2 Пән туралы мәліметтер
«Компьютерлік моделдеудің негіздері» курсы 5 семестрге есептелген. Семестрде
22,5 сағат дәрістік сабақтар, 22,5 сағат тәжірибелік, және 90 сағат студенттердің өздік жұмысы қарастырылған. Бақылау түрі – емтихан.
Сабақтардың, межелік бақылаулардың және емтихан сессиясының кестелерін деканат қояды. Сабақтар сабақ кестесіне сәйкес жүргізіледі.
1.3 Пәнді оқыту мақсаттары: ақпараттық жүйелерді зерттеу, жобалау
және қолдану үшін компьютерлік модельдеудің теориясын, әдістерін және технологиясын игеру болып табылады.
1.4 Пәннің міндеттері:
- күрделі жүйелердің модельдерінің типтік кластарын және модельдеу әдістерін, Монте-Карло әдісінің аппаратын, күрделі жүйелердің қызмет атқару процестерінің моделін құру принциптерін, формальдау және алгоритмдеу әдістерін білулері қажет;
- ақпараттық жүйелерді зерттеу, жобалау және пайдалану кезінде жүйелік әдістерді қолдануды, модельдеуші алгоритмдерді құрастыруды және оларды алгоритмдік тілдерді және модельдеудің қолданбалы программалар пакеттерін пайдалана отырып жүзеге асыруды, жобалау процесін модельдеудің деректер базасын қолдану арқылы автоматтандыруды білулері керек.
1.5 Пререквизиттер:
Нысан
ПМУ ҰС Н 7.18.1/10
2 Пәннің тақырыптық жоспары
№
р/с
|
Тақырыптың аты
|
Сағат саны
|
Дәріс
|
Практ.
|
СОӨЖ
|
СӨЖ
|
1.
|
Монте-Карло әдісі
|
1
|
1
|
1
|
1
|
2.
|
Кездейсоқ оқиғаларды модельдеу
|
1
|
1
|
2
|
2
|
3.
|
Үздіксіз кездейсоқ шамаларды модельдеу
|
1
|
1
|
3
|
3
|
4.
|
Дискретті кездейсоқ шамаларды модельдеу
|
1
|
1
|
3
|
3
|
5.
|
Көпөлшемді кездейсоқ шамаларды модельдеу
|
1
|
1
|
3
|
3
|
6.
|
Кездейсоқ процестерді модельдеу
|
1
|
1
|
3
|
3
|
7
|
Оқиғалар ағынын модельдеу
|
1
|
1
|
3
|
3
|
8
|
Кездейсоқ заңдылықтарды ұқсастандыру
|
2
|
2
|
3
|
3
|
9
|
Компьютермен модельдеуді ұйымдастыру
|
2
|
2
|
3
|
3
|
10
|
Көпшілікке қызмет көрсету жүйелерін модельдеу
|
2
|
2
|
3
|
3
|
11
|
Экономикалық-ұйымдастырушылық жүйелерді компьютерлік модельдеу
|
2
|
2
|
3
|
3
|
Барлығы
|
15
|
15
|
30
|
30
|
3 Теориялық курс мазмұны
3.1 Дәрістік сабақтардың мазмұны
Тақырып 1 Монте-Карло әдісі.
Кездейсоқ сан және оны модельдеу принципі. Қию әдісі. Конгруэнттік әдіс. Қосу әдісі. Кездейсоқ сандар тізбегін талдау. Кездейсоқ сандар тізбегі сапасының критерийлері. Ырғыту әдісі.
Тақырып 2 Кездейсоқ оқиғаларды модельдеу.
Қарапайым оқиғаларды модельдеу. Толық топталған оқиғаларды модельдеу. Күрделі оқиғаларды модельдеу.
Тақырып 3 Үздіксіз кездейсоқ шамаларды модельдеу.
Үздіксіз кездейсоқ шамаларды модельдеу әдістерін жіктеу. Кері функция әдісі. Дж. Нейманның “шығарып тастау” әдісі. Шекті теоремалар әдісі. Композициялау әдісі. Арнайы үздіксіз үлестірімдерді модельдеу.
Тақырып 4 Дискретті кездейсоқ шамаларды модельдеу.
Дискретті кездейсоқ шамаларды модельдеудің негізгі әдісі. Геометриялық үлестірім заңын модельдеу. Пуассон үлестірім заңын модельдеу.
Тақырып 5 Көпөлшемді кездейсоқ шамаларды модельдеу.
Тізбектеп модельдеу әдісі. Дж. Нейманның жалпылама “шығарып тастау” әдісі. Моменттер әдісі.
Тақырып 6 Кездейсоқ процестерді модельдеу.
Стационарлы емес кездейсоқ процестерді модельдеу. Стационарлы кездейсоқ процестерді модельдеу. Марков процестерін модельдеу.
Тақырып 7 Оқиғалар ағынын модельдеу.
Оқиғалар ағындарының қасиеттері. Қарапайым ағынды модельдеу. Эрланг ағынын модельдеу. Пальм ағынын модельдеу. Бейстационарлы кездейсоқ оқиғалар ағынын модельдеу.
Тақырып 8 Кездейсоқ заңдылықтарды ұқсастандыру.
Таңдаманың сандық сипаттамасын ұқсастандыру. ‡здіксіз кездейсоқ шамалардың үлестірім функциясын ұқсастандыру. Дискретті кездейсоқ шамалардың үлестірім заңын ұқсастандыру. Ұқсастандыру нәтижесін бағалау.
Тақырып 9 Компьютермен модельдеуді ұйымдастыру.
Компьютермен модельдеуді жоспарлау. Компьютермен модельдеуді жүзеге асыру. Модельдеу нәтижесін талдаудың регенеративтік әдісі.
Тақырып 10 Көпшілікке қызмет көрсету жүйелерін модельдеу.
Бір каналды көпшілікке қызмет көрсету жүйелерін модельдеу. Сенімсіз элементті көпшілікке қызмет көрсету жүйелерін модельдеу. Салыстырмалы приоритетті қызмет көрсету жүйелерін модельдеу.
Тақырып 11 Экономикалық-ұйымдастырушылық жүйелерді компьютерлік модельдеу.
«Үсынушы-склад-тұтынушы» типтік экономикалық тізбегін компьютерлік модельдеу. Қорларды үлестіру жүйелерін модельдеу.
3.2 Тәжірибелік жұмыстардың мазмұны
Тақырып 1 Монте-Карло әдісі.
Кездейсоқ сан және оны модельдеу принципі. Қию әдісі. Конгруэнттік әдіс. Қосу әдісі. Кездейсоқ сандар тізбегін талдау. Кездейсоқ сандар тізбегі сапасының критерийлері. Ырғыту әдісі.
Тақырып 2 Кездейсоқ оқиғаларды модельдеу.
Қарапайым оқиғаларды модельдеу. Толық топталған оқиғаларды модельдеу. Күрделі оқиғаларды модельдеу.
Тақырып 3 Үздіксіз кездейсоқ шамаларды модельдеу.
Үздіксіз кездейсоқ шамаларды модельдеу әдістерін жіктеу. Кері функция әдісі. Дж. Нейманның “шығарып тастау” әдісі. Шекті теоремалар әдісі. Композициялау әдісі. Арнайы үздіксіз үлестірімдерді модельдеу.
Тақырып 4 Дискретті кездейсоқ шамаларды модельдеу.
Дискретті кездейсоқ шамаларды модельдеудің негізгі әдісі. Геометриялық үлестірім заңын модельдеу. Пуассон үлестірім заңын модельдеу.
Тақырып 5 Көпөлшемді кездейсоқ шамаларды модельдеу.
Тізбектеп модельдеу әдісі. Дж. Нейманның жалпылама “шығарып тастау” әдісі. Моменттер әдісі.
Тақырып 6 Кездейсоқ процестерді модельдеу.
Стационарлы емес кездейсоқ процестерді модельдеу. Стационарлы кездейсоқ процестерді модельдеу. Марков процестерін модельдеу.
Тақырып 7 Оқиғалар ағынын модельдеу.
Оқиғалар ағындарының қасиеттері. Қарапайым ағынды модельдеу. Эрланг ағынын модельдеу. Пальм ағынын модельдеу. Бейстационарлы кездейсоқ оқиғалар ағынын модельдеу.
Тақырып 8 Кездейсоқ заңдылықтарды ұқсастандыру.
Таңдаманың сандық сипаттамасын ұқсастандыру. ‡здіксіз кездейсоқ шамалардың үлестірім функциясын ұқсастандыру. Дискретті кездейсоқ шамалардың үлестірім заңын ұқсастандыру. Ұқсастандыру нәтижесін бағалау.
Тақырып 9 Компьютермен модельдеуді ұйымдастыру.
Компьютермен модельдеуді жоспарлау. Компьютермен модельдеуді жүзеге асыру. Модельдеу нәтижесін талдаудың регенеративтік әдісі.
Тақырып 10 Көпшілікке қызмет көрсету жүйелерін модельдеу.
Бір каналды көпшілікке қызмет көрсету жүйелерін модельдеу. Сенімсіз элементті көпшілікке қызмет көрсету жүйелерін модельдеу. Салыстырмалы приоритетті қызмет көрсету жүйелерін модельдеу.
Тақырып 11 Экономикалық-ұйымдастырушылық жүйелерді компьютерлік модельдеу.
«Үсынушы-склад-тұтынушы» типтік экономикалық тізбегін компьютерлік модельдеу. Қорларды үлестіру жүйелерін модельдеу.
3.3 СОӨЖ жұмыстардың мазмұны
Тақырып 1 Монте-Карло әдісі.
Кездейсоқ сан және оны модельдеу принципі. Қию әдісі. Конгруэнттік әдіс. Қосу әдісі. Кездейсоқ сандар тізбегін талдау. Кездейсоқ сандар тізбегі сапасының критерийлері. Ырғыту әдісі.
Тақырып 2 Кездейсоқ оқиғаларды модельдеу.
Қарапайым оқиғаларды модельдеу. Толық топталған оқиғаларды модельдеу. Күрделі оқиғаларды модельдеу.
Тақырып 3 Үздіксіз кездейсоқ шамаларды модельдеу.
Үздіксіз кездейсоқ шамаларды модельдеу әдістерін жіктеу. Кері функция әдісі. Дж. Нейманның “шығарып тастау” әдісі. Шекті теоремалар әдісі. Композициялау әдісі. Арнайы үздіксіз үлестірімдерді модельдеу.
Тақырып 4 Дискретті кездейсоқ шамаларды модельдеу.
Дискретті кездейсоқ шамаларды модельдеудің негізгі әдісі. Геометриялық үлестірім заңын модельдеу. Пуассон үлестірім заңын модельдеу.
Тақырып 5 Көпөлшемді кездейсоқ шамаларды модельдеу.
Тізбектеп модельдеу әдісі. Дж. Нейманның жалпылама “шығарып тастау” әдісі. Моменттер әдісі.
Тақырып 6 Кездейсоқ процестерді модельдеу.
Стационарлы емес кездейсоқ процестерді модельдеу. Стационарлы кездейсоқ процестерді модельдеу. Марков процестерін модельдеу.
Тақырып 7 Оқиғалар ағынын модельдеу.
Оқиғалар ағындарының қасиеттері. Қарапайым ағынды модельдеу. Эрланг ағынын модельдеу. Пальм ағынын модельдеу. Бейстационарлы кездейсоқ оқиғалар ағынын модельдеу.
Тақырып 8 Кездейсоқ заңдылықтарды ұқсастандыру.
Таңдаманың сандық сипаттамасын ұқсастандыру. ‡здіксіз кездейсоқ шамалардың үлестірім функциясын ұқсастандыру. Дискретті кездейсоқ шамалардың үлестірім заңын ұқсастандыру. Ұқсастандыру нәтижесін бағалау.
Тақырып 9 Компьютермен модельдеуді ұйымдастыру.
Компьютермен модельдеуді жоспарлау. Компьютермен модельдеуді жүзеге асыру. Модельдеу нәтижесін талдаудың регенеративтік әдісі.
Тақырып 10 Көпшілікке қызмет көрсету жүйелерін модельдеу.
Бір каналды көпшілікке қызмет көрсету жүйелерін модельдеу. Сенімсіз элементті көпшілікке қызмет көрсету жүйелерін модельдеу. Салыстырмалы приоритетті қызмет көрсету жүйелерін модельдеу.
Тақырып 11 Экономикалық-ұйымдастырушылық жүйелерді компьютерлік модельдеу.
«Үсынушы-склад-тұтынушы» типтік экономикалық тізбегін компьютерлік модельдеу. Қорларды үлестіру жүйелерін модельдеу.
3.4 ОӨЖ мазмұны
|
СӨЖ түрі
|
Есеп беру түрі
|
Бақылау түрі
|
Сағат саны
|
1
|
Дәріс сабақтарына дайындық
|
|
Сабаққа қатысу
|
18
|
2
|
Тәжірибелік сабақтарға дайындық, ұй жұмыстарын әзірлеу.
|
Жұмыс дәптері
|
Сабақтарға қатысу
|
18
|
3
|
Аудиториялық сабақтардың мазмұнына кірмеген материалдарды оқу
|
Конспект т.б
|
Коллоквиум т.б
|
18
|
4
|
Семестріллік тапсырмаларды орындау
|
Реферат т.б
|
СТ қорғау
|
18
|
5
|
Бақылау жұмыстарына дайындық
|
|
МБ1,МБ2, коллоквиум (тест және т.б)
|
18
|
|
Барлығы
|
|
|
90
|
4 Күндізгі оқу бөлімі
Бақылау түрі
|
Баллдың ең үлкен мөлшері
|
КҮ1
|
КҮ2
|
1. Сабаққа қатысу, сабақтарға дайындалу және топпен жұмыс істеу
|
14
|
16
|
2. Практикалық жұмыстарды орындау және тапсыру
|
49
|
36
|
4.СОӨЖ жұмыстарды орындау және тапсыру
|
28
|
32
|
5. СӨЖ орындалуы
|
9
|
16
|
Барлығы
|
100
|
100
|
5 Әдебиеттер тізімі
Негізгі:
Шоқаев Д.Н. Ақпараттық процестерді талдау және модельдеу. Оқулық, Алматы, Эверо, 2005 ж. 186 б.
Советов Б.Я., Яковлев С.А. Моделирование систем. М. ВШ. 1998г.
Шукаев Д.Н. Моделирование случайных закономерностей на ЭВМ. Китап, 1991г.
Қосымша:
Шукаев Д.Н. Компьютерное моделирование. – Алматы: КазНТУ, 2004. 136 с.
Мұртазина Ә.Ө. Компьютермен модельдеу. Алматы, 2003.
Соболь И.М. Численные методы Монте-Карло. «Наука» ФМ, 1983г.
Нейлор Т. Машинные имитационные эксперименты с моделями экономических систем. «Мир», 1985г.
Бусленко И.П. Моделирование сложных систем. Нака. 1988г.
Шеннон Р. Имитационное моделирование систем – искусство и наука. «Мир», 1978г.
Иванова В.М. Случайные числа и их применение. М. «Фин. и статистика», 1994г.
Овчаров Л.А. Прикладные задачи ТМО. М. Машиностроение, 1989г.
Кнут Д. Искусство программирования для ЭВМ. т.2. М., «Мир», 1997г.
Кельтон В., Лоу А. Имитационное моделирование. Классика CS. – СПб.: Питер, Киев: Издательская группа BHV, 2004.
6 Бақылау түрлері бойынша ағымдағы үлгерім ұпайларының күнтізбелік кестесі (7 семестр)
1 рейтинг
|
Барлық ұпай
|
Апталар
|
1
|
2
|
3
|
4
|
5
|
6
|
7
|
200
|
Ең жоғарғы ұпай, соның ішінде бақылау түрлері бойынша:
|
13
|
13
|
17
|
13
|
18
|
13
|
113
|
100
|
Сабақтарға қатысу, дайындалу және топта жұмыс жасау
|
Дәрістер
|
2
|
2
|
2
|
2
|
2
|
2
|
2
|
14
|
Тәжірибелік жұмыс
|
7
|
7
|
7
|
7
|
7
|
7
|
7
|
49
|
СОӨЖ орындау және қорғау
|
4
|
4
|
4
|
4
|
4
|
4
|
4
|
28
|
СӨЖ орындау және қорғау
|
|
|
4
|
|
5
|
|
|
9
|
Межелік бақылау
|
|
|
|
|
|
|
100
|
100
|
2 рейтинг
|
Барлық ұпай
|
Апталар
|
8
|
9
|
10
|
11
|
12
|
13
|
14
|
15
|
200
|
Ең жоғарғы ұпай, соның ішінде бақылау түрлері бойынша:
|
11
|
11
|
17
|
11
|
17
|
11
|
11
|
11
|
100
|
Сабақтарға қатысу, дайындалу және топта жұмыс жасау
|
Дәрістер
|
2
|
2
|
2
|
2
|
2
|
2
|
2
|
2
|
16
|
Тәжірибелік жұмыс
|
6
|
6
|
6
|
6
|
6
|
6
|
6
|
6
|
36
|
СОӨЖ орындау және қорғау
|
4
|
4
|
4
|
4
|
4
|
4
|
4
|
4
|
32
|
СӨЖ орындау және қорғау
|
|
|
8
|
|
8
|
|
|
|
16
|
Межелік бақылау
|
|
|
|
|
|
|
|
100
|
100
|
7 Курс саясаты
«Компьютерлік моделдеу» курсы практикалық курс болып саналады. Сондықтан
міндетті түрде ағымдағы бақылаудың негізгі түрін құрайтын барлық практикалық, өздік жұмыс тапсырмаларын орындау міндетті болып табылады.
Егер Сіз барлық сабақтарға кешікпей қатысатын болсаңыз, барлық сабақтарға дайындықпен және белсенді қатысып отырсаңыз, барлық тапсырманы уақытында және сапалы орындап отыратын болсаңыз, онда бақылау шараларының күнтізбелік кестесінде көрсетілгендей жоғарғы ұпай жинайсыз.
Сабақтарға қатысу міндетті болып табылады. Себепті босатулар студентті практикалық және өз бетімен жұмыстар кешенін орындамауынан босатпайды. Осындай жағдайда оқытушының кеңес беру уақытымен сәйкес студенттің жеке тапсырмалары бойынша қайта тапсыруына мүмкіндігі бар.
Дербес компьютермен жұмыстардан алынған практикалық дағдылар пән бойынша өз бетімен жұмысты орындау дұрыстылығымен бағаланады.
Студент сабаққа кешігетін болса, сабаққа кіргізілмейді және босатылған сабақты қайта тапсыруға мүмкіндігі болмайды.
Сабақтағы ережені бұзғаны үшін айып салынады – бір сабақтан 5 ұпай алынып тасталады.
Барлық аудиторлық уақыттар дәрістік сабақтарға, практикалық, зертханалық жұмыстарға және оқытушымен студенттің өздік жұмысы тапсырмалары бөлінеді. Әр сабаққа дайындық және барлық материалдарды оқу міндетті. Сіздің дайындықтарыңыз ауызша сұраулармен, бақылау жұмыстарымен және межелік бақылаулар тестілері мен тапсырмаларымен тексеріледі.
Әр тапсырма жеке файлда немесе бумада орындалып, СРС 1_ФИО, СРС 2_ФИО және т.б. деп аталынуы керек. СӨЖ-ының тапсырмалары иілгіш дикскке жазылып, бақылау шараларының кестесіне сәйкес оқытушыға тапсырылады.
Барлық тапсырмалар уақытында орындалуып, тапсырылуы қажет. Кешіктірілген тапсырмалар төмен бағаланады. Бақылау жұмыстарын кез келгенін көшіруге және емтиханда көшіруге тыйым салынады. Айыптық санкция бақылаудың осы түрі үшін ұпайдың 80%-ын құрайды.
Егер бақылау шараларын өткізу уақытында қандай да бір себептермен қатыса алмасаңыз, онда оқытушының кеңес беру кестесімен қайта тапсыруға мүмкіндігіңіз болады.
Семестрде компьютерлік тестілеу бойынша екі межелік бақылау қарастырылған. Тестілеу сәйкес блоктың материалдарына сай жүргізіледі.
2. Межелік бақылау 100 баллдық шкаламен анықталады.
Межелік бақылауға КҮ балы бар студенттер жіберіледі.
3. КҮ мен МБ бағалары бойынша студенттің пән бойынша рейтингі (Р1 және Р2) анықталады. Р1(2)=КY1(2)*0,7+ МБ1(2)*0,3
Егер студент МБ орындамаса немесе МБ-дан 50 баллдан кем алса, онда рейтинг анықталмайды. Бұл жағдайда декан студенттің МБ тапсыруының жеке мерзімін тағайындайды.
4. Студенттің семестр бойынша емтиханға жіберу рейтингі бағасы ЖР=(Р1+Р2)/2
Егер пән бойынша курстық жұмыс (КЖ) болса, онда КЖЭ қорғау бағасы ЖР есептеуде ескеріледі: ЖР=(Р1+Р2)*0,7/2+КЖ*0,3
Сырттай оқитын студенттер үшін: ЖР=Р1 немесе ЖР=Р1*0,7+КЖ*0,3
Пән бойынша қорытынды тексеруге (ҚТ) (емтихан) оқу жоспарының барлық талаптарын орындаған студенттер және ЖР 50-ден кем емес балл алған студенттер жіберіледі.
5. Пән бойынша қорытынды баға (ҚБ) (итог): ҚБ=ЖР*0,6+ҚТ*0,4
6. КЖ комиссия алдында қорғалады.
Емтихан тест түрінде жүргізіледі.
ПМУ ҰС Н 4.01.1/02
Танысу парағы
|
№
р/с
|
Құжатпен танысқан адамның аты-жөні
|
Құжатпен танысқан күні
|
қолы
|
Қолдың мағынасын ашу
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Достарыңызбен бөлісу: |