printf ("\n * Квадрат теңдеуді шешу * \n")

 
59 
printf ("\n * Квадрат теңдеуді шешу * \n"); 
printf (" a,b,c мәндерін енгізіп, Enter басыңыз: "); 
scanf ("%f%f%f",&a,&b,&c); 
d=b*b-4*a*c; 
if (d < 0) 
 printf ("Теңдеудің шешуі жоқ \n"); 
else  
 {x1=(-b+sqrt(d))/(2*a); 
  x2=(-b-sqrt(d))/(2*a); 
  printf ("Теңдеу түбірлері:x1=%3.2f x2=%3.2f\n",x1,x2); 
 } 
printf("\nАяқтау үшін Enter басыңыз"); 
getch(); 
} 
5-мысал. Тӛмендегі функция мәнін кез келген х ҥшін есептеу керек. 











1
,
sin
1
0
,
0
,
0
2
2
x
егер
x
x
егер
x
x
x
егер
y

 
#include  
#include  
#define  pi  3.14159 
main() 
{ 
float x,y; 
clrscr(); 
printf("Нақты сан түріндегі x мәнін енгізіңіз: "); 
scanf("%f",&x); 
 
if (x <= 0) 
   y = 0; 
else if (x <= 1) 
       y = x*x - x; 
     else 
       y = sin(pi * x*x); 
printf("x = %f болғанда, y = %10.6f \n",x,y); 
return(0); 
} 
 
6- мысал. Тӛменде алынған балға сәйкес бағаны анықтау программасы 
келтірілген. 
балл 
баға 
90...100 
A 
75...89 
B 
60...74 
C 

 
60 
50...59 
D 
0...49 
F 
 
            
A, 
егер 90 < ball ≤ 100      
         B, 
егер 75 < ball < 90 
baga =   C, 
егер 60 < ball < 75 
         D, 
егер 50 < ball < 60 
 
     F, 
егер  0 < ball < 50 
 
#include  
#include  
main() 
{int  ball; 
 char baga; 
 clrscr(); 
printf("Балл мөлшері: "); 
scanf("%i",&ball); 
if (ball >= 90) 
   baga = 'A'; 
else if (ball >= 75) 
       baga = 'B'; 
else if (ball >= 60) 
       baga = 'C'; 
else if (ball >= 50) 
       baga = 'D'; 
else  
      baga = 'F'; 
printf("Бағасы - %c, балл мөлшері - %i \n",baga,ball); 
printf("\nАяқтау үшін Enter басыңыз"); 
getch(); 
} 
3.4.1 Шартты операция 
Шартты операция (? :) шартты ӛрнек жазуға мҥмкіндік береді, яғни берілген 
шартқа  байланысты  әртҥрлі  мән  қабылдайтын  шартты  ӛрнектер  қҧрады.  Бҧл 
операция  ҥшорынды  болып  табылады.  Егер  оның  шарты    (бірінші  операнд) 
ақиқат  болса,  ӛрнек  мәні  екінші  операндқа  тең;  егер  жалған  болса,  онда  – 
ҥшіншіге тең. Мысалы: 
max_ab = a > b? a : b; 
3.5 Switch көп нұсқалы таңдау операторы 
Программада  кездесетін  бірнеше  нҧсқаның  бірін  таңдап  алу  керек  болған 
жағдайда, switch ауыстырғыш операторы қолданылады. Оператордың орындалу 
схемасы тӛмендегі 3.6 суретте келтірілген. Оның жалпы жазылуы: 
switch <бүтін типті өрнек>; 
{ 
 case белгі1:  операторлар; 

 
61 
 case белгі2:  операторлар; 
 ................ 
 [default: операторлар;] 
} 
Мҧнда  switch  сӛзінен  кейінгі  ӛрнек  мәні  есептеледі,  ол  бҥтін  санды 
(char  типі  де)  типте  болуы  тиіс.  Сол  мән  case  сӛздерінен  кейін  жазылған 
константалар  мәндерімен салыстырылады.  Егер олардың  біріне  тең болса, сол 
жол орындалады, жол соңында кӛшу операторы болмаса, келесі жолдар толық 
орындалады. Ал бір жолды орындап болған соң,  switch операторынан шығу 
ҥшін break операторы қолданылады. Егер switch сӛзінен кейінгі ӛрнек мәні 
ешбір константамен сәйкес келмесе, онда default сӛзінен кейінгі операторлар 
атқарылады. Кейде default сӛзі болмауы да мҥмкін.  
Default  сӛзі  болмаса,  онда  switch  операторынан  кейінгі  келесі  опера-
торлар орындала береді. Switch операторындағы ӛрнек тҥрінде нақты типтегі 
мәліметтерді, сӛз тіркестерін (жолдарды) пайдалануға болмайды.  Кейде бҥтін 
мәндермен  ҥйлестірілген  мәліметтердің  қҧрылымдық  (структуралық)  элемент-
тері қолданылуы мҥмкін. 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
7-мысал. Екі бҥтін сан енгізіп, олармен арифметикалық 4 амалдың бірін 
орындау қажет. 
#include  
#include  
char symbol; 
int x,y,z; 
clrscr(); 
printf ("Екі бүтін сан енгізіңіз: "); 
scanf ("%i%i",&y,&z); 
printf ("Қандай амал орындау керек: "); 
scanf ("%s",symbol); 
switch (symbol)  
{ 
 case „-„ : x=y-z; break; 
 case „+„ : x=y+z; break; 
1-белгі: 
 <операторлар>; 
          break;
 
Ӛрнек 
2-белгі: 
<операторлар>; 
break;
 
3-белгі: 
<операторлар>; 
break;
 
n-белгі: 
<операторлар>; 
 break; 
 
3.6-сурет. Switch операторының орындалу схемасы