Сабақтың тақырыбы : § 16 Жаңа экономикалық саясат (1921-1929 жж.). Сабақтың мақсаты



жүктеу 139,14 Kb.
Дата20.05.2018
өлшемі139,14 Kb.
#14384
түріСабақ

Сыныбы: 11 Пәні: Қазақстан тарихы

Сабақтың тақырыбы: § 16 Жаңа экономикалық саясат (1921-1929 жж.).

Сабақтың мақсаты:

  • Жаңа экономикалық саясат туралы түсінуге жағдай жасау ;

  • Оқушылардың білімдерін тереңдету, ой еркіндігін ояту, шығармашылық белсенділігін шыңдау, ойларын дамыту;

  • Елін,жерін сүюге,шығармашылықпен жұмыс жасауға тәрбиелеу.


Әдісі:өзіндік жұмыс, топпен жұмыс, сұрақ-жауап Типі: аралас сабақ

Көрнекілігі: карта, слайд, суреттер,таратпа материалдар

Сабақтың барысы: І.Ұйымдастыру кезеңі

  • Оқу құралын тексеріп түгелдеу

  • Оқушылар зейінін сабаққа аудару,топқа бөлу

ІІ.Үй тапсырмасын сұрау:

«Еңбек етпеген ішіп-жемейді»

Әскери коммунизм жылдарындағы Қазақстан

1. «Әскери коммунизм» саясаты қашан қабылданды? 1919 ж. 11 қаңтарда

2. «Әскери коммунизм» саясаты қандай мақсатпен қабылданды? Ел экономикасын соғыс жағдайына бейімдеп қайта құру, майданды азық-түлікпен қамтамасыз ету

3. «Әскери коммунизм» саясатының басты міндетін ата? Өнім өндірісі мен бөлісін толық орталықтандыру, бір қолға жинау

4. «Әскери коммунизм» саясатының негізгі белгілері? Азық-түлік салғырты, жеке саудағы тыйым салу, азық-түлік теңгерме ұстаныммен бөлінді,кәсіпорындар мемлекет меншігіне көшірілді, жалпыға бірдей еңбек міндеткерлігі енгізілді, басқару ісі орталықтандырылды, коммуналдық және жол қатынасы, қызмет көрсету саласы тегін болды.

5.Азық-түлік салғырты деген не? Ауыл шаруашылық өнімдерінің артылғанын түгел міндетті түрде мемлекетке өткізу

6.Бір өзі 6 млн пұт астық жинаған уезд? Қостанай

7.1920 ж. Атыраудан Ресейге қанша мұнай әкетті? 600 мың пұт

8.Алғашқы сенбіліктер тарихы қашан басталды? 1919 ж. сәуірде Мәскеуде паровоз жөндеу депосында

9. Қазақстанда алғашқы сенбілік қайда өтті? Семейде

10.1920-1921 жж. еңбек армиясының қатарында қанша адам болды? 6 мыңға жуық

11. Оралды Орталық Ресеймен жалғастырған темір жол? Александров-Гай-Ембі

12.Александров-Гай-Ембі темір жолы қашан салынды? 1919 ж. желтоқсанда

13.Осы жылдары салынған Жетісу, Петропавл-Көкшетау темір жолдарының маңызы? Елдің ашыққан аудандарын астықпен қамтамасыз етті

16.Азамат соғысы болған жылдар? 1918-1920 жж.

17. Азамат соғысы қандай оқиғадан басталды? Чехословак корпусының бүлігі

18. Азамат соғысы жылдарында Түркістан мен Қазақстанда Кеңестер құрған әскери бөлімдер? Мұсылман бөлімдері

19. Азамат соғысы кезінде қазақ атты әскер бригадасының саяси жетекшісі кім? Б.Қаратаев

20. Азамат соғысы қандай оқиғадан басталды? Чехословак корпусының бүлігінен

21.Азық-түлік салғырты енгізілген жыл? 1919 ж. қаңтар

22. Экономиканы басқаруда әскери әміршілдік жүйе қалыптасқан кезең? «Әскери коммунизм» саясаты жылдарында

23. Азамат соғысы жылдарында Солтүстік Жетісуда күшейген қозғалыс? Партизан қозғалысы

24.Ақтөбе майданына қару-жарақ жеткізген жкспедицияның жетекшісі? Ә.Жангелдин

25.Азамат соғысы жылдары Ақгвардияшылармен бір топта болған? «Алашорда»

26.Атаман Анненковтың бұйрығымен кімді «Монғол» кемесінде тірідей отқа өртеген? Ушановты

27.Атбасар уезіндегі партизан қозғалысының ірі орталығы? Мариновка селосы

28. Азамат соғысында қаза тапқандар саны? 8 млн.

29. Азамат соғысы жылдарында сенбілікте паровоз жөндеген семейлік жұмысшылардың саны қанша? 500 астам

30.Черкасск қорғанысы? 1918 ж. маусым мен 1919 ж. қазан

31. Азамат соғысында Жангелдин бастаған топ қару-жарақ жеткізген майдан? Ақтөбе

32. Азамат соғысы жылдары көмір өндіру неше есе қысқарды? 4 есе

33. Азамат соғысы жылдары мұнай өндіру неше есе қысқарды? 5 есе

34. Азамат соғысы кезіндегі Торғай уезінің әскери комиссары кім? А.Иманов

35. Азамат соғысы дегеніміз не? Мемлекет ішінде билік үшін ел азаматтарының өзара соғысы


Қорытынды.
ІІІ.Жаңа сабақтың мақсаты.

ІҮ. Жаңа сабақтың жоспары:

Топтық тапсырма: (өздік жұмыс)

1.Ауыл шаруашылығындағы жағдай және халықтың әлеуметтік тұрмысы (№ 1-топ: сызба құрастыр)

2.Жаңа эконоикалық саясатқа көшу, ерекшеліктері мен қиыншылықтары (№ 2-топ: СКТ жаса)

3. Жер-су реформасы (№ 3-топ: топтастыр)



4. Жаңа экономикалық саясаттың нәтижесі(№ 4-топ: тізбек құра)
1Ауыл шаруашылығындағы жағдай және халықтың әлеуметтік тұрмысы (сызба құрастыру)


Соғыс, ашаршылық, жұт

2.Қазақстанда жаңа экономикалық саясатқа (ЖЭС) көшу және оның барысы

  • 1921 ж. наурызда Қазақ АКСР ОАК-і азық-түлік салығына көшу туралы шешімі

  • Салықтың мөлшері салғыртқа қарағанда аз болды. Шарулардан алынатын ауыл шаруашылығы өнімдерінің мөлшерін салықпен шектеу ауыл-селолардың қалалармен байланысын нығайтуға жол ашты. Шаруалар басы артық өнімдерін қалаларға апарып сатып, тұрмыс жағдайын түзеуге мүмкіндік алды. Еркін жеке саудаға рұқсат берілді

  • Шаруашылық есепке көшу

  • Жерді жалға беру, алу

  • Жалдама еңбекті қолдану

  • Ауыл шаруашылығы, несие, тұтыну кооперациясын дамыту

  • Еңбек міндеткерлігі жойылды


ЖЭС-тің қиындықтары:

ЖЭС-тің қиындықтары

1921–1922 жылдардағы ашаршылық,

ауа райының қуаңшылығына байланысты астық шықпай қалып, елді аштық жайлады.



1921–1922 жылдары Қазақстан халқының 1/3 бөлігі осы аштық қасіретін бастан кешірді. 1921 жылдары ашыққан адамдардың саны – 1 млн. 508 мың адамды құраса, 1922 жылдары олардың саны 2 млн. 303200 адамды құраған

Аштық әсіресе Қазақстанның Батыс аймағын қамтыды,1922 ж. маусымда 82 % қамтыды.

Ал астық мол шыққан Семей, Ақмола губернияларында жиналған астықтың 80% орталыққа әкетілді. Қазақстан Ресейдің Мәскеу, Петроград, Самара, Қазан, Саратов өлкелерінің ашығушыларына көмек көрсетті.

Кеңес өкіметі кеш те болса, ашыққан аудандарға көмек көрсетті. 1922 жылы егістікке себілген дәннің 60% Кеңес өкіметі берген болса, сонымен қатар ауыл шаруашылық машиналары мен құралдарын сатып алу үшін 25 млн. сом қаржы бөлінді.

Түркістан ашыққан Ресей өлкелеріне астық беріп қана қоймай, 20 мыңға жуық ашығушыларды өз еліне паналатты. Арал балықшылары Еділ бойындағы ашыққан халықтарға 14 вагон балық жіберді.

1921–1922 жылғы аштықтың салдарынан Ақтөбе, Қостанай, Орал, Орынбор, Торғай губерниялары тұрғындарының 1/3-нен айырылды. 700 мыңнан астам халық туған жерін тастап көршілес аймақтарға көшіп кетті.



3. Жер-су реформасы (1921-1922 жж.)


  • Жер мәселесіндегі патша өкіметінің отаршылдық саясатының ауыр зардаптарын жою шаралары іске асырылды.

  • 1921 жылғы сәуір – патша өкіметі кезінде Сібір және Орал казак әскерлеріне берілген жерлерді қазақтарға қайтару туралы декрет шығарылды. Нәтижесінде:

Ертіс өңіріндегі 177 мың десятина жер қайтарылды.

Оралдың сол жағалауынан 208 мың десятина жер қазақтарға берілді.



  • 1921 жыл – Жетісуда жер реформасы жүргізілді.

Қазақ, қырғыз, ұйғыр еңбекшілеріне 460 мың десятина жер қайтарылды.

  • 1 млн. десятинадан астам жер қоры құрылды.

  • 1921–1922 жылдары аграрлық қайта құрулар нәтижесінде 300 мың адам Қытайдан Қазақстанға оралды.

  • 1921 жыл — «Қосшы одағы» құрылды, 1930 жылдан — «Кедей одағы» атанды.

Жетекшілері: А. Асылбеков, Ә. Жангелдин, Г. Коростылев, С. Меңдешев, С. Сейфуллин, Ж. Бөрібаев, А. Розыбакиев т. б.

  • 1921 жылғы наурызда Жетісуда «Қосшы» одағының 17 мыңнан астам мүшесі болды.

  • «Қосшы» одағының міндеттері:

1.Еңбек артельдерін құру.

2.Кедейлерге жер бөліп беруге көмектесу.

3.Еңбекшілердің саяси сана-сезімі мен мәдени деңгейін көтеру.


  • 1921–1922 жылғы жүргізілген жер реформасының маңызы:

1.Отаршылдық аграрлық саясатқа соққы берді.

2.Қазақ ауылындағы патриархаттық-феодалдық негізді әлсіретті.



3.Ұлттық келісімнің орнығуына жағдай жасады.
4.ЖЭС-тің нәтижесі














Ү.Түсінігін тексеру: а) «Хат келді» (15 ұяшық)



  1. 1920 ж. астықтан алынатын өнім неліктен үш есе азайды? Құрал –саймандар

тозып бітті,техника жетіспеді

  1. 1920 ж. ауыл шаруашылығының негізгі түрлерін ата? Егін шаруашылығы,Мал шаруашылығы,Егінді,мал шаруашылығы

  2. 1918-20 жж. халықтың тұрмысы неліктен төмендеді? Азамат соғысы, құрғақшылық, жұт шаруалардың тұрмысын әбден күйзелтті

  3. 1920 ж. егін өнімі 20 %-ға кемісе, мал шаруашылығы ше? 35 %

  4. Жаңа экономикалық саясатқа көшудің қажеттілігі бар ма еді? В.И.Ленин бастаған Кеңес өкіметі

  5. Жаңа экономикалық саясатқа көшу қашан белгіленді? 1921 жылы наурызда

РК (б)П –ның Х съезінде

  1. Азық-түлік салығының салғырттан айырмашылығы неде? Салықтың мөлшері жылдың басында белгіленді және өзгеріссіз қалды

  2. ЖЭС-тің қиыншылықтары қандай? 1924 ж жазда елді қуаңшылық жайлады.

Кей аймақта малдың 80% -ы қырылды. Аштық Республика халқының 1/3

қамтыды.Еділ бойының халқы Түркістан аймағына,Сібірге қарай үдере

көшті.

  1. Кеңес өкіметі ашыққан халыққа қандай көмек көрсетті? Өлкенің 2 млн астам ашыққан халқына көмек берді. Астық шықпаған аудандағы халықты азық-түлік салығынан босатты. 1922 ж. 60% жерге Кеңес өкіметі берген тұқым себілді. Қазақ шаруалары ет салығынан босатылды. Ауыл шаруашылық машиналары мен құрал- жабдықтарын сатып алуға 25 млн сом берілді

  2. Ашыққандарға көмек қолын созған өлке? Түркістан өлкесі,20 мың ашыққан адамды қабылдады,2 млн пұт астық берді

  3. Жер-су реформасының мәні неде? 1921-1922 ж. Патша өкіметі Сібір мен Орал казак әскерлеріне бөліп берген жерді қазақ еңбекшілеріне қайтару

  4. Қосшы одағы қашан құрылды, мақсаты қандай? 1921 ж., Еңбек артельдерін құруға көмектесу, жер бөліп беруге қамқорлық жасау, еңбекшілердің мәдени деңгейін көтеру

  5. Қосшы одағының мүшелері кімдер? А.Асылбеков,Ә.Жангелдин,С.Меңдешев

С.Сейфуллин, А.Розыбақиев, Ж.Бәрібаев т.б.

  1. Патша өкіметінің отаршылдық аграрлық саясатына соққы берген оқиға? 1921-22 жж. жер-су реформалары

  2. ЖЭС-тің жетістіктері қандай?

    • Бірыңғай салық енгізілді

    • Салық үдемелі болып, салмағы байлар мен кулактарға түсті

    • Жиналған қаржы Отан қорғауға, білім беруге, ауыл шаруашылығын өркендетуге, ірі өнеркәсіпті дамытуға жұмсалды

    • Мал басы өсті, 26 млн –нан асты

    • Ауылшаруашылық және тұтыну кооперативтері құрылды

    • Кері кеткен халық шаруашылығын жетілдіруге мүмкіндік берді

    • Ауыл мен қыстақтың ¾ бөлігін орташалар құрады

Б) Тест, сәйкестендіру, венн кестесі


Қорытынды: «6 қалпақ әдісі»

1 -ақ қалпақ: Менде қандай негізгі ақпарат бар?

2 -қызыл қалпақ: Менің түйсіктік реакциям, менің пікірім

3 -сары қалпақ: Позитив: Мәселенің жағымды тұстары қандай?

4 -қара қалпақ: Жағымсыз: Мәселенің қиынышылықтары, проблемалары

5 -жасыл қалпақ: Креатив: Менде қандай жаңалық бар?

6 –көк қалпақ: Қорытынды
Кері байланыс: Маған сабақ ұнады ма?»Басбармақ әдісі»
ҮІ. Бағалау.

Бүгінгі сабақта баспалдақтың қай сатысында тұрмын? «Өзін-өзі бағалау»



Кімнің жауабы ұнады, кім белсенді, қай топ белсенді болды? «Досын бағалау»
ҮІІ. Үйге тапсырма: § 16. Жаңа экономикалық саясат (85-87 бб.)

Тесте кездесетін сұрақтарды тауып жазып келу.
жүктеу 139,14 Kb.

Достарыңызбен бөлісу:




©g.engime.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет
рсетілетін қызмет
халықаралық қаржы
Астана халықаралық
қызмет регламенті
бекіту туралы
туралы ережені
орталығы туралы
субсидиялау мемлекеттік
кеңес туралы
ніндегі кеңес
орталығын басқару
қаржы орталығын
қаржы орталығы
құрамын бекіту
неркәсіптік кешен
міндетті құпия
болуына ерікті
тексерілу мемлекеттік
медициналық тексерілу
құпия медициналық
ерікті анонимді
Бастауыш тәлім
қатысуға жолдамалар
қызметшілері арасындағы
академиялық демалыс
алушыларға академиялық
білім алушыларға
ұйымдарында білім
туралы хабарландыру
конкурс туралы
мемлекеттік қызметшілері
мемлекеттік әкімшілік
органдардың мемлекеттік
мемлекеттік органдардың
барлық мемлекеттік
арналған барлық
орналасуға арналған
лауазымына орналасуға
әкімшілік лауазымына
инфекцияның болуына
жәрдемдесудің белсенді
шараларына қатысуға
саласындағы дайындаушы
ленген қосылған
шегінде бюджетке
салығы шегінде
есептелген қосылған
ұйымдарға есептелген
дайындаушы ұйымдарға
кешен саласындағы
сомасын субсидиялау