Бағдарламалық жабдықтар – белгілі бір типтегі есептеуіш машиналарға арналған бағдарламалар жиынтығы, яғни компьютердің жұмысын қамтамасыз ететін бағдарламалар. Олар базалық және қолданбалы бағдарламалық жабдықтар болып екі топқа бөлінеді.
Қолданбалы бағдарламалық жабдықтар: мәтіндік редакторлар, деректер базасы, өндірістік бағдарламалар кешені және т.б.
Базалық бағдарламалық жабдықтар: операциялық жүйелер, бағдарламалау тілдерінің трансляторлары және қызметші бағдарламалар, яғни компьютер құрылғыларының үздіксіз жұмыс істеуін ұйымдастырушы және түрлі командаларды орындауы арқылы пайдаланушының мәшине жұмысын басқаруына жеңілдік келтіруші жүйелік бағдарламалар.
Бағдарламалау үнемі өсу, өндеу, жаңару үстінде. Олай дейтініміз алғашқы бағдарламалар машина кодтарында жасаған. Бұл өте қиын жұмыс еді. Себебі бағдарламалаушы үнемі кодтық операциялар, деректер, адрестер және командалар арқылы жұмыс істеуге мәжбүр болды. Сондықтан да бағдарламалаушылар өз жұмыстарын жеңілдету жоспарын іздестіруге кірісті. Олар алгоритмдік тілдер мен символдық бағдарламалау тәсілдерін жасап шығарды. Символдық бағдарламалау тілінде аса күрделі үлкен кодтар символдармен ауыстырылады.
Символдық тілді пайдаланып, бағдарламалаушы компьютер жадысының ұяшығындағы түрлі нұсқаулар мен деректерді есептеп, тіркеп отырудан құтылды. Екі санды көбейтуді машина тілінде жазу үшін сол сандардың компьютер жадысының қай ұяшығында тұрғанын білу қажет. Ал символ тілінде әр бір санның адресі идентификатормен (символдар мен символдар тобы) белгіленетіндіктен, мұндай талаптардың қажеті болмайды. Бұл бағдарламаны жасауда сандарды идентификатор арқылы адрестеуге мүмкіндік береді. Символдық тілдерді пайдаланудағы негізгі жетістік – деректер мен нұсқаулардың адрестерін қабылдауды автоматтандыру нәтижесінде, бағдарламаны жасауға кететін уақыттың қысқарғандығы және бағдарламаны коллективтік өңдеудің қарапайымдылығы. Дегенмен, символдық тілді машина түсіну үшін оған аудармашы керек. Ол машинаға информацияны өндеу бағдарламасының кодын жасап береді. Мұндай аудармашы рөлін арнайы аудармашы бағдарлама – транслятор атқарады.
Транслятор алгоритмдік тілдер операторын оқиды және соған сәйкес машина кодтарын ұсынады. Сондай-ақ транслятор жіберілген түрлі синтаксистік қателерді табады, ал бұл бағдарламалаушы жұмысын жеңілдетеді.
Транслятордан басқа машинада арнайы бағдарламалар – интерпретаторлар бар. Олар кейбір алгоритмдік тілдер үшін жазылған бағдарламаны машинаға енгізеді және жұмыс істеу кезінде оларды есте сақтайды. Мысалы, бағдарлама машина жадысының оперативті бөлігін қамтып, негізгі бағдарламаның жұмыс істеуін тежейді. Әйтсе де, арнайы бағдарламалар көмегімен біз бағдарламаны трансляцияламаймыз және оны оңай шешеміз, өзгерістерді де өз еркімізше енгізе аламыз.
Бақылау сұрақтары:
Үйге тапсырма: Бақылау сұрақтарына жазбаша жауап жазу.
Үйге тапсырма: Тақырыпты конспектілеу.
Достарыңызбен бөлісу: |