Өс мд ктерге
тән
ортақ
белг лер
Барлық
т р
ағзалар
сияқты
өс мд ктер
зат
алмасу
,
қоректену
,
тынысалу
,
көбею
,
т т ркену
үрд стер не
қатынасады
.
Өс мд ктерд ң
көпш л г нде
түзуш
,
жабын
,
т рек
,
өтк зг ш
,
бөл п
шығарушы
ұлпалар
болады
.
Жоғарғы
сатыдағы
өс мд ктерд ң
сабағы
,
жапырығы
,
тамыры
бар
.
Өс мд ктер
т рш л г н ң
соңына
дей н
үзд кс з
өсе
беред
.
Жасушадан
тұрады
Ө
сімдіктерді
ң
к
ө
беюі
Өс мд ктерд ң
көбею
деген м з
-
жеке
санының
артуы
,
өз нен
кей н
ұрпақ
қалдырып
,
түрд ң
сақталуын
әр
табиғатта
таралуын
қамтамасыз
ету
қасиет
.
Өс мд
көбею
-
т рш л к
ете
алатын
бөл ктерд ң
бөл ну
арқылы
түрд ң
жеке
санының
артуы
.
Жыныссыз
көбею
споралар
немесе
зооспоралар
арқылы
жүзеге
асады
.
Споралар
мен
зооспоралар
аналық
өс мд ктен
бөл нген
соң
қолайлы
ортаға
түссе
,
олардан
жас
өс мд к
пайда
болады
.
Мұны
жыныссыз
көбею
деп
атайды
.
Жыныссыз
көбею
кез нде
ағзаның
қалыптасқан
белг л
п ш н
бар
бөл г нен
аналық
өс мд к
пайда
болады
.
Жынысты
көбею
кез нде
қасиеттер
жағынан
айырмасы
бар
гаметалар
(
жыныстық
жасушалар
)
қосылып
зигота
пайда
болады
.
Гаметалардың
қосылуынан
ұрықтану
процес
жүр п
,
гаметалардың
цитоплазмасы
мен
ядросы
қосылады
.
Пайда
болған
жас
ұрпақтың
т рш л кке
бей мд л г
,
ортаның
қолайсыз
әсерлер не
төз мд л г
арта
түсед
.
Осы
арқылы
жыныстық
көбею
басқа
көбею
түрлер нен
ерекшеленед
.
Өс мд ктерд
ж ктеу
Қаз р
жер
бет нде
500
мыңдай
өс мд кт ң
түр
бар
.
Олар
туыстық
белг лер не
сәйкес
топтастырылып
,
жүйеленген
.
Жер
бет ндег
өс мд ктер
алуан
түрл
.
Оларды
нақты
б лу
үш н
,
б р не
-
б р
ұқсас
өс мд ктерд
топтарға
бөл п
қарастырады
.
Өс мд ктерд ң
ұқсас
түрлер н
–
туысқа
,
ұқсас
туыстарды
–
тұқымдасқа
,
ұқсас
тұқымдастарды
–
қатарға
,
ұқсас
қатарларды
–
класқа
,
кластарды
бөл мге
б р кт ред
.
Жүйен ң
ең
к ш
б рл г
–
түр
.
Түр
туралы
ұғым
олардың
б р не
-
б р н ң
ұқсас
болуына
және
өзара
будандасып
,
өздер не
ұқсас
ұрпақ
бере
алатындығына
байланысты
қалыптасқан
.
Түрд
анықтау
кез нде
көптеген
жағдайлар
ескер лед
.
Олар
:
1.
Барлық
белг лер н ң
ұқсас
болуы
;
2.
Экологиялық
жағдайының
ұқсас
болуы
;
3
.
Таралу
аймағының
ортақ
болуы
.
ТӨМЕН
САТЫДАҒЫ
ӨСІМДІКТЕР
ПАТШАЛЫҚ
ТАРМАҒЫ
Жасыл
балдырлар
бөл м
Қызыл
балдырлар
бөл м
Қоңыр
балдырлар
бөл м
ЖОҒАРЫСАТЫДАҒЫ
ӨСІМДІКТЕР
ПАТШАЛЫҚ
ТАРМАҒЫ
Мүктәр з д лер
бөл м
Плаунтәр зд лер
бөл м
Қырықбуынтәр зд лер
бөл м
Қырықжапырықтәр зд лер
бөл м
Ашық
тұқымыды
өс мд ктер
бөл м
Жабық
тұқымыды
өс мд ктер
бөл м
Өс мд ктер
дүниес
Жоғарғы
деңгейлерд ң
тұрғындары
төменг
деңгейлерден
қалай
ерекшеленед
?
Жоғарғы
деңгейдег
өс мд ктер
төменг
деңгейдег
өс мд ктерге
қарағанда
фотофильд
және
температура
мен
ылғалдылықтың
ауытқуына
жақсы
бей мделген
.
Тәждер н ң
астында
олар
аз
жарық
пен
тұрақты
температура
мен
ылғалдылық
жағдайларын
жасайды
.
Сондықтан
төменг
деңгейлер
жарыққа
қажетт л г
аз
өс мд ктерден
түз лед
.
Өз
кезег нде
төменг
деңгейдег
өс мд ктер
жоғарғы
деңгейдег
өс мд ктерге
әсер
етед
.
Мәселен
,
мысалы
,
шырша
немесе
шырша
орманындағы
мүк
қабаты
ылғалдың
едәу р
мөлшер н
жинайды
;
орманның
шөп
жамылғысы
топырақ
түз лу
процес не
қатысады
,
қоқысты
қалыптастырады
және
т
.
б
.
Жоғары
сатыдағы
өс мд ктерд ң
төменг
сатыдағы
өс мд ктерден
айырмашылығы
–
құрылысы
күрдел
,
көп
клеткалы
,
қоршаған
орта
жағдайына
бей мделген
организмдер
.
Төменг
сатыдағы
өс мд ктер
Жоғарғы
сатыдағы
өс мд ктер
Балдырлар
бөл м н ң
тобы
Жасыл
балдырал
Қызыл
балдырлар
Қоңыр
балдырлар
Споралы
Тұқымд
ы
Өс мд ктер
дүниес
Төменг
сатыдағы
өс мд ктер
Жоғарғы
сатыдағы
өс мд ктер
Өс мд ктер
дүниес
Ерекшел ктер
: -
Ұлпалары
бар
-
Вегетативт
мүшелер
(
сабақ
,
тамыр
,
жапырық
)
-
Жеке
дамуы
ек
кезеңнен
тұрады
Споралы
Тұқымды
Мүктәр зд лер
Плаунатәр зд лер
Қырықжапырақ
тәр зд лер
Қырықбуынтәр зд лер
Ашық
тұқымдылар
Жабық
тұқымдылар
Жоғарғы
сатыдағы
споралы
өс мд ктер
Достарыңызбен бөлісу: |