Шығыс Қазақстан облысы Жарма ауданы Ақжал ауылдық округінің 2018-2020 жылдарға дамудың кешенді жоспары

1. Кіріспе

Округте жұмыс орныны жетіспейді, еңбек ақысы төмен болады.

Ауылдық округте аз қамтылған атаулы көмек алатын 11отбасы бар.

Округ аумағындағы Жаңаөзен ауылында бір орта мектеп, Ақжал ауылында бастауыш мектебі орналасқан. Ақжал ауылында бір медициналық пункт және Жаңаөзен ауылында дәрігерлік амбулатория жұмысын жалғастыруда. Ақжал ауылдық округінің негізгі даму бағыты ауыл шаруашылығы және өнеркәсіп саласы.

Ақжал ауылында орналасқан ірі өнеркәсіптік кәсіпорындар – ЖШС «АС Горняк», ЖШС ГМК «Васильевское» және ЖШС «Шұғыла Голд» Бөке ауылы маңында орналасқан. ЖШС ГМК «Васильевское» тұрғын үй кешеніне, ауысым лагеріне, трансфоматорлық қосалқы станцияға, дизель отынын және тазарту құрылыстарын салу үшін, үйді шаймалау үшін қосымша учаскелер салуды жоспарлап отыр. ЖШС «Шұғыла Голд» алтың өндіру зауытын салуды жоспарлап отыр.

Ауылдық округті экономикалық дамуының перспективалары:

Ауылдық округінің Республикалық маңызы бар жолдың бойында орналасқандықтан, жол маңындағы сервис желілерін дамыту.

Ауыл шаруашылық саласына білікті мамандарды тарту үшін мектептерде аул-шаруашылығы өнеркәсібінің беделін арттыру.
Кәсіпкерлік
Кәсіпкерлік саласында 9 жеке кәсіпкер тіркелді. Сауда қызметін 6 сауда нысаны жүзеге асырады, олардың барлығы күн сайын сұранысқа ие. Дүкендерде азық-түлік өнімдері, тұтыну тауарлары жеткілікті ассортименті бар. Жаңаөзен ауылында қонақ үй бар.

Бизнесті мемлекеттік қолдау өте табысты жүргізілуде. 2017-2021 жылдарға арналған « Сыбаға» бағдарламасы, сондай-ақ өнімді жұмыспен қамту және бұқаралық кәсіпкерлікті дамыту бағдарламасы іске асырылуда.

Ауыл шаруашылығын дамытудың қолайлы табиги жағдайлары, сондай-ақ ауылдық округтің өнеркәсіптік секторды дамытуға мүмкіндік беретін ұстанымы айтарлықтай артықшылығы болып табылады.

SWOT-талдау

2. Шағын және орта кәсіпкерлік субъектілерінің меншікті айналым капиталының, кепілдік мүлігінің болмауы;

3. Ауылдық жерлерде ШОБ дамытудың жеткіліксіз деңгейі;

4. кәсіпкерлердің теориялық дайындығы әлсіз;

5. ШОБ өкілдерінің жеткіліксіз ынтымақтастығы мен мамандануы.
Ауыл шаруашылығы

Округ аумағында 13 шаруа қожалығы бар. Сондай-ақ округте кәсіпкерлермен және шаруа қожалықтарының басшыларымен кәсіпкерлікті дамыту бойынша жұмыс жүргізілуде. Ісін жаңа бастаған кәсіпкерлерге консультация беріліп, құжаттарды рәсімдеуге көмек көрсетіледі.

Ақжал ауылдық округінің экономикалық дамуын шектейтін негізгі факторлар:

Ет өндірісінің тиімсіздігі – сатып алу бағасының төмендігі, нарықтың қолжетімді болмауы, өнімнің делдалдар арқылы нарыққа шығарылуы ет өнімінің бағасын төмендетеді. Ет өнімдерінің қолжетімді болуы ет өнімдерінің облыстық және аудандық жәрмеңкелерде саудалануы.

Ауылдық округтің өндірістік нарыққа шығуының басты кедергісі – фермерлер мен мал шаруашылығы өнімдерін өндірушілер қауымдастығының болмауы. Жайылымдық және шабындық жерлердің жетіспеушілігі.Ауыл шаруашылығы жалпы өнімінің көлемінің өсуі 1- кестеде көрсетілген.
Мал шаруашылығын дамыту динамикасы

Кесте 1. Мал шаруашылығында өңдірілген өнімдер 2018 жылдың 1-ші шілдесіне

Кесте 3.Алынған төл 2018 жылдың 1-ші шілдесіне

2. Тұқымдық жануарлардың төмен үлесі;

3. Әлсіз жемшөп базасы;

4. Жүннен, былғарыдан және шикізат шикізатын жинау мен өңдеуге арналған дамыған инфрақұрылымның болмауы, оны өңдеуге талап етілмеген жүн;

5. Өндірістік инфрақұрылым жеткіліксіз дамыған;

6. Сатып алу ұйымдарының желісінің жоқтығы;

7. Шағын кәсiпкерлiк субъектiлерiнiң кредиттiк ресурстарына қол жеткiзу, ауыл шаруашылығы тауарларын өндiрушiлердiң көпшiлiгi үшiн негiзгi және айналымдық қаражаттың болмауы;

8. Қайта өңдеу кәсіпорындарының жоқтығы;

9. Машина-трактор паркін техникалық жабдықтаудың жеткіліксіз деңгейі;

10. Өндірісте жаңа озық технологияларды енгізудің әлсіздігі;

11. Ауыл тұрғындарының, оның ішінде ауылдық жерлердегі білікті мамандардың ауысуы.
Ветеринарлық қызмет

Аудан аумағында ерекше қауіпті жануарлар ауруларының эпизоотикалық жағдайы тұрақты. Ауданда ветеринарлық орталық жұмыс істейді. Барлық тиісті ветеринариялық-санитариялық шаралар, сәйкестендіру нөмірлерін беру арқылы ауыл шаруашылығы жануарларын сәйкестендіру бойынша жұмыс жүргізіледі және ветеринариялық паспортты беру арқылы деректер базасына енеді. Ветеринариялық пункттерді материалдық-техникалық жабдықтау бойынша жұмыстар жүргізіледі: автокөлік құралдарын, ветеринарлық жабдықтарды, түгендеуді сатып алу. Сондай-ақ кестеге сәйкес қаңғыбас иттер мен мысықтарды ұстау жүргізіледі. Жанаөзен ауылында жана ветеринарлық станцияны ашу жоспарланып отыр. Эпизоотиялық тұрмыс жағдайын жақсарту мақсатында жергілікті малдың малдарын құруға және күтіп ұстауға арналған қаржы қаражатын бөлу жоспарланып отыр.

Ветеринариялық станцияларды жабдықтау кестесі

Жер учаскелерін пайдалану ережесіне сәйкес іс-шаралар жүргізілуде. Аудан аумағында минералды шикізатты, пайдалы қазбаларды және табиғи ресурстарды өндіру, өңдеу, қайта өңдеу жүргізіледі. Алтын өндіру және күкіртті кендерді өндіру бойынша кәсіпорындар бар.

Ауылшаруашылық жерінің анықтамасы, гектарда

2. Минералды шикiзатты, пайдалы қазбаларды және табиғи ресурстарды өндiру, ауыл шаруашылығы өнiмдерiн өндiру, өндiрiс пен тұтыну қалдықтарын өңдеу, кәдеге жарату және көму, гидротехникалық, суару және мелиорациялық жұмыстар мен құрылыс;

3. Жеке және заңды тұлғаларды (коммерциялық және коммерциялық емес ұйымдар) жерді ұтымды пайдалану және қорғау, табиғи ортаны сақтау және жақсарту, ауыл шаруашылығы өндірісін дамыту туралы заңнамаға өзгерістер енгізу қажет;

4. Жердің әлеуетін пайдаланудың төмен тиімділігі.

Ақжал ауылдық округінде әлеуметтік инфрақұрылымдар қанағаттанарлық жағдайда, базалық қызметтер барлығы көрсетіледі. Әлеуметтік-тұрмыстық және әлеуметтік-мәдени инфрақұрылым

бір қанағаттанарлық деңгейде, бірақ қалалық деңгейдегі инфрақұрылыммен салыстырғанда төмен болыпсипатталады. Округ құрамына 3 ауыл кіреді, тұрғындар саны - 1737 адам.
Білім саласы

Округте Жаңаөзен ауылында орналасқан 1 орта мектеп, Ақжал ауылдында 1 бастауыш мектеп бар. Округ бойынша оқушылар саны 274 бала, оның ішінде Жаңаөзен ауылында - 255, Ақжал ауылында - 19 оқушы. Мектептерде 45 мұғалім жұмыс істейді. Мектептерде мектеп асханалары жұмыс істеп тұр. Жазғы демалыста мектеп жанындағы жазғы демалыс лагерлері ұйымдастырылады.

Мектеп жасына дейінгі балаларға арналған 50 орынға 2 шағын орталық жұмыс істейді.

Мектеп және шағын-орталықтарда бүгінгі күні мұғалімдер жетіспеушілігі жоқ.

Жаңаөзен ауылындағы К.Шакенов атындағы орта мектеп және Ақжал ауылындағы бастауыш мектеп жылу қазандықтарымен жылытылады.

Ағымдағы жылы 2 800 000 теңгеге бейнебақылау камералары және 1 500 000 теңгеге жылыту қазандығын орнату көзделіп отыр.

Күшті жағы	Әлсіз жағы
1. Білім беру саласындағы кадрлардың болуы; 2. Жеке мектептегі ғимараттар, қолжетімді азық-түлік, балаларға арналған автобус бар; 3. Балаларды мектепке дейінгі тәрбиемен және тәрбиелеуден 100% қамту.		1. Оқу орындарының материалдық-техникалық жабдықталуы, оның ішінде жаңа модификациялар, арнайы техника, жабдықтар, заманауи компьютерлік техника; 2. Білім беру ұйымдарын мультимедиялық лабораториялармен жабдықтау жеткіліксіз; 3. Білім беру объектілерінің материалдық - техникалық базасына елеулі тозуы.
Мүмкіншіліктері		Қауіп-қатерлер
1. Білім беру мекемелерін, оның ішінде жаңа түрдегі кеңселерді жабдықтауға арналған мемлекеттік бағдарламалардың болуы.		1.Жоғары білікті кадрлардың кетуі.

Негізгі мәселелер:

Күшті жағы	Әлсіз жағы
1. Демографиялық көрсеткіштерді жақсарту: өлім-жітімді азайту, табиғи өсуді арттыру; 2.Нәрестелер өлімінің деңгейін төмендету.		Материалдық-техникалық базаның төмен деңгейі.
Мүмкіншіліктері		Қауіп-қатерлер
1.Медициналық мекемелерді қаржыландыруды ұлғайту; 2.Жас мамандарды тарту бойынша іс-шаралар жүйесін әзірлеу.

Ақжал ауылдық округінде 1737 халық бар. Олардың 359-і спорттың әр түрінен спорт секцияларына қатысады. 2018 жылдың 5 қыркүйегіне ауылдық және аудандық деңгейде ересектер жіне оқушылар арасында 411 адам қатысқан 8 жарыс өткізілді. Ақжал ауылдық округінде «Мейірім» спорттық сауықтыру лагері жұмыс істейді. Мектеп жанында шағын-футбол алаңы бар. Аудандық балалар-жасөспірімдер спорт мектебіне қарасты еркін күрестен спорттық секциясы жұмыс істейді. Ақжал ауылынан шыққан спортшылар: Байдосов Қабден Рахманұлы – еркін күрестен КСРО Чемпионы, Азия Чемпионы, Жумагулов Сапар Жұмағұлұлы – тоғызқұмалақ, дойбы ойындарының Қазақстан Чемпионы, Нетесов Александр – гір спортынан облыс жеңімпазы, Азимбаев Серік – алыс қашықтыққа жүгіруден Қазақстанның бес дүркін чемпионы. Халықаралық «Ахуан-90», «Даңқ шебері», бүкілодақтық марафон жарыстарында жүлделі екінші, үшінші орын иегері, Таширяев Стал Арғынғазыұлы – Қазақстанның қол добы бойынша бірнеше дүркін Чемпионы, гандбол ойынының спорт шебері. Омаров Шаріп Манапұлы – дойбы ойыны бойынша аудандық жарыстарының бірнеше дүркін жеңімпазы. Жакупбеков Алтынбек – баскетбол және футбол ойындарының облыстық жарыстарының бірнеше дүркін жеңімпазы. Ермеков Ербол – қазақ күресінен бірнеше дүркін чемпионы.

Күшті жағы	Әлсіз жағы
1.Спорт ғимараттары мен құрылыстары желісінің орнықты өсу динамимкасы; 2.Жұртшылық үшін қол жетімді мәдени-сауықтыру мекемелерінің болуы.		1.Материалдық-техникалық базаның төмен деңгейі; 2.Бұқаралық спорттың жеткіліксіз дамуы.
Мүмкіншіліктері		Қауіп:
1.2025 жылға дейін Қазақстан Республикасында дене шынықтыру мен спорт дамыту тұжырымдамасын жедел жүзеге асыру; 2.Халық арасында ақпарат пен түсіндіру жұмысын күшейту; 3.Ауылдық округтерде жұмыс істейтін әдістемелік көмек көрсету; 4.Спорттық кадрларды даярлау бағдарламсын жетілдіру.		1.Компьютерлік ойындар, кино, дискотекалар және тағы басқа сияқты ойын-сауық түрлерімен салыстырғанда дене шынықтыру мен спорттың бәсекеге қабілеттілігін төмендету.

Күшті жағы	Әлсіз жағы
1.Жастар үшін ресурстық орталықтар құру және жұмыс істеу.		1.Ауылдық жерлердегі үкіметтік емес ұйымдардың жұмысының төмен деңгейі; 2.Үкіметтік емес және жастар ұйымдарына қаржыны жеткіліксіз бөлу.
Мүмкіншіліктері		Қауіп:
1.Жастар арасында ақпарат пен түсіндіру жұмыстарын күшейту; 2.Ауылда жұмыс істейтін жастардың ресурстық орталықтарына әдістемелік көмек көрсету.		1.Әлеуметтік саяси жағдайдың жиынтығы; 2.Деструктивті діни ағымдардың таралуы; 3.Жастарды деструктивті діни ағымдарға тарту.

1.Мемлекеттік органдардың және қоғамдық бірлестіктердің, оның ішінде мемлекеттік әлеуметтік тапсырыс саласындағы өзара іс-қимылын реттейтін, халықаралық ұйымдардың қызметіне бақылауды жүзеге асыратын нақты нормативтік құқықтық актілердің болмауы;

2.Қоғамдық бірлестіктердің жұмысының деңгейінің айтарлықтай төмендеуі (әсіресе ауылдық жерлерде);

3. мемлекеттік қолдаудың (гранттар) баламалы механизмдердің болмауына байланысты тұрақты штаттан тыс кеңселер, кеңсе, материалдық-техникалық база жоқ;

4.Ауыл жастарының жұмыспен қамтылуының төмен пайызы;

5.Жастар үшін тұрғын үймен қамтамасыз ету;

6.Жастар арасындағы қылмыс;
Әлеуметтік қызмет көрсетуді қамтамасыз ету

Ауылдық округінде тұрғын үй жағдайлары ауылдық аймақтарға тән. Көпшілігі пешпен жылытылатын жеке меншік жер үйлер .

Ауылдық округте жұмыссыздық деңгейінің төмен, 2018г. ресми тіркелген 2 адам. 399 адам өзін-өзі қамтып отырғандар болып табылады,. Округте жұмыс орнының жетіспейді, еңбек ақысы төмен болады.

Ауылдық округте аз қамтылған атаулы көмек алатын 11отбасы бар. Ауылдық округ аумағында 21 мүгедек тұрады.

Қоғамдық тәртіпті және қауіпсіздікті ауылдық округіне бекітілген учаскелік полиция инспекторы жүзеге асырады.

Округ әкімшілігі "Жеке қосалқы шаруашылықтың болуы туралы анықтама беру " мемлекеттік көрсетілетін қызметті беру арқылы жүзеге асырады.

Негізгі қызметтер Қалбатау ауылында орналасқан халыққа қызмет көрсету орталығы арқылы көрсетіледі.
Әлеуметтік саладағы негізгі проблемалар :

1. Жұмыс орнының жетіспеушілігі;

2. Төмен жалақы;

3. Бос уақытын өткізу үшін жағдайлар жасалмаған.

Ауыл округінің әлеуметтік инфрақұрылымын дамытудың перспективалары:

1. Мәдениет және спорт мекемелерінің материалдық-техникалық базаны жақсарту;

2. Әлеуметтік және тұрмыстық жағдайын жақсарту арқылы жастарды ауылға тарту.
Жұмыспен қамту

Ауылда атаулы әлеуметтік көмек алатын 22 әлеуметтік жағдайы төмен отбасылар бар. Округте 22 мүгедек бар. Ауылда жұмыссыздык деңгейі төмен. 2018 жылы 4 адам тіркелген , өзін-өзі жұмыспен қамтығындар-399 адам. 2020 жылы 21 адам жұмыс істейтін жоспар бар.