Сабақ түрі: Тренинг Әдісі: Сұрақ-жауап, әңгіме, көрнекілік-техникалық, ойын, жаттығулар Жоспары: І. Кіріспе бөлім

зардаптары жөнінде ақпарат беру.

жауапкершілік сезімін дамыту.

1. 
   Топқа бөлу
   
2. 
   Танысу. «Трениниг шеңбері» жаттығуы
   
3. 
   «Кім біледі?»
   
4. 
   Антижарнама
   
5. 
   Рөлдік ойын
   
6. 
   «Қисық жол» оқиғасы
   
7. 
   «Қауіпсіздік картасы» жаттығуы
   
8. 
   «Қауіпсіздік ережесі»
   
9. 
   Құрастырмақ (мозайка) ойыны
   
10. 
    «Сызықтар» ойыны
    

1. 
   «Аңыз әлде шындық» сауалнамасы
   
2. 
   Жұқтырылған қорғаныш тапшылығы белгісі (ЖҚТБ) зардабы
   
3. 
   «Ойлан!» жаднамасы
   
4. 
   Ата-аналар мен мұғалімдерге арналған Үндеу.
   

1. 
   Топқа бөлу.
   

2. 
   Танысу
   

Бұл топтарға жүргізіледі. 1 минут талқылаудан кейін әр қатысушы «Тренинг шеңбері» бойынша жанында өз тобындағы көршісін таныстырып, оның аты мен сүйікті ісін айтады.

3. 
   «Кім біледі?»
   

Сұрақтар:

1-топ: Темекідегі жылқыны өлтіретін зиянды зат (никотин)

Есірткі шегетін адам белгілерін атаңыздар.

2-топ: Алкогольден бірінші зардап шегетін ағза (бауыр)
3-топ: Алкоголь құрамындағы миға кері әсер ететін қандай

зат бар? (сияуыш майы)

4. 
   Антижарнама.
   

1-топ: Темекі.

2-топ: Алкоголь

3-топ: Есірткі

Әр топ жұмыстарын қорғайды.

5. 
   Рөлдік ойын «Шеңбер».
   

Барлық қатысушылардың шеңбер құрып, бір-бірлерінің қолдарынан ұстап, көздерін жұмулары сұралады. Жүргізуші ойыншыларды арт жағынан келіп, есірткі қолданып, СПИД жұқтырғандардың рөлін ойнайтын 3 адамды арқасынан түрту арқылы бөліп алады. Ол жасырын сақталуы керек. Жүргізуші қатысушылардың көздерін ашып, бір-бірлерімен қол алысуларын ұсынады. Рөл ойнаушылармен қол алысқан жағдайда олар басқа қатысушының қолын шымшып алуы керек. Жүргізуші ойын соңында белгіленген 3 адамды ортаға шақырады. Рөл ойнаушылар қол алысқан, кімнің қолын шымшыды, солар қолын көреруін өтінеді.

Бұл ойындағы қол алысу АҚТҚ жұқпасын жұқтырудың белгісі ретінде алынып тұр. (Ол қол алысу арқылы жұқпайды) Тамырына есірткі салатын және қауіпсіздік шарасын қолданбай жыныстық қатынасқа түскен осы ауруды жұқтырады және бұл процесс өте тез өтеді.

Әлемде әр минут сайын АҚТҚ жұқпасын жұқтырған 11 адам қосылып, ЖҚТБ-дан 5 адам өледі екен. Күн сайын әлемде 16000 жас адам ауру жұқтырып, 7000-нан артық адам қайтыс болады. АҚТҚ-ны жұқтырғандардың 80 пайызы есірткіні егу арқылы жұқтырады екен.

Осылайша, бұл ойын арқылы біз ойынға әр қатысушы өзін өте жаман әдеттер мензаттардан аулақ ұстамаса, АҚТҚ-ны жұқтыруы мүмкін.

6. 
   «Қисық жол» оқиғасы.
   

Міне, содан бері Марат сабағын да тастады. Таныстары оны қаланың әр жерінде күмәнді жастар тобымен жүргенін көретін болды. Көрші аулада отыратын әжелер «Әсте Марат «қисық жолға» түсіп кетті-ау!» десіп жатты.

7. 
   «Қауіпсіздік картасы» жаттығуы.
   

• 
  Біздің ауылда достарыңызға жүрме деген кеңес беретін
  

Карта толтырылған соң

1-топ: Бұл жерлер несімен қауіпті?

2-топ: Өзіңді және достарыңды қалай қауіптен сақтауға

болады?

3-топ:Жаман әдеттерге бейім адамдарға қандай кеңес

8. 
   «Қауіпсіздік» ережесі.
   

Әрқашан	Ешқашан
Ата-аналарға немeсе өзің сенетін ересектерге қайда, кіммен кетіп бара жатқаныңды және сені шамамен қашанға күту керек екенін айтып кет	Кенет шешім қабылдап, өзің танымайтын адаммен ешқайда барма
Әдетте бірге жүретін достарыңның телефон тізімін көрінетін жерге ұста	Өзіңе таныс емес жерлермен жүрме
Белгілеген бір жағдайда қандай шешімге тоқталатындарыңды достарыңмен алдын ала келісу	Өзің танымайтын ортаға өте қажет болмаса барма
Атышулы жаман жерлерден, ортадан аулақ бол	Жағымсыз заттарды қолданба
Үйге қарай жүретін жолдың жарық көшелер арқылы өтуін қадағала	Қайда және қашан дайындалғаны белгісіз тағамдарды қолданба
Бөтен машинаға отырғанда есігін ашатын тұтқаның қайда екенін қарап ал	Өзіңнің мықты екенін дәлелдеудің керегі жоқ
Таныс емес адамның көлігіне отыру керек болғанда, өзіңді ересек адамның немесе достарыңның шығарып салып, көлік нөмірін жазып не жаттап алуын сұра	Мекен-жайың мен телефон нөміріңді бейтаныс адамға берме
Алыс жолға шыққанда барған жерге жеткенін туралы үйіңе хабарла	Модаға еліктеп, өзіңе қонымсыз киімдерді киме

Берілген кестедегі ережелер талқыланып, алып-қосуға болатын бөліктерді талқылау.

9. 
   Бөлігін тап (Мозайка).
   

1-топ: «Темекі шегу әсерінен болатын аурулар»

2-топ: «Ішімдік зардабы»

3-топ: «ЖҚТБ туралы «10 қағида»

10. 
    «Сызықтар» жаттығуы
    

көрсету.

жабыстырылады. Әр қатысушы өз сызығын көрмеуі керек.

Ал бір қатысушыға сары сызық жабыстырылады. Олар сызық

түсіне байланысты топтарға ұйымдастырылады. Бір-біріне

көмектесе алады.

Қорытындылау:

1-топ: Сендер топтарға неге осылай топтастыңдар?

2-топ: Неліктен сары сызықты ойыншыны еш топ алған жоқ?

3-топ: Сары сызықты ойыншыны топтарыңа алғыларың келе ме?

Неге?

Сары сызықты ойыншыға:

Сен қандай да бір топта болғың келе ме?

Қоғамнан шектелу дегенді қалай түсінесіңдер?

1. 
   «Аңыз әлде шындық» тесті
   

Сұрақтар	Аңыз	Шындық	Дәлелдеу
ЖҚТБ мен АҚТҚ қатерлі емес оңай емделетін ауру	А		Қатерлі және емделмейтін ауру
Адамдар одан өлмейді	А		Бұл ауруға шалдыққандар 5-10 жыл ішінде өледі
ЖҚТБ мен АҚТҚ әлемге таралған		Ш	Бұл ауруға шалдыққандар әлемнің барлық елдерінде бар
Қазақстанда бұл ауруға шалдыққандар жоқ	А		Қазақстанда ЖҚТБ ауруының арнайы тікелген саны 149, АҚТҚмен зақымданғандар саны-3948
Бұл ауруларға жастар мен жас өспірім ешқашан шалдықпайды	А		15- жастан 29 жастағы бұл ауруды жұқтырғандар жастар мен жас өспірімдердің 50 пайызын құрайды
Жақын уақытта бұл ауруға шалдыққандар азаяды	А		Ғалымдар есебі бойынша әлемде 20 жыл ішінде 70 млн адам өлген
Бұл ауруларға қарсы дәрі жоқ		Ш	Жер бетінде бұл ауруға қарсы дәріні әлі ойлап тапқан жоқ
Бұл аурулардан тек жұқтырған адам зардап шегеді, ал қоғам дамуына әсерін тигізбейді	А		Бұл аурудан кез келген елдің әлеуметтік экономикалық жағдайына әсер етеді, бұл бүкіл жер шарының проблемасы

2. 
   ЖҚТБ зардабы (экраннан көрсетіледі)
   

• 
  В, С гепатитімен ауру
  
• 
  Заң бұзушылыққа бару
  
• 
  Еркіндікті жоғалту
  
• 
  Достарың мен жақындарыңды жоғалту
  
• 
  Милиция арасындағы проблема болуы
  
• 
  Есірткіге тәуелді болу
  
• 
  Қоғамнан алшақтау
  
• 
  Ерте қаза табу т.б.
  

3. 
   «Ойлан!» жаднамасы
   

Есірткіні сатудан мол ақша табады. Неліктен оны тегін береді? Оның себебі – есірткінің қармағына ілінген, қалған өмірі бойы төлейді. Сені тармаққа отырғызған сияқты балыққа да, құртты тегін береді. Айтпақшы, «жындылықты» сатушылар неге өздері қолданбайды? Ойлан!

Нашақорлықтан ата-ана алдындағы «кінәдай кешірім сұрап» құтылуға болмайды. Нашақорлық ешкімге еш нәрсені кешірмейді. Бұған әр нашақордың көзі жеткен.

«Жындылықты» қолдана бастаған оның құлы болады. Құлға сенбе, тәуелсіз адам ғана әділетті бола алады. Бұл жерде досың да жауыңа айналуы мүмкін!

Есірткіні пайдаланатындардан аулақ бол: Есірткі жұқпасы білінбей таралады!

Ойлан! Ойлан! Ойлан!!!

4. 
   Ата-аналар мен мұғалімдерге арналған Үндеу.
   

Әке мен шеше болу өмірдің ең басты ісі. Осы үндеумен біз ұлтымызға, әлеуметтік жағдайымызға, біліміміз бен дінімізге қарамастан бәріміз де ата-ана екенімізді көрсеткіміз келеді. Бізді біріктіретін де осы жағдай. Бұл бәріміздің өзіндік өмірге аттанып бара жатқан балалардың рухани жүгіне бірдей жауаптымыз деген сөз.

Біз оларды шешім қабылдауға, қиыншылықты табандылықпен жеңуге үйретуіміз керек. Ондай дағдылар оларға бүгін есірткінің, ішімдіктің тәуелділігіне, бөтеннің еркіне түспеуі үшін өте қажет. Өздерін емделмейтін аурулардан сақтау үшін маңызы зор.

Еврей халқының дәстүрінде егер жанұяда бала оқыса, бәрі сонымен бірге оқуының себебі де сондықтан болар. Бұлай болмаса әке мен баланың арасы алшақтап «әр тілде» сөйлеуге әкеліп соғады. Бұған кінәлі «жағдай», «кездейсоқтық» т.с.с. емес біздің жалқаулығымыз, жанұя тәрбиесіне немқұрайды қарауымыз, құқықтық білімнің таяздығы және әлеуметтік енжарлығымыз. Мектеп, мемлекет және қоғам бізді алмастырмайды, бізге көмек көрсетеді.

«Бала –жүрегімнің жұбатушысы» - деген Абай.

«Дүние жастан басқарылады» - немістің діни шолушысы Толук.