Сети. Крометого, былирассмотренывопросытрудаипромышленнойэкологии

78 

ΣК=К

қ

+К

м

+К

т

+К

ж

,

 

 

 

 

 

(5.1)

 

 

мұндағы К

қ

 – құрылғыларға салынған капиталдысалымдар ; 

К

м

 – монтаждау жұмысына деген капиталды салымдар; 

К

т

 – транспорттық шығындарға деген капиталды салымдар; 

К

ж

 –жобалау жұмысына деген капиталды салымдар. 

 

5.1 кестеде көрсетілгендей, құрылғылар құны құрайды: 

 

К

қ

=9231,5+3681+732+277,5+8161488+1091,5+4615,75+11821,5+1285,75+  

+545,75+100000+40200+1540+33400+1600+6844=8378354,25 (теңге). 

 

Монтаждау жұмысына құрылғылардың құнының10%-ы қажет: 

 

К

м

= К

қ

*0,1 =8378354,25*0,1=837835,4(теңге). 

 

Транспорттық қызмет құнықұрылғылардың құнының5% қажет етеді: 

 

К

т

= К

қ

*0,05 = 8378354,25*0,05=418917,5 (теңге). 

 

Жобалау бойынша жұмысқа құрылғылардың құнының10%-ы қажет: 

 

К

ж

= К

қ

*0,1 =8378354,25*0,1=837835,4 (теңге). 

 

Сәйкесінше, капиталды салым мөлшері, құрайды: 

 

ΣК= 8378354,25+837835,4+418917,5+837835=10473042(теңге). 

 

Жуықтап  алғанда  жеткізу  уақыты  15-20  жұмыс  күнін  құрайды. 

Жеткізілімді  күтілу  уақыты  кезінде  жұмысшылар  –  құрылғылардың 

құжаттамаларын  оқып  танысады,  ол  дегеніміз  өздігінен  үйрену  арқасында 

жанама шығындарды сапалы жұмсауға тиімді, және ол үшін интернет қатынау 

қажет. 

Ағымдағы 

желі 

маршрутизаторменен 

серверге 

және 

бір 

администратордың  компьютеріне  тартылады,  және  жалпы  желінің  тұтыну 

қуаттылығы есепке алынады. 

Байланыс  қызметін  көрсету  мен  қамтамасыз  ету  барысында  кәсіпорын 

ресурстарының шығынын талап ету саласы іске асырылады. Жылдық шығын 

сомасы нақты осы өндірістің өзіндік құнын немесе жылдық эксплуатациялау 

шығынының шамасын құрайды [22]. 

Жылдық эксплуатациялау шығынын анықтау: 

 

ΣЭ=ЕТҚ+С

ә

+М+Э+А+Н+Ш,   

 

 

 

(5.2) 

мұндағыЕТҚ  –  еңбекті  төлеу  қоры  (негізгі  және  қосымша  жұмыс 

ақысы); 

79 

С

ә

 – әлеуметтік салық; 

М  –  материалды  шығындар  мен  қосымша  бөлшектер 

(ағымдағы жөндеулер мен қосыша бөлшектерге шығарылатын 

шығын); 

Э – өдіріске қажетті электроэнергия; 

А – амортизационды есептеулер; 

Н – несиелер (банк шығындары); 

Ү  –  үстемелі  шығындар  (жанама  шығындар  –  басқару, 

әкімшілік-шаруа шығындары, транспорттықшығындар). 

 

Жобада  бұрыннан  қолданыстағы  техникалық  ғимарат  пен  элетрлік 

қамтамасыз  ету  көздері  қарастырылып  отыр.  Жөндеу  мен  құрылғыларға 

техникалық  қызмет  көрсету  жұмыстарын  да  сондағы  тұлғалар  жүргізеді  деп 

қараймыз.  Бұл  капиталды  шығын  қөлемін  айтарлықтай  азайтады  және 

экономикалық тиімділікті арттырады. Жұмыс ақысын  санау үшін 5.2 кестеде 

персоналдардың орта айлық көрсеткіштері келтірілген. 

 

5.2 кесте – Персоналдың ЖАҚ есептеу 

Персоналдар тізімі 

Саны 

Айлық ж/ақ, 

мың теңге 

Жылдық ж/ақ, 

мың теңге 

Барлық 

ЕТҚ, мың 

теңге 

Желі  

Администраторы 

3 

80 

960 

2880 

Инженер 

1 

140 

1680 

1680 

Техникалық персонал  1 

50 

600 

600 

Барлығы 

2 

- 

- 

5160 

 

5.2 кестеде байқағанымыздай, негізгі жұмыс ақысы: 

 

О

жа

= 5160000 (теңге). 

 

Жұмыс ақысының жылдық қорына, негізгі жалақының 30% мөлшерінде 

қосымша  жұмыс  ақысы  (сыйақы,  мереке  күндерге  қоса  төленетін  ақы, 

мерзімнен тыс ақы) кіреді. 

 

Қосымша жалақы құрайды: 

 

Қ

жа

= 5160000*0,3 = 1548000 (теңге). 

 

Еңбекті төлеу қоры негізгі және қосымша жалақыдан құралады: 

 

ЕТҚ= О

жа

+ Қ

жа

 = 5160000+1548000 = 6708000 (теңге). 

 

80 

Әлеуметтік  салық  еңбекті  төлеу  қорының  11%-нан,  10%  зейнетақы 

бөлінісінің айырымын құрайды:  

С

ә

= (ЕТҚ-ЕТҚ*0,1)*0,11 = (6708000-6708000*0,1)*0,11 = 664092 (теңге). 

 

Материалды  шығындар  мен  қосымша  бөлшектер  капиталды 

құйылымның 1% құрайды: 

 

М= ΣК*0,01 = 10473042*0,01 = 104730,42 (теңге). 

 

Электр энергиясына кететін шығындар мынаформуламен: 

 

Э=W*T*S,   

 

 

 

 

 

(5.3) 

 

мұндағы W – тұтынылатын қуат, кВт; 

T – жұмыс сағатының саны, сағ/жыл; 

S – киловатт-сағат электроэнергиясының құны, кВт/сағ. 

 

Э = 0,01*8,76*14,81*5 =6,48(мың теңге). 

 

мұндағы 5 – құрылғылар жиынының саны (5.1 кесте). 

 

Байланыс  саласы  үшін  амортизационды  шығын  мөлшері  жалпы 

капиталды салымның 25% құрайды. Сондықтан: 

 

А= ΣК*0,15 =10473042*0,15=1570956,3(теңге). 

 

Несие 

алу 

қарастырылмағандықтан, 

жекеменшік 

ақша 

қоры 

қолданылады, көрсеткіш К=0. 

Үстемелі  шығындар  транспорттық  және  әкімшілік-шаруа  т.б. 

шығындарын үнемдеу кезінде өзіндік құн мөлшерінің 40% құрайды: 

 

Ү=(ЕТҚ+С

ә

+М+Э+А)*0,4=(6708000+664092+104730,42+ 

+6480+1570956,3)*0,4 =3621703,48 (теңге). 

 

Жылдық эксплуатациялау шығындары: 

 

ΣЭ =6708000+664092+104730,42+6480+ 

+1570956,3+3621703,48=12675962,2 (теңге). 

 

Осылайша,  эксплуатациялық  шығындарды  бос  қалпында  5.3  кестеде 

көрсетуге болады. 

 

 

81 

5.3 кесте – Эксплуатациялық шығындардың еркін мәліметтер тізімі 

№/п 

Шығындар түрі 

Сомасы,  теңге  Шығындар 

құрылымы, % 

1 

ЕТҚ 

6708000 

52,91 

2 

Әлеуметтік салық 

664092 

5,23 

3 

Материалды шығындар 

104730,42 

0,82 

4 

Электр энергиясы шығыны 

6480 

0,05 

5 

Амортизациялау 

1570956,3 

12,39 

6 

Үстемелі шығындар 

3621703,48 

28,57 

7 

Барлығы: 

12675962,2 

100,00 

 

Жоғарыда  келтірілген  5.3  кестеден  байқағанымыздай  ең  ауқымды 

эксплуатациялық  шығындармөлшері  еңбек  төлеу  қоры  мен  үстемелі 

шығындарға келеді. 

Төмендегі  5.1  суреттеэксплуатациялық  шығындардың  құрылымы 

көрсетілген. 

 

 

 

5.1 сурет – Эксплуатациялық шығындар құрылымы 

 

Эксплуатациялық  шығындардың  құрылымынан,  ең  көп  шығын  көлемі 

ЕТҚ және үтеме шығындарға келгені анық байқалады. 

Телекоммуникациялық қызмет көрсетуден жиналатын жалпы кіріс: 

 

Д = Д

а.т

∙ 12; 

Д

а.т

 = N

з

∙ С

з

∙ S/2, 

 

 

 

 

(5.5) 

82 

мұндағыN

з

 – 15 тең абоненттер саны; 

С

з

 – заңды тұлғалардың – 4600 теңге/ай тең деп алғандағы, 40 

Мбит/с үшін төлем; 

S – қолданылатын өткізу қабілеттілігі. 

 

Д

а.т

 = 15*4600*40/2 = 1380000 (тенге). 

 

Жылдық жалпы кіріс, теңге: 

 

Д = 920000

∙ 12 =16560000 (теңге).   

 

Шығынның өтелу уақытына есептеу жүргізіп көрейік. 

Желі  шығынының  өтелу  периоды  капиталды  салымдардың  пайдаға 

қатынасымен анықталады, яғни: 

 

Т =К

сал

/П,   

 

 

 

 

(5.6) 

 

мұндағыП – пайда. 

Пайда мынаформуламен анықталады: 

 

П = Д – Э;   

 

 

 

 

(5.7) 

 

П = 16560000 – 12675962,2 = 3884037,8(теңге). 

 

Таза пайда түскен пайдадан НДС=20% алғандағы: 

 

ТП=П-0,2*П, 

 

 

 

 

 

(5.8) 

 

ТП=3884037-0,2*3884037=3107229,6(теңге). 

 

Капиталдық  салымдардың  жалпы  (абсолютті)  экономикалық  тиімділік 

коэффициенті тең: 

 

Е

а

=

ЧП

∑К

=

3107229,6

10473042

= 0,29.   

 

 

 

(5.9) 

 

Тиімділік  коэффициентінің  кері  көрсеткіші  болып  табылатын, 

капиталды шығынның өтелу уақытынанықтаймыз, яғни:  

 

Т =

1

Е

а

=

1

0,29

= 3,44 (жыл).   

 

 

(5.10) 

 

 

 

83 

Қорытынды 

Жасалып  отырған  жобаның  тақырыбы  болып,  Zigbee  сымсыз 

технологиясын алтын-өндіруші компания тарапына пайдалану табылады. 

Осы  зерттеудің  мақсаты  алтын  шахталарында  сымсыз  технологиясын 

пайдаланып Zigbee мүмкіндігін талдау болды. 

Жобаның  үлкен  көлемі  мен  қауіпті  болғанына  қарамастан,  жұмыс  мен 

көздеген жоғарыдағы тапсырмалардың барлығын орындауға қабілетті болды. 

ZigBee  –  міндеттердің  кең  спектріне  арзан,  өзін-өзі  ұйымдастыруға 

арналған  тор  желісін  құру  болып  табылады.  Желі  электр  қуатын  аз    тұтыну 

нәтижесінде  құрылған  және  т.б.,  басып  кiруден  немесе  түтін,  үй  құрылысы 

және  автоматтандыру  туралы  хабарлама,  медициналық  деректерді  жинау, 

орнатылған  датчиктер,  өнеркәсіптік  бақылауда  пайдалануға  болады  -  ZigBee 

сертификаттауына  сәйкес  ..  жеке  құрылғылардың  энергобатареяларына  екі 

жыл бойы жұмыс мүмкіндігін береді. 

Негізгі  өндірістік  циклды  жақсарту  үшін,  мен  автоматтандырылған 

жүйесі мен жедел бақылау бөлмесі арқылы басқаруды жүзеге асырдым. 

Сондай-ақ,  контроллері  бақылауды  ғана  емес,  сонымен  қатар  тиімді 

жұмыс істеу үшінарналған. 

Технология  WI-Бейнелеу  таулы  жерлер  үшін  жарамсыз,  ол  басқа  да 

электр  машиналар  мен  кедергілерге  ұшырауы  мүмкін,  себебі.  Бұл  ортада 

ZigBee технологиясын пайдаланып неғұрлым тиімді болады. 

ZigBee  тарату  жүйесі  хабарларды  еркін  жіберуге  мүмкіндік  береді, 

сондай-ақ жабдықтарды үздіксіз жұмысын қамтамасыз етеді. 

Жұмыста байланыс жүйелерін, деректер беру жүйесiн пайдалану таңдау 

және  негіздеу,  схемасы,  жабдықтарды  ерекшеліктерін,  және  желілік 

топологиясы талдау ықпал етті. 

Жобада энергия тұтынуды, таратқыш және бос шығын есептеу қуатын, 

сигнал  ауданы,қадамдарды  есептеу,  сигнал  жабықтарын  теориялық  есептеу 

жасалды.  Жобаның  техникалық-экономикалық негіздемесі  желісін  салу  және 

жабдықтарды  сатып  алу  үшін  капитал  салымдарының  есептеулері  жасалған. 

Өміртіршілігі мен еңбек қауіпсіздігінің бөлмеде жасанды жарықтандыру және 

кондиционерлеу есептелді. 

Алтын алу мәселесі әрқашан өзекті болып табылады осы саладағы жаңа 

технологияларды пайдалану әрқашан қоғам мен қауіпсіздік қызметіне арнайы 

сыйақы болды. 

 

 

 

84 

Әдебиеттер тізімі 

1 Под ред. Шебшаевич В.С. Сетевые спутниковые радионавигационные 

системы.– 2-е изд., перераб. и доп.– М.: Радио и связь, 2003.– Б. 235-240. 

2  Чуров  Е.П.  Спутниковые  системы  радионавигации.  -  М.:  Советское 

радио,2007. 

3  Микропроцессоры.  Средства  сопряжения.  Контролирующие  и 

информационно-управляющие  системы.  /Вернер  В. Д.,  Воробьев  Н.  В.  и др.; 

Под ред. ПреснухинаЛ. Н. – Минск: Выш. шк., 2007. 

4  Сосновский  А.А.  Авиационная  радионавигация.  Справочник.  -  М.: 

Транспорт, 2000. 

5  Кинкулькин  И.Е.,  Рубцов  В.Д.,  Фабрик  М.А.  Фазовый  метод 

определениякоординат. - М.: Радио и связь,2007. 

6  Олянюк  П.В.,  Астафьев  Г.П.,  Грачев  В.В.  Радионавигационные 

устройства  исистемы  Логические  ИС  КР1533,  КР1554.  Справочник.  -  М.: 

Бином, 2003. 

7  Дансмор,  Т.Скандьер.  Справочник  по  телекоммуникационным 

технологиям. - М: Вильямс, 2004.-396 б. 

8http://6lowpan.tzi.org 

9Верещагин А.С. Беспроводные сети, Сборник типовых проектов, ЭКО-

ТРЕНЗ, 2002, 78 б. 

10www.radiocrafts.com/index.php?sideD=243&liID=33&le1=33. 

11  Lamme  Т.,  Potter  D.,  Chellis  J.  CCNA:  Cisco  certified  network 

associate//Network press, 2008, р. 538. 

12 Камайкин А.Г., Осипов И.Е., Шумарин О.Е. Корпоративные сети Wi-

Fi//Технологии и средства связи. 2006. № 1. 

13  Roberta  Wiggins,  Myths  and  Realities  of  Wi-Fi  Mesh  Networking. 

Wireless//Mobile Technologies Research Fellow, 617-880-0212. February, 2006. 

http://www.sccan.org/ 

14  Шахнович  И.  Современные  технологии  беспроводной  связи// 

Техносфера. Москва, 2004. 

15 Б.Скляр Цифровая связь, 2-е изд. М.2003г., 364 б. 

16www.sensinode.com/top/index.php 

17www.radiocrafts.com/index.php?sideD=243&liID=33&le1=33. 

18http://telemetry.spb.ru 

19Баклашов  Н.  И.,  Китаева  Н.  Ж.,  Терехов  Б.  Д.  “Охрана  труда  на 

предприятиях связи и охрана окружающей среды” - М.: “Радио и связь”, 1989. 

20 Папаев С.Т. «Охрана труда», учебник.- М.: 2003. 

21Гончаров Н.Р Охрана труда на предприятиях связи - М: Радио и связь, 

2011, 213 б. 

22Экономика  предприятия  (фирмы).  /  Под  ред.  О.И.  Волкова,  О.В 

Девяткина. – М.: издание ИНФРА, 2003г., 276 б. 

 

85

 

А қосымшасы 

«Delphi бағдарламасының парақшасы» 

uses  

SysUtils, Math;  

var x, f, h1, h2, h3, h4, A, K, i, lam, c, vc, r1, r2, r3, r4, r5, Pmw, Pdbm : real;  

E1, E2, E3, E4, E5 : real;  

begin  

A:=0.1;  

writeln('Rasstoyanie ot steny do peredatchika');  

readln(h1);  

writeln('Rasstoyanie ot steny2 do peredatchika');  

readln(h2);  

writeln('Rasstoyanie ot potolka do peredatchika');  

readln(h3);  

writeln('Rasstoyanie ot pola do peredatchika');  

readln(h4);  

writeln('chastota signala');  

readln(f);  

writeln('koefficient otrazheniya');  

readln(K);  

writeln('rasstoyanie');  

readln(x);  

{mnogoluchevoe rasprostranenie}  

i:=sqrt(-1);  

c:= 3*exp(8*ln(10));  

lam:=c/f;  

vc:=2*3.14/lam;  

r1:=x;  

r2:=sqrt(sqr(2*h1)+sqr(x));  

r3:=sqrt(sqr(2*h2)+sqr(x));  

r4:=sqrt(sqr(2*h3)+sqr(x));  

r5:=sqrt(sqr(2*h4)+sqr(x));  

E1:=A/(r1*exp(i*k*r1));  

E2:= (A*K)/(r2*exp(i*k*r2));  

E3:= (A*K)/(r3*exp(i*k*r3));  

E4:= (A*K)/(r4*exp(i*k*r4));  

E5:= (A*K)/(r5*exp(i*k*r5));  

Pmw:=sqr(abs(E1+E2+E3+E4+E5));  

Pdbm:=10*Log10(Pmw*1000); 97  

 

 

86

 

А қосымшасының жалғасы 

{Vyvod rezyltatov}  

write('dlina volny: lam =');  

writeln(lam);  

write('volnovoe chislo: vc =');  

writeln(vc);  

write('rasstoyanie ot pervogo mnimogo istochnika: r2 = ');  

writeln(r2);  

write(' rasstoyanie ot vtorogo mnimogo istochnika: r3 =');  

writeln(r3);  

write(' rasstoyanie ot tretego mnimogo istochnika: r4 =');  

writeln(r4);  

write(' rasstoyanie ot chetvertogo mnimogo istochnika: r5 =');  

writeln(r5);  

write('neotrazhenniy signal: E1 =');  

writeln(E1);  

write('otrazhenniy ot steny: E2 =');  

writeln(E2);  

write('otrazhenniy ot 2-oi steny: E3 =');  

writeln(E3);  

write('otrazhenniy ot potolka: E4 =');  

writeln(E4);  

write('otrazhenniy ot pola: E5 =');  

writeln(E5);  

write('mownost v watt: Pmw =');  

writeln(Pmw);  

write('mownost v dBm: Pdbm =');  

writeln(Pdbm);  

readln;  

end.