Іске қосу.
Калькулятор бағдарламасын іске қосу әрекеттерінің тізбегін көрсет.
Пуск Программы Стандартные Калькулятор
Калькулятор терезесінің өлшемі бекітілген тақырып жолынан басқа оның менюі (түзету, түр, анықтама), терілген сандарды көруге және нәтиже беруге арналған енгізу өрісі, есептеуге арналған батырмалары бар аумағы болады. Калькулятордың жұмысы оның тақтасында маусты басу арқылы басқарылады. Операторлар мен сандарды пернетақтадан да енгізуге болады. Сандық пернетақтадан енгізу үшін Num Lock пернесін басу қажет.
6.2.1. – тапсырма. Num Lock пернесінің міндеті қандай?
Сандық режимде жұмыс істеу үшін, пернетақтаның қосымша блогын активті жағдайға келтіреді.
Кестені толтыр.
Бұл тапсырма оқушылардың кейінгі бақылау жұмысына оқулықпен дайындалу үшін ұсынылады (өзара бақылау ұсынуға болады).
Жұмыс үстелінде калькулятор таңбашасын құру үшін, Windows. Exp ОЖ Calc.exe. бағдарламасын табу керек. Калькулятордың екі режимі бар: қарапайым және инженерлік, олар Түр менюі арқылы бапталады. Калькулятордың кез-келген батырмасында маустың оң жақ батырмасын басып, ал содан кейін «Бұл не» деген команданы таңдап анықтама алуға болады.
Калькулятордың көптеген батырмалары пернетақтаның батырмаларына ұқсайды (анықтамалық батырма бойынша көрсетіледі). Калькуляторда оналтылық, ондық, сегіздік, екілік есептеу жүйесіндегі деректермен жұмыс істеуге болады. Сонымен, оналтылық, ондық, сегіздік, екілік есептеу жүйесінде тек бүтін сандар ғана көрсетілген, ал бұл санау жүйесіндегі теріс сандар қосымша максималды сандар ретінде.
Арифметикалық есептеулер калькулятордың әр түрлі жұмыс режимінде әр түрлі болып жүргізіледі. Кәдімгі режимінде есептеулер тікелей ретте арифметикалық операциялардың басымдығын есепке алмай жүргізіледі, мысалы, 10+11х3 өрнегінің дұрыс нәтижесін алу үшун, былай есептеу керек – 11х3+10=43, кері жағдайда (10+11)х3=63 деп алуға болады. Инженерлік есептеулерді жүргізуге арналған калькуляторда арифметикалық операциялардың басымдығымен, яғни жақшасыз теріп есептеп, мынадай қорытынды шығарамыз 10+11х3 = 43. Инженерлік калькуляторда жақша қолдануға болады. Мысалы,
10+11х3=43; (10+11)х3=63.
Калькулятормен жұмыс істеудің кейбір әдістері
Пайызды есептеу:
П
Санды берілген дәрежеге шығару:
Санды теру.
“X^Y” батырмасын басу.
Дәрежеге - санын теру.
“=” белгісін теру
роцент есептелетін санды теру.
“x” белгісін басу.
Процент- санды теру
“%” белгісін басу
Тригонометриялық функцияларды есептеу.
Бұрыштарды радиан өлшеуде беру:
“Deg” жалаушасын орнату;
Егер бұрыш градуста – минутта - секундта берілсе, онда градусты, минутты және секундты үтір арқылы теру керек.(31,18.5); “Inv” жалаушасын орнату; “Dms” батырмасын басу; алынған сан градуста ізделіп отырған бұрыш болады..
Радианда көлемде бұрышты тапсыру
“Red” жалаушасын орнату.
Бұрышты табу үшін Pi санын пайдалануға болады. Мысалы , 60 градус –бұл Pi санының алтыдан бір бөлігі. Pi батырмасын басу, “/” белгісін басу, 6 санын теру, “=” белгісін басу.
SIN, COS, TAN сияқты тригонометриялық функцияларды есептеу:
1. “Deg” немесе“Red” жалаушасын орнату.
2. Аргумент мәнін градуста (Deg ) немесе радианда (Red ) теру.
3. Қажетті функцияның (SIN, COS, TAN және т.б) батырмасын басу.
Кері тригонометриялық функциларды есептеу
1.“Inv” жалаушасын орнату.
2. “Deg” немесе“Red” жалаушасын орнату.
3. Аргумент мәнін градуста (Deg ) немесе радианда (Red ) теру.
4. Қажетті функцияның (SIN, COS, TAN және т.б) батырмасын басу.
Жадпен жұмыс істеу (онда тек бір ғана санды жазуға болатын).
Енгізу өрісіндегі санды жадқа енгізу үшін MS батырмасын басу керек
Mr –жадтағы санды енгізу өрісіне беру.
М+ - жадтағы санға енгізу өрісіндегі санды қосу.
МС – жадты тазалау.
Жадпен жұмыс істеу кезінде калькулятор тақтасындағы жад батырмаларының үстінде
М индикаторы пайда болады .Жадқа енгізілген әр жаңа сан алдыңғы санның орнын басады.
Алмасу буферімен жұмыс істеу
Арифметикалық өрнекті кез келген әтіндік редакторда немесе процессорда теру, мысалы 54-3*4-678=
Өрнекті алмасу буферіне “=” белгісін қоса отырып , көшіру.
Калькулятордға өрнекті енгізу өрісіне кірістіру - “Ctrl+V” немесе менюден Түзету, Кірістіріп қою .
Алынған нәтижені алмасу буферіне көшіру - “ Ctrl+C ” немесе менюден Түзету , Көшіру.
Нәтижені редактордың қажетті жеріне апару.
Калькулятордың негізгі батырмалары мен жалаушаларының тізімі
С – толық босату, жаңа формула бойынша есептеуді бастайды.
Log – ондық логарифмді есептейді.
СЕ – бейнеленген санды жояды.
n! – санның факториалын есептейді.
Back - бейнеленген санның соңғы цифрын жояды.
( - дөңгелек жақша қояды.
М+ - ағымдағы санды жадтағы санға қосады.
Exp – сандарды экспоненциалды нотацияда енгізуге рұқсат береді.
МС – жадты тазалайды.
X^Y – X – ты Y дәрежесінде есептейді.
МR – жадтың ішіндегіні шығарады.
Х^3 – бейнеленген саннның кубын есептейді.
+/- - белгіні кері өзгертеді.
Х^2 – бейнеленген санның квадратын есептейді.
% - ағымдағы саннан пайызды есептейді.
Cos –косинус функциясын есептейді
Sqrt -квадрат түбірін есептейді
Sin-синус функциясын есептейді
1\x-ағымдағы санға кері санды шығарады
tаn- тангенс функциясын есептейді
“+” -қосу операциясы
Dms-бейнеленген санды градус –минут-секунд пішініне түрлендіреді.
“-“ -алу операциясы.
F-E-экспоненциалды нотацияны пайдалануға рұқсат береді немесе тыйым салады.
«x»-көбейту операциясы.
Stа-статистика терезесін ашады.
«/» - бөлу операциясы.
Аve -статистика терезесінде бейнеленген сандардың орта мәнін есептейді.
«,» -санның бүтін және бөлшек бөліктерін бөлуші.
Sum - статистика терезесінде сандардың сомасын есептейді.
«=» - есептеудің нәтижесін шығарады.
S -статистика терезесінде сандардың ығыспаған стандартты ауытқуын есептейді.
А-F-оналтылық санау жүйесінде 10-15 цифрларының орнына қолданылады.
Dаt-бейнеленген санды статистика терезесіне енгізеді.
PI-р саны.
HEX-берілген санды оналтылық жүйеге ауыстырады.
Mod-х-ті у-ке бөлу қалдығын есептейді.
Dec-берілген санды ондық жүйеге ауыстырады.
Аnd-логикалық қосу(разрядтап)
Oct-берілген санды сегіздік жүйеге ауыстырады.
Or-логикалық алу (разрядтап)
Bin-берілген санды екілік жүйеге ауыстырады.
Xor-НЕМЕСЕ-ні қоспайтынды разрядтап есептейді.
Deg-тригонометриялық функциялардың аргументін градуста береді.
Lsh-разрядтап солға жылжу.
Rаd-тригонометриялық функциялардың аргументін радианда береді.
NOT-бейнеленген санды разрядтап инверттейді.
Grаd-тригонометриялық функциялардың аргументін градуста береді.
Int- ондық санның бүтін бөлігін бейнелейді.
Inv- кері (теріс)функцияларды есептеуге мүмкіндік береді
In-натурал логарифм.
Hyp-гиперболалық функцияларды есептеуге мүмкіндік береді.
6.2.2-тапсырма: Қызықты бет
Үйде алдын ала дайындық жүргізу ұсынылады. Дифференциалданған тапсырмалар ұйымдастыру мүмкіндігі бар. Кәдімгі калькулятордың көмегімен арифметикалық есептеу дағдысын қалыптастыруға бағытталған.
123456789 1 =
12345678 21 =
1234567 321 =
123456 4321 =
12345 54321 =
1234 354321 =
123 7654321 =
12 87654321 =
1 987654321 =
Жауабы: Екі бағандағы да сандардың қосу нәтижесі бірдей.
1083676269
2.Бірдей сандармен тек қосу амалдарын пайдаланып:
- бес екіліктің көмегімен 28 санын;
................................................................
сегіз сегіздің көмегімен 1000 санын
...................................................................
жазыңдар
Жауабы: 1000=888+88+8+8+8; 28=22+2+2+2.
Т
Нәтижесінде 100 санын алу үшін жеті санның арасына + белгісін қойыңдар.
1 2 3 4 5 6 7
Сандардың қатарын өзгертуге болмайды.
оқсан тоғыз бен жүз.
Нәтижесінде 99 санын алу үшін, 987654321 санындағы цифрлардың арасына қанша + белгісін қою керек?
9 8 7 6 5 4 3 2 1 = 99
Жауабы:
9+8+7+65+4+3+2+1=99 немесе 9+8+7+6+5+43+21=99
1+2+34+56+6+7=100 немесе 1+23+4+5+67=100
Жүз.
Кез келген арифметикалық амалдардың көмегімен не бес бірлікпен, не бес бестіктен 100 санын құрастыр. Бес бестіктен 100 санын екі түрлі тәсілмен құрауға болатынын ескер.
1 1 1 1 1 = 100
5 5 5 5 5 = 100
5 5 5 5 5 = 100
Жауабы: 100=111-11 немесе 100=5*5*5-5*5 немесе 100=(5+5+5+5)*5
6.2.3-тапсырма. Сандық әткеншек.
К
37 санының қызықты қасиеті.
37*3=
37*6=
37*9=
37*12=
37*27=
алькулятордың көмегімен келесі жазбалардағы амалдарды орында да, олардың сол және оң жақ бөліктерін салыстыр.
Бұл қасиетті тұжырымда.
6.2.4-тапсырма. Сұрақтарға жауап бер.
Оқушылардың оқулықпен өз бетімен жұмыс істеуі үшін ұсынылады. Калькулятордың ішкі жадын түсініп қолдануға арналған.
Калькулятордың ішкі жады неге арналған?
Кейбір нәтижелерді сақтау үшін.
Калькулятордың ішкі жадында белгілі бір мән барын қалай анықтаймыз?
Егер жадта нөл емес мән бар болса, онда индикатордың астында, терезеде сол жақта, М әрпі пайда болады.
Егер жадқа жаңа мән енгізсе, онда алдыңғы мән өшеді.
6
1 2 3 = 1
1 2 3 4 = 1
1 2 3 4 5 = 1
1 2 3 4 5 6 = 1
1 2 3 4 5 6 7 = 1
1 2 3 4 5 6 7 8 = 1
1 2 3 4 5 6 7 8 9 = 1
.2.5-тапсырма. Арифметиканың төрт амалын орналастыр. Калькулятордың ішкі жадының көмегімен тексер.
Цифрлардың орналасу ретін ауыстырмай, олардың арасына арифметикалық амалдар белгісін қой. Бұл амалдар нәтижесінде әр қатарда
1 саны шығуы керек.. Жақшаны қолдануға болдаы. Егер керек болса, қатар тұрған екі санды екі мәнді сан
ретінде қолдануға болады
6.2.7-тапсырма. Уақытты белгіле де калькулятордың көмегімен қосу амалын орында. Есептеу уақыты мен нәтижесін жаз.
Жауаубы: 8 000 000
Сандардың 4 жұбын белгілейміз, әр жұптың қосындысы 1 000 000 тең, сонда барлық сегіз санның қосындысы 8 000 000 тең.
Қосатын сандарды топтастыра отырып, 8 секунд ішінде қосындысын ойша шығаруға болады. Сен осындай жылдамдыққа жете аласың ба?
Нәтиже______________________________________________________________________________
Есептеу уақыты_______________________________________________________________________
328 645
491 221
316 304
117 586
571 355
508 779
183 696
382 414
6.2.8-тапсырма. Есепте.
481.92/12 - 20.16 = 20
170*6/7 - 145 = 0.714285
6.05*(53.8+50.2) = 629.2
14.5/186+324 = и324.077
1.08*30.5 - 9.72/2.4 = 28.44
88 - 9.804*14 = - 49.256
(9.885 – 0.365)/1.7+4.4 = 10
6.2.9-тапсырма. «Әр түрлі амалдар – бір нәтиже» қасиеті бар 4, одан кейін 5, содан соң 6 және т.б. бірмәнді сандарды табыңдар.
2+2 = 4 1+1+1+2+5 = 1*1*1*2*5
1+2+3 = 6 1+1+1+3+3 = 1*1*1*3*3
1+1+2+4 = 1*1*2*4 1+1+2+2+2 = 1*1*2*2*2
2*2 = 4 1+1+1+1+2+6 = 1*1*1*1*2*6
1*2*3 = 6
6.2.10-тапсырма. Калькулятордың ішкі жадын пайдалана отырып, келесі амалдарды орында.
(2+7)*2*16 = 288
3*(2+4) =18 272+16 = 288
WINDOWS БАҒДАРЛАМАЛАРЫМЕН САНДЫҚ ДЕРЕКТЕР АЛМАСУ
Алмасу буферімен жұмыс істеу:
Арифметикалық өрнекті кез келген мәтіндік редакторда немесе процессорда теру.
54-3*4-678=
Өрнекті алмасу буферіне «=» белгісін қоса көшіру.
Калькуляторды енгізу өрісіне өрнекті кірістіріп қою – «Ctrl+V» немесе менюіндегі Түзету, Кірістіріп қою.
Алынған нәтижені алмасу буферіне көшіру – «Ctrl+C» немесе менюдегі Түзету, Көшіру.
Нәтижені редактордың қажетті жеріне апару.
Калькулятормен басқа қосымшалар арасында цифрлық деректермен алмасу кезінде не қолданылады?
Алмасу буфері.
6.2.11-тапсырма. Калькуляторды қолданып, есептеулерді жүргізіңдер.
(Бұл кестені мұғалім ертерек Word мәтіндік редакторында дайындауы керек).
Деректері бар ақпартізімін Word қосымшасында безендіру керек. Қолданбалар арасындағы цифрлық деректермен алмасуды алмасу буферінің көмегімен орындау керек. Қорытынды шығынның ішіне фирманың қызметінің құны кіреді.
Тауардың әр түрінің құнын $ доллар курсы бойынша теңгемен есептеңдер.
Фирманың қызметінің $ доллар курсы бойынша құны қандай?
«Сервис орталығы» фирмасының Жалмауыз кемпірге қызмет көрсетуінің шығын ақпарат тізімі.
Курс $1 = ??? теңге
|
№
|
Тауар аты
|
$ бағасымен
|
Теңге бағасымен
|
1
|
«City men» ер костюмі
|
150
|
?
|
2
|
«Былғары империясы» күртешесі
|
450
|
?
|
3
|
«Lumix» көйлегі
|
210
|
?
|
4
|
«Lumix» көйлегі
|
40
|
?
|
5
|
«Сәт» қолғабы
|
800
|
?
|
6
|
«Акцент» фирмасының түлкі терісінен жасаған тоны
|
2350
|
?
|
|
Барлығы
|
?
|
?
|
|
Фирма қызметінің ақысы
|
?
|
?
|
№1 тауардың бағасын теңгедей есептеу алгоритмін алмасу буферін қолданып жаз.
Word – та 150 санын белгілеу.
Түзету –Көшіру.
Калькуляторды ашу.
Түзету – Кірістіріп қою.
Берілген 150*148 = 22200 санымен есептеу орындау.
Индикаторда нәтижесін алып, Түзету – Көшіру.
Word – ты ашу, меңзерді қажет торға орналастыру.
Түзету – Кірістіріп қою.
ИНЖЕНЕРЛІК КАЛЬКУЛЯТОРМЕН ЖҰМЫС ІСТЕУ ЕРЕКШЕЛІКТЕРІ
Инженерлік Калькуляторды іске қосу әрекеттерінің тізбегін көрсет.
Пуск Программы Стандартные Калькулятор
Вид Инженерный
Инженерлік калькулятордың арналуы қандай?
Қарапайым калькулятордың мүмкіндіктерінен басқа, инженерлік калькуляторда статистикалық есептеулерді орындауға, тригонометриялық функцияларды қолдануға, дәрежені табуға, логарифмдерді есептеуге болады.
Батырма функциясын қалай анықтауға болады?
Өздеріңе қажет батырма жөнінде анықтау алу үшін, динамикалық менюді пайдаланыңдар. Батырмада маустың оң жақ батырмасын шертіңдер, содан кейін «Бұл не» деген жазуда маустың сол жақ батырмасымен шертіңдер.
6.2.13-тапсырма. Кестені мәтіндік редакторда толтыр.
Жасылтоғай мектебінде оқу жылы аяқталып қалды. Статистикалық есептеулерге арналған Функционал батырмаларын қолдана отырып, Ақылды Қоянға оқушыларға IV тоқсанның бағасын қоюға көмектес.
(Бұл кестені мұғалім ертерек дайындауы керек).
Пән: Орман өмірінің этикасы Мұғалім: Ақылды Қоян
№
|
Аты-жөні
|
4.04
|
11.04
|
18.04
|
25.04
|
02.05
|
09.05
|
16.05
|
23.05
|
4 тоқс.
|
1
|
Қозы
|
5
|
4
|
5
|
4
|
4
|
5
|
5
|
5
|
5
|
2
|
Бұзау
|
3
|
3
|
5
|
4
|
2
|
5
|
4
|
4
|
4
|
3
|
Үкі
|
5
|
5
|
4
|
5
|
4
|
5
|
5
|
3
|
5
|
4
|
Жолбарыс
|
Ж
|
Ж
|
3
|
Ж
|
3
|
4
|
3
|
2
|
3
|
5
|
Иа-Иа
|
3
|
Ж
|
3
|
4
|
2
|
3
|
2
|
3
|
3
|
6
|
Түлкі
|
5
|
4
|
Ж
|
4
|
5
|
Ж
|
5
|
5
|
5
|
7
|
Қонжық
|
4
|
4
|
5
|
3
|
4
|
3
|
3
|
4
|
4
|
Достарыңызбен бөлісу: |