Семинар-практикумының бағдарламасы: 31 наурыз 2016 ж. 09-00


Қошқарбайұлы Ш. Шашубай. Шығармалары. — Алматы: «Ана тілі» баспасы, 2012. - 168 бет



жүктеу 365,08 Kb.
бет3/3
Дата21.12.2017
өлшемі365,08 Kb.
#5360
түріСеминар
1   2   3

Қошқарбайұлы Ш. Шашубай. Шығармалары. — Алматы: «Ана тілі» баспасы, 2012. - 168 бет.

Шашубай Қошқарбайұлының бұл жинағына өмірді әнмен өріп, сөзбен әрлеген ақынның шығармашылық мұрасы, сондай-ақ ақын жайындағы естеліктері де енгізілген.






Балқаш аймақтық ақындар антологиясы /Кураст.: Ж.Башар. - Алматы: «Исламнур» баспасы, 2013. - 344 бет.

Бұл антологияда қазақ поэзиясының алтын қорына қосылған арқалы ақындар да, жыр сәйгүліктің жалына енді жармасқан жас дарындар да бар.



«ҚАЛА. ТАРИХ. ТҰЛҒА»

Құрметті әріптестер, бүгін сіздерге «Өлкетану кітапхана қызметіндегі әдеби кеңістіктің басты бағыты» атты көлемді семинардың бөлімі ретінде «Қала.Тарих.Тұлға» атты тақырыпты назарларыңызға ұсынбас бұрын, кітапхана мен өлкетану библиографиясына тоқтала кетсем.
Өлкетану библиографиясына анықтама берерден бұрын, өлкетану әдебиеттері деген ұғымды түсіндіре кетейін. Өлкетану әдебиеті кең салалы әдебиет. Бұған белгілі бір аймақты жан-жақты зерттеуге бағытталған немесе оның физикалық және экономикалық географиясына, геологиясына, тарихына, этнографиясына, топырақтануға не жаратылысына арналып жазылған кітаптар мен мақалалар жатады. Сонымен қатар, белгілі бір қала, аудан, селолар туралы мәліметтер басылған арнаулы ғылыми монографиялар, ғылыми-көпшілік әдебиеттер, анықтамалық басылымдар, осы өлкеге қатысы бар тағы басқа да шығармалар өлкетану әдебиеттерінің негізгі қоры болып есептеледі.

Сөйтіп кітапхана қызметіндегі әдеби кеңістіктің басты бағытына кіретін өлкетану әдебиеттері мен басылымдарына кіретін материалдарды даралай бөлсек: 
1. Жеке шығармалар (кітап, жалғасты басылым, кітапша, плакат, нота, баспа графикасы, бейнелеу өнерінің шығармалары, сурет, атлас, карта); 
2. Жинақтар, журналдар мен газет беттерінде жарияланған материалдар;
3. Өзінің мәні мен мазмұны жағынан бағалы қолжазбалар;
4. Газет қиындыларының тақырыптық папкасы, альбомы т.б. болып табылады.
Осыншама қыруар әдебиеттердің пайдалануға оңай әрі қолайлы болуы үшін, олар бір жүйеге келтірілуі тиіс, өзінің мазмұнына сәйкес топ-топқа бөлінуі қажет. Осыдан барып библиографиялық құралды жасау қажеттігі туады. 
Өлкетану библиографиясы деп белгілі бір өлкеге арналған әдебиеттерді оқырмандарға жеткізуді өзіне мақсат етіп қоятын және өлке туралы жазылған бағалы кітаптар мен мақалаларды насихаттайтын библиографияны айтамыз. Өлкетану библиографиясы жалпы, салалық және тақырыптық библиография болып үш түрге бөлінеді.
Өлкетанудың жалпы библиографиясына өлке өмірінің барлық жағын қамтитын, баспадан шыққан әдебиеттер кіреді. 
Қазір көпшілік, облыстық және ғылыми, балаларға қызмет көрсететін барлық кітапханалар өлкетану тақырыптарына байланысты библиографиялық құралдар шығарып тұрады. Мұндай құралды пайдалана отырып, оқырман өзіне қажетті кітаптарды, мақалаларды тез тауып алады. Жалпы өлкетану библиографиясына сол өлкеге арналған арнайы тақырыптық ұсыныс құралдары да кіреді. 
Өлкетанудың салалық библиографиясына белгілі бір саланың не бірнеше тектес саланы қамтитын әдебиеттер кіреді. Мұнда ғылымның белгілі бір саласымен шұғылданып жүрген оқырмандардың қажеті мен талабы ескеріледі. Мысалға айтып өтсек , егер кітапханамызда бар материалдармен белгілі бір оқырман қанағаттанбаған жағдайда- оған сіз осы тақырыпта қаламыздағы кез-келген мекемеден (мектеп, колледж, т.б.) өзіңіз ақпарат алып, оқырманға бағыт-бағдар бере аласыз.
Тақырыптық библиография өлкенің халық шаруашылық және мәдени құрылыстарына арналған әдебиеттерді қамтитындықтан, оқырмандарды әдебиеттің жалпы және салалық түрлерімен, нақты түрлерімен және жеке проблемаларымен таныстырады. 
Өлкетану библиографиясына сол өлкеге тікелей байланысы бар ғылым мен еңбек, мәдениет пен өнер қайраткерлерінің өмірбаяндық материалдары да кіретінін ескеру қажет. Мұның өзі екі түрлі формада жүргізіледі. 
Біріншісі - өлкетанудың библиографиялық сөздіктері. Мұндай библиографиялық құралға белгілі бір салада еңбек етіп жүрген адамдар: жазушылар, ғалым зерттеушілер, өлке зерттеушілер т.б. кіреді. 
Екіншісі - өлкетану библиографиясы. Мұны екінші дәрежелі библиография немесе библиографияның қайнар көзі деп те атайды. Библиографияның мұндай түрлеріне көрсеткіштер, библиографиялық сөздіктер, шолулар, кітапқа қосымша тізімдер кіреді. 
Жергілікті баспа библиографиясы. Библиографияның бұл түрі өлкетану библиографиясына мүлде ұқсамайды. Бұл еңбек жергілікті баспадан шыққан барлық әдебиеттер библиографиясын (кітап, кітапша, журнал, газет, листовка) қамтиды. Жергілікті мерзімді баспасөз беттерінде басылатын материалдардың көлемі жыл сайын ұлғаюда, ал оның ішінде өлкетану тақырыбына арналған материалдар да аз емес. Жергілікті баспаның библиографиясы деп сол жергілікті баспадан шыққан әдебиеттердің тізімін мазмұнына, тақырыбына қарамастан түгел жазып шығуды (описание) айтады. Қазіргі заман ағымына байланысты баспалардың шығарып жатқан прайс-лист (баспадан шыққан кітаптардың тізімі) атауға да болады. 
Соңғы жылдары өлке тарихына, әдебиетіне, мәдениетіне, Қазақстан жерін мекендеген басқа ұлт өкілдерінің әдет-ғұрып, салт-дәстүрлеріне деген қызығушылық өсуде. Міне, осындай сұраныстарды қанағаттандыруда кітапханалық өлкетанудың ролі зор.
Өлкетану библиографиясы – ол белгілі бір тарихи немесе өмірбаяндық және библиографиялық деректерді анықтау үшін құжаттарды, кітап және баспасөз деректерін жүйелі түрде іздестіру. Осы кітаптарға ғылыми сипаттама жазу, библиографиялық көрсеткіштер құрастыру. Кітапхана қызметкерлері өлке тарихынан мәлімет беретін деректерді жүйелі түрде анықтап, жинақтап, ол жайында ретроспективті, ағымдағы және ұсыныс көрсеткіштерін, атаулы күндерге арналған күнтізбелер құрастырады, өлкетану тақырыбы бойынша мыңдаған оқырмандардың сұраныстарын қанағаттандырады. Қазіргі уақытта кітапханалардың мүмкіндіктері біршама өсті. Кітапханалардың ақпарат-библиографиялық бөлімдерінде кітапхананың өлкетану қорлары (ресурстары) және де қаланың басқа да мекемелері жайында ақпараттар жинақталады. Замана ағымына байланысты көптеген облыстық кітапханалар жаңа технологиялармен (компьютерлермен) жабдықталған. Оларда «Елтану» және «Облыс» жайында жазылған кітаптар мен баспасөз беттерінде жарияланған мақалалардан жазбалар енгізіп, қор құрылған. Осы жазбалардың, яғни жинақталған қорлардың арасында оқырмандар кітап және журналдар теңізінде еркін бағдар ала алады. Әрине оның бәрін кітапханашылар «Рабис бағдарламасына» салып, толықтырып отырады.

«Сырлас» кітапханасында «Жеке-дара ақпарат беру картотекасы» жұмыс істейді. Оған әр тақырыптарда ізденіс, ғылыми тұрғыдан дайындалатын оқырмандар тізімі мен тақырыптары көрсетілген. Сол тақырыптар бойынша жаңа материалдар болса тез арада ақпараттап отырамыз. Бұл да өлкетанудағы ақпараттау жолдарының бір қыры деп танимын. Мысалы, айтар болсам - №2,7,8 мектеп оқушылары мен ұстаздары дайындаған «Балқашта өсетін емдік шөптер», «Менің қаламның ұстаздары», «Амангелдімен бірге болған батыр» т.б тақырыптар.

Кітапханамызда «Тұлғалар», «Елеулі даталар», «Балқаш тарихы» т.б картотекалар толықтырылған.

Әрбір оқырманға өлкетану жайлы ақпараттарды жеткізудің ең бір тиімді жолы библиографиялық көрсеткіштер, естеліктер, ақпарат-библиографиялық материалдар, дайджестер, күнтізбелер құрастырып шығару. «Сырлас» кітапханасы өз істерінде мемлекеттік саясатты, идеологияны, ақпараттық жетістіктерді және тұрғындарға кітапханалық қызметті дамыту мен сақтау жөніндегі бағдарламаларды үнемі іске асыруда. Кітапхана қызметінің мақсаты өз аймағы көлемінде әмбебап құжаттардың толық жинағын мүмкіндігінше қалыптастыру, сақтау, оны пайдалануды ұйымдастыру болып отыр. Кітапханаларда жүйелі түрде оқырман конференциясы, байқаулар, семинар-тренингтер, кеңестер, практикалық сабақтар, көмектер, дөңгелек үстел, іс-тәжірибе трибуналары және көптеген көпшілік іс-шаралардың белсенді түрлері мен әдістері қолданылу керек. Сондықтан ақпарат көздерінің қоғамға пайдаланылуын ұйымдастыратын идеологиялық және ғылыми ақпараттық мекеменің бірі – қаламыздағы кітапханалар (оның ішінде «Сырлас» кітапханасы тек қана мемлекеттік тілдегі кітапхана болып табылады).

Енді «Қала.Тарих.Тұлға» бөлімін ашатын болсам.
Бүгінгі күні «Сырлас» кітапхана-филиалында «Тәуелсіздік таңымен нұрланған Қазақстан» атты көркем безендірілген, үлкен кітап көрмесі дайындалған. Мынадай бөлімдерден «Ұлт жоспары- Қазақстандық арманға бастайтын жол», «Ұлы дала елі -ұлы арман жолында», «Қазақстан – 2050», «Президент жолдаулары», «Экспо-2017» тұрады. Көрме күнделікті назар аударарлық жаңа материалдармен толықтырылып отырылады.

«Отандық өнімді қолдаймыз» тақырыбында Балқаш қаласының кәсіпкерлері, эксперт сарапшы, кеңесшілермен және жастардың қатысуымен үлкен экспресс мінбе өткізілді. Мақсаты, елімізде шығып жатқан өнімді пайдаланып, кәсіпкерлеріміздің еңбектеріне қолдау көрсетуді насихаттау және жастардың болашаққа деген сенімдерін арттырып, кәсіптеріне ден қойып оқуларына жөн сілтеу. Биылғы жылы ЮНЕСКО көлемінде Ә.Бөкейхановтың -150 жылдығы аталып өтілуде. Осыған орай «Алаш көсемі - Әлихан Бөкейханов» атты оқырмандар конференциясын өткізілді.

«Тіл бірлігі - ел бірлігі» жобасы бойынша Тілдер орталығымен бірлескен бұрыш ұйымдастырылған. Кітапханаға келген басқа ұлт өкілдеріне Балқаш туралы, адамдары, еңбектері жайлы кітаптарды көрсетіп, ардайым өлкетану көрмесіне шолу жасап отырамыз, мақалалармен таныстырамыз. Кітапханада бар ақпарат құралдарды көрсетіп, тапсырыстар түсіруге ынталандарамыз, кеңес, сұхбаттар береміз. Мысалы, кітапханамызға жазылуға келген оқырмандарға Республикалық «Игілік» журналында жарық көрген қаламыздағы №15 мектеп лицей директоры, ұстаздары жайлы мақаланы оқуға ұсынып, С.Кәукербековтің кітаптарына назар аудартамыз. Бүгінгі таңдағы көпшілік болып қолға алынып отырған тіл мәселесі, тілдің беделін көтеру, оның салмағын арттыру жолында кітапханашылар көптеген жұмыстар атқаруда. Атап айтқанда, ана тілімізде ұйымдастырылған кітап көрмелері, әңгімелер, тарихи сабақтар, кездесу кештері т.б. Кітапханада қазақ тілін үйреніп жүрген басқа ұлт өкілдеріне әдебиет таңдауда кеңес беру жұмысын үзбей жүргіземіз. Сол сияқты қазақ халқының салт-дәстүрін, бабалар тарихын насихаттауда «Сәукеле» клубының да үлесі зор. 

Өткен 2015 жылы «Сырлас» кітапханасының мерейлі - 25 жылдығына арналған және Балқаш қаласы телестудиясының - 50 жылдығына орай, телестудияның тұңғыш дикторы, журналист, ұстаз Г.Қызылбаеваның жинаған материалдарынан әдістемелік-кітапнамалық құралдар дайындалды.

Аты аңызға айналған дарабоз батыр, шешен, би болған өңіріміздің батырларының бірі, қаламыздың 1 мөлтек ауданына есімі берілген Жидебай батыр Қожаназарұлына арналған әдістемелік-кітапнамалық құрал үлкен ізденіспен жасалды. Асыл сөз маржаны зергерлерінің бірі, балқаштық ақын, композитор Шашубай Қошқарбайұлының туғанына -150 жылдығына «Алмас тілді Шашубай» атты әдістемелік-кітапнамалық құрал және диск (электронды нұсқасы) оқырмандар назарына ұсынылып, көпшілік көңілінен шықты.
«Туған өлкем, қандай көркем» үлкен кітап көрмесі қаламыздың табиғаты, болашақтағы көркеюін уағыздаса, «Шұғылалы Балқаш тарихы», «Өңір тұлғалары» «Ақын-сазгерлері», «Шежіре тарқатушылар» атты бөлімдерден тұратын «Сырлы да қазыналы Балқаш» көрмесін қосымша деректермен толықтырып отырамыз. Шежіре тарқатушылар С.Ихласбековтың «Тамырды тану», Қ.Томпиевтың және атақты сыншы, профессор, академик Б.Майтановтың кітаптарының электронды нұсқасы сайтқа енгізілді. Өлкеміздің тарихы мен өнерін жинақтап зерттеудің мол тәжірибесі негізінде болашақ ұрпақты тәрбиелеудің қажеттілігі арта түсуде. Әсіресе, туған жеріміздің саңлақтарымен өткізілген кештер мен кездесулер, танымдық сабақтар туған өлкеге деген сүйіспеншілік сезімін оятумен қатар, өз ата-бабаларын мақтан етуге шақырады. Қаламыздағы танымал әдебиет, мәдениет, өнер иелерімен, суретшілермен және спортшылармен таныстырудың, яғни, кіші отанға деген махаббат пен азаматтық борышты өтеуге баулудың маңызы зор. Назарларыңызға рахмет.

«БЕРЕГИТЕ ПРИРОДУ РОДНОГО КРАЯ»
Человек и природа. Эта тема никогда не теряет своей актуальности.

Наше правительство и президент Казахстана Нурсултан Назарбаев уделяет огромное внимание проблемам экологии в стране. В своем Послании народу Казахстана Нурсултан Абишевич Назарбаев сказал: «Казахстан 2030 года должен стать чистой и зеленой страной, со свежим воздухом и прозрачной водой». Если люди в ближайшем будущем не научатся бережно относиться к природе, они погубят себя. А для этого надо воспитывать экологическую культуру и ответственность. И начинать экологическое воспитание надо с младшего школьного возраста, так как в это время приобретенные знания могут в дальнейшем преобразоваться в прочные убеждения.

Прибалхашье... если пройтись по этой земле, то можно увидеть удивительный и своеобразный мир. При внешней бедности этого пустынного района, природа, однако, наградила его большим разнообразием ландшафтов. Здесь можно найти и причудливые скалистые горы, и туранговые рощи, и тихие бухты озера с песчаными пляжами. Неповторима и сама степь с серебристыми волнами ковыля. Главными виновниками ухудшения экологии бассейна озера Балхаш являются природопользователи, в том числе промышленные предприятия, военные полигоны.

А для этого надо воспитывать экологическую культуру и ответственность. И начинать экологическое воспитание надо с младшего школьного возраста, так как в это время приобретенные знания могут в дальнейшем преобразоваться в прочные убеждения. Мы считаем, что экологическое воспитание – самое важное в наше время. Формирование у детей ответственного отношения к природе – сложный и длительный процесс. Его результатом должно быть не только овладение определенными знаниями и умениями, а развитие эмоциональной отзывчивости, умение и желание активно защищать, улучшать, облагораживать природную среду. Ученики, получившие определенные экологические представления, будут бережнее относится к природе. В будущем это может повлиять на оздоровление экологической обстановки в нашем крае и в стране. Экологическое воспитание является обязательным направлением в работе библиотек. Мероприятия по пропаганде экологической литературы, информационному обслуживанию читателей по вопросам охраны природы, воспитания бережного отношения к окружающему миру входят в планы работы библиотеки-филиала №2.

Воспитанию экологической культуры способствуют как традиционные мероприятия, так и проводимые с применением неординарных форм работы и новых информационных технологий. Все они направлены на привлечение в библиотеку, пробуждение интереса к проблемам экологии. Близлежащие школьные учреждения принимают в этом активное участие. Прежде всего, оказывается помощь учителям и учащимся, при подготовке к классным часам и внеклассным мероприятиям, в подборе литературы, нахождении информации, организации книжных выставок. В библиотеке имеется немало необходимой литературы: энциклопедии, экологические справочники, научно-популярные журналы, также художественная литература-произведения В.Бианки, М.Пришвина, К.Паустовского, Н.Сладкова, стихи о природе, животных, растениях. При проведении каждого мероприятия библиотекари стремятся добиться того, чтобы каждый участник осознал себя частицей Земли, заставляют размышлять над экологическими проблемами, пробуждают неравнодушное отношение к каждой бабочке и стрекозе, к каждому зверю и птице, и в конечном итоге – к самому себе. Без активного использования фондов библиотеки при подготовке к различным мероприятиям ни школьникам, ни учителям не обойтись. Забота библиотеки заключается в том, чтобы каждый читатель нашел свою книгу, получил необходимый совет или ответ на интересующий вопрос, оказался в обстановке, благоприятной для самообразования личности. Роль и значение библиотеки в организации экологического воспитания учащихся очень велика. Библиотека способствует развитию целостной системы экологического просвещения и образования, создаёт необходимое условие формирования экологического мировоззрения, активной нравственной позиции по отношению к живой природе у подрастающего поколения. Конечно, это требует постоянного, серьёзного, повседневного, кропотливого труда. Природа – колыбель человечества, воплощение красоты и добра. С первых шагов человека на Земле она кормила своими плодами, давала тепло. И все это добро просто грех не уважать и не беречь.

С целью воспитания бережного отношения к природе, родной земле в библиотеке - филиала №2 проводятся мероприятия в различных формах: экологический фотоконкурс «Флора и Фауна Прибалхашья», экологические фестивали «Сохраним что имеем», «Наша планета - Земля», круглый стол «Чтение объединяет поколения», беседы на экологические темы: «Табиғат құбылыстары мен құпиясы», «Чарующий мир пернатых», «Тебе и мне нужна», «Лес в жизни человека», к Всемирному дню окружающей среды экологический спектакль: «Берегите, Землю!», театрализация по сказке «Мақта қыз бен мысық». С целью развития творческих способностей, фантазии в библиотеке проводятся экологические игры, игры-путешествия, экологические викторины например, «По следам минувшего», «Экологическое ассорти», «Знатоки природы», «Знаете ли вы?», «В некотором царстве, подводном государстве». Замечательный писатель и большой любитель природы М.Пришвин писал: «Мы хозяева нашей природы, и она для нас кладовая солнца с великими сокровищами жизни. Рыбе – вода, птице – воздух, зверю – лес, степь, горы, а человеку нужна Родина. И охранять природу – значит охранять Родину» под таким девизом был проведен КВН «Знай, люби и береги природу». Также до конца года запланировано провести: заочную экскурсию в зоопарк «Живая природа», поэтический звездопад (конкурс стихов о природе) «Жемчужина казахской степи». Ни одно время года не дарит столько идей и материалов для различного творчества, как осень, вместе с пользователями библиотеки запланировано провести конкурс поделок из сухих листьев «Осенняя композиция». Праздник не только моды, но и ума мы решили провести как показ мод «Только не ткань», чтобы дети не оставлись равнодушными к проблемам природы, если каждый, будет заботиться о чистоте природы, и наша планета станет намного чище. Много экологических сказок создано Б. Заходером. К числу экологических можно отнести и рассказы В. Бианки. Могут быть полезными и некоторые русские народные сказки, и мы запланировали провести экологическую сказку «Путешествие колобка».

Заключение: для осуществления стоящих перед нашей страной задач по превращению каждого ее уголка в цветущий край необходимо своевременно формировать экологическую культуру, эстетические отношения к природе, развивать любовь к ней и нести ответственность за ее состояние.

«ШЫҒАРМАШЫЛЫҚ ПЕН ЖАҢАРТПАЛАР АЛАҢЫ»

ПІКІР АЛМАСУ

Өлкетану бойынша тағы қандай жұмыстар жасауға болады? Кітапханашылардың өздеріне сауал қоя отырып, пікір-талас өткізу;



  • Өлкетану бойынша тағы қандай жұмыстар жасауға болады?

Басқа кітапханаларда жасалатын жұмыстар:

  • Аймақтың өлкетануға арналған web –сайттарымен жұмыс;

  • өлкетануға арналған фильмдер.

  • «Мен өлкемді зерттеймін!» жас зерттеушілер сайысы.

Туған өлке тарихын зерттеу, отансүйгіштікке баулу мақсатында тұңғыш рет өткізілді. Сайысқа жоғары сынып оқушылары мен студенттер қатысады.  Сарапқа салынатын жұмыстардың тақырыбына шектеу қойылмайды, соның нәтижесінде мынадай тақырыптармен жұмыс жасауға болады:  «Балқаш қаласының демографиялық жағдайына экологияның әсері», «Өлкеміздегі ұзақ өмір сүрушілер мен ұзақ өмір сүру жолдары», «Балқаш қаласындағы тарихи ескерткіштер тарихы» т.б.

жүктеу 365,08 Kb.

Достарыңызбен бөлісу:
1   2   3




©g.engime.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет
рсетілетін қызмет
халықаралық қаржы
Астана халықаралық
қызмет регламенті
бекіту туралы
туралы ережені
орталығы туралы
субсидиялау мемлекеттік
кеңес туралы
ніндегі кеңес
орталығын басқару
қаржы орталығын
қаржы орталығы
құрамын бекіту
неркәсіптік кешен
міндетті құпия
болуына ерікті
тексерілу мемлекеттік
медициналық тексерілу
құпия медициналық
ерікті анонимді
Бастауыш тәлім
қатысуға жолдамалар
қызметшілері арасындағы
академиялық демалыс
алушыларға академиялық
білім алушыларға
ұйымдарында білім
туралы хабарландыру
конкурс туралы
мемлекеттік қызметшілері
мемлекеттік әкімшілік
органдардың мемлекеттік
мемлекеттік органдардың
барлық мемлекеттік
арналған барлық
орналасуға арналған
лауазымына орналасуға
әкімшілік лауазымына
инфекцияның болуына
жәрдемдесудің белсенді
шараларына қатысуға
саласындағы дайындаушы
ленген қосылған
шегінде бюджетке
салығы шегінде
есептелген қосылған
ұйымдарға есептелген
дайындаушы ұйымдарға
кешен саласындағы
сомасын субсидиялау