С т а н р е с п у б л и ка г к г м Х л у л а т и э н е ъ1лы м м ™ с т р л п бұзаубақова К. Ж. Ойлайық та ойнайық Тараз 2003

g .  
Электр
грек
смола, янтарь
9. Атмосфера
грек
бу+шар
1 0 .  
Вакуум
латын
бостык
11
.Градус
латын
адым, дэреже
1 2 .  
Диффузия
латын
жайлау,таралу
1 3 .
Инерция
латын
әрекетсіздік
1 
Л
  О - л п »   г »  
г
[4.1 pawjwi
грек
массаның үсақ елшемі
15.Деци
латын
он
Сайыстың  бүл  түрівде  бір  минут  уақыт  ішінде  қанша
 
сүракка 
жауап, берсе сонша үпай санын жинақтайды.
Әр топқа берілетін тапсырма әр түрлі.
ІІ-гейм 
«Кім алі ыр»
1. Атлант 
және 
Үнді 
мүхиттарының 
тропикалык 
зоналарында  кейбір  балықтар  теңіз  жыртқыштарынан  қүтылу 
үшін,  судан  ыршып  шығып,  жел  бағытында  200-300  метр 
кашықтықты  5-7  метр  биіктікте  «үшып»  өтеді  екен.  Осы 
күбылысты түсіндіріңдер.
Жауабы:  балықтар  қүйрығыньщ  қаттьі  тербелісімен 
жылдамдығын  арттырып  алып,  су  бетінен  катты  серпіліп, 
инерциясымен үшады.
2.Көптеген  балықтардың  жүзу  жылдамдығы  10  км/сағ 
жетеді. 
Ал 
көкшіл 
акуланыкі-36 
км/сағ. 
Акуланың 
жылдамдығы басқа балықтардан неліктен артық?
Жауабы:  Аққыш  формасының  болуы,  бас  ішшнінің 
ерекшелігі, терісінің ерекшеліктері, кедергі күшін азайтады.
3.Жерді  айнала  қозғалып  жүрген  жердің  жасанды 
серіктері  салмақсыздық  күйінде  болады.  Осы  жағдайда 
спутникке жердің тартылу күші эсер ете ме?
Жауабы: Иә, Жердің тартылыс күші эсер етеді.
4.Двигателін  өшіріп  үшып  келе 
жатқан 
космос 
кораблінде бір ыдыстан екінші ыдысқа суды қүюға бола ма?
Жауабы:  Болмайды.  Ыдысты  қисайтқан  сәтте  су
тамшылары корабль екпінінен кабинаның ішіне шашырайды.
5.Шикі 
жүмыртқаны 
піскен 
жүмырткадан 
қалай 
ажыратуға болады?
43

Жауабы:  Піскен  жұмыртқаның  айналу  жылдамдығы 
шикісіне  қарағанда  артық,  қозғалысы  ұзақ.  Себебі,  піскен 
жұмыртқа  біртүгас  дене  болып  айналады,  шикі  жүмыртканың 
ішінде сүйық зат бірден айналысқа келе алмай сыртқы қабығы 
кедергі келтіреді.
ІП-гсйм 
“Мен саған, сен маған”
Оқушылар бір-біріне дайындап келген сүрақтарын қояды.
IV-гейм 
«Тереңірек болайық»
Сайыстың  бүл  түрінде  мақал-мәтелдердің  физикалық 
мағынасын ашу керек.
1 .«Таң атпайын десе де. күн қоймайды»
Жауабы: Жердің өз өсінен айналуы.
2. «Жанған от -  тәнді жылытады»
«Жақсы  сөз -  жанды жылытады»
Жауабы:  Отынның энергиясының біздің денеміздің  ішкі 
энергиясын артгырады.
3.«Ас адамның арқауы»
Жауабы:  Энергиясыз  адам  -   машина  жүмыс  істей 
алмайды.
4.«Тайып жығылған, таянып түрады».
Жауабы:  Үйкелістің азаюы және қозғалыстың себепшісі 
-  басқа бір дененің әсері.
5.«Жүпарды жасыра алмайсың».
Жауабы: Диффузия қүбылысы.
44

жүктеу 9,25 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: