Сабақтың тақырыбы: Анықтауыштарды есептеу Жоспар: Анықтауыштың қасиеттері

1. 
   Анықтауыштың қасиеттері.
   
2. 
   Минор және алгебралық толықтауыш.
   

1.Анықтауыштың жатық жолдарын сәйкес тік жолдарымен ауыстырғаннан мәні өзгермейді, яғни:

2. 
   Анықтауыштың екі тік жолын немесе екі жатық жолын ауыстырсақ онда оны –1-ге көбейткенге гең:
   
3. 
   Егер анықтауышта екі бірдей тік жол немесе екі бірдей жатық жол болса, онда ол нөлге тең болады.
   
4. 
   Анықтауыштың бір тік жолының немесе бір жатық жолының элементтерін кез келген санына көбейту анықтауышты сол санына көбейткенмен теңбе-тең:
   

2. 
   Егер анықтауыштың екі тік жолының немесе екі жатық жолының элементтері пропоционал болса, онда мұндай анықтауыш нөлге тең болады.
   
3. 
   Егер анықтауыштың п-ші тік жолының әрбір элементтері екі қосылғыштан тұрса,онда анықтауышты екі анықтауыштың қосындысымен жазуға болады, мұндағы 1-ші тік жолдар әр қосылғыштан тұрады, 2-ші, 3-ші тік жолдар өзгермейді.
   
4. 
   Егер анықтауыш кейбір тік (жатық) жолының элементтеріне сәйкесінше басқа тік (жатық) жолдың элементтерін кез келген ортақ көбейткішке көбейтіп қосса, онда анықтауыштың шамасы өзгермейді.
   

Минор және алгебралық толықтауыш

Мысалы, анықтауышының

Осы ұғымдардан кейін келесі қасиетті айтамыз.

2. 
   Анықтауыш қандай да бір тік немесе жатық жолдың элементтерін олардың алгебралық толықтауышына көбейтіп қосқанға тең болады.
   

Мұны - анықтауышты жіктеу деп атайды.

Мысал: Анықтауышты 1-ші жатық жолдың элементтерін жіктеу арқылы табу керек:

Шешуі:

2. 
   
   
3. 
   Егер анықтауыштың екі тік жолының немесе екі жатық жолының элементтері пропоционал болса, онда мұндай анықтауыш нөлге тең болады.
   
4. 
   Егер анықтауыштың п-ші тік жолының әрбір элементтері екі қосылғыштан тұрса,онда анықтауышты екі анықтауыштың қосындысымен жазуға болады, мұндағы 1-ші тік жолдар әр қосылғыштан тұрады, 2-ші, 3-ші тік жолдар өзгермейді.
   
5. 
   Егер анықтауыш кейбір тік (жатық) жолының элементтеріне сәйкесінше басқа тік (жатық) жолдың элементтерін кез келген ортақ көбейткішке көбейтіп қосса, онда анықтауыштың шамасы өзгермейді.
   

1. Колмогоров «Алгебра және анализ бастамалары»

2. Шыныбеков «Алгебра және анализ бастамалары»

3. Қазешов.А.Қ«Алгебра»

4. Қазешев, Нұрпейісов «Экономистерге арналған математика»

5. Шипачев «Основы высшей математики»