Бүкіләлемдік
ЖИТС қарсы
күрес күні
Дүниежүзілік Денсаулық сақтау ұйымының ұйғарымымен
1988
жылы 1-желтоқсанда
бірінші рет Бүкіләлемдік ЖИТС-ке қарсы
күрес күні аталып өтілген. Ал, 1999 жылдан бастап бұл күн
Бүкіләлемдік ЖИТС-ке қарсы күрес кампаниясы болып
жарияланып әр жыл сайын әр түрлі ұранмен өткізіліп келеді. Биыл
ЮНЭЙДС-тің баяндамасы бойынша Бүкіләлемдік ЖИТС-ке қарсы
күрес кампаниясы 30-шы рет 10 қараша мен 10 желтоқсан
аралығында «АИТВ статусыңды біл!» ұранымен жарияланбақшы.
Адамны
ң
иммунтапшылы
қ
вирусы инфекциясы
ж
ә
не ж
ұқ
тырыл
ғ
ан иммунтапшылы
ғ
ыны
ң
синдром
(АИВ/ЖИТС) —
адамны
ң
иммунтапшылы
қ
вирусы (АИВ)
қ
оздыр
ғ
ан инфекцияны
ң
организмге
ә
серінен дамитын дертті жа
ғ
дай.
Инфекция жұқтырған адамда ешбір ауру белгілері байқалмауы не
қысқа мерзімді тұмау тәрізді синдром белгілері пайда болуы
мүмкін.Әдетте, инфекцияның симптомсыз кезеңі ұзаққа
созылады.Ауру үдеген жағдайда адамның иммунды жүйесі
әлсіреп, туберкулез секілді көп кездесетін, сондай-ақ иммунитет
қызметі қалыпты адамдарда бола бермейтін оппортунис
инфекциялар мен ісіктер пайда болуы мүмкін. Инфекцияның
аталған кеш белгілерінің жиынтығын жүре пайда болған
иммунитет тапшылығы синдромы (ЖИТС) деп атайды. Әдетте,
бұл саты адамның өте қатты жүдеуімен қатар жүреді.
ЖИТС қалай
жұғады?
Жұқтырылған қан құю
1.
2. Теріасты инъекцияға арналған
ине арқылы
3. Жүктілік немесе емізу кезінде
анадан балаға беріле алады.
ЖИТСі бар адамдарда қызба, тершеңдік (әсіресе түнде),
лимфа түйіндерінің ұлғаюы, қалтырау, әлсіздік және
еріксіз салмақ жоғалту секілді жүйелі симптомдар да
анықталады. ЖИТСтің келесі жиі кездесетін симптомы –
диарея, ол 90% жағдайда көрініс береді.
ЖИТС алғаш рет 1981 жылғы 5 маусымда Құрама Штаттарда бес адамнан
анықталған. Олар
Pneumocystis carinii
қоздырған пневмонияға (ПП) және
оппортунис инфекцияларына шалдыққан, көктамырына есірткі егетін, гомосексуал
ерлер болған.Кейін 28 гомосексуал ерде әдетте сирек кездесетін тері обыры –
Капоши саркомасы (КС) анықталған. Осыдан кейін де бірнеше адамда ПП мен КС
анықталып, АҚШтың Ауруды бақылау және алдын алу орталықтары (CDC) аталған
бұрқетпені зерттеп, бақылау үшін жұмыс тобын құрады.
АШЫЛУ ТАРИХЫ
ЕМІ
Әзірге АИВ инфекциясынан толықтай айықтыратын ем де, оған
қарсы вакцина да жоқ. Алайда Жоғары белсенді антиретровирусты
терапия (ЖБАРТ) жүргізу ауру ағымын баяулатады.[155] 2010
жылғы мәлемет бойынша табысы орташа және төмен елдерде бұл
терапияны 6,6 млн адам жүргізген[156] АРТ оппортунис
инфекциялардың алдын алуда, сондай-ақ белсенді емдеуде де тиімді.
2020 жылғы наурыз айында белгілі болған мәлімет бойынша әлемде
екі адам АИВ жұқпасынан толықтай айыққан.
Қорытынды сұрақтар
1.Есірткінің әлеуметтік салдары қандай?
2.Құрамында этил спирті бар. Ол не?
3.Темекі құрамындағы улы зат?
4.СПИД неліктен қорқынышты?
5Салауаттылық сөзінің негезгі мағынасы?
6.СПИД нашақорларға қалай жұғады?
7.Дүние жүзілік СПИД – пен күрес күні ?
8.шылымның зияны тиетін мүше?
НАЗАРЛАРЫҢЫЗҒА
РАХМЕТ!
Достарыңызбен бөлісу: |