ПӘН БОЙЫНША ОҚЫТУ БАҒДАРЛАМАСЫ
(Syllabus)
Экономикалық жүйелердің математикалық модельдеуі пәні
050601 «Математика» мамандығының студенттеріне арналған
Павлодар
Пәнді оқыту бағдарламасын Нысан
бекіту парағы ПМУ ҰС Н 7.18.3/38
(Syllabus)
БЕКІТЕМІН
ФМжАТФ-нің деканы
__________ Ж.К.Нурбекова
20_ _ж. «___»___________
Құрастырушы: аға оқытушы________________Н.М.Исмагулова
Математика кафедрасы
ПӘН БОЙЫНША ОҚЫТУ БАҒДАРЛАМАСЫ
(Syllabus)
Экономикалық жүйелердің математикалық модельдеуі пәні
050601 «Математика» мамандығының студенттеріне арналған
Бағдарлама 20 ж. «___»_____________бекітілген жұмыс бабындағы оқу бағдарламасының негізінде әзірленген.
20 ж. «___»__________кафедра отырысында ұсынылған, хаттама №____
Кафедра меңгерушісі___________________ И. И.Павлюк
Физика,математика және ақпараттық технологиялар факультетінің оқу-әдістемелік кеңесімен құпталған 20 ж. «___»__________Хаттама №___
ӘК төрағасы ________________ Ж.Г. Муканова
1 Оқытушы туралы мәлімет
Исмагулова Нурсулу Мукашевна -аға оқытушы.
Қабылдау уақыты: бейсенбі сағат 1500, А1-201 т. 673646(120).
2 Пән туралы мәлімет
Экономикалық жүйелердің математикалық модельдеуі
Емтихан 7
3 Мамандықтардың жұмыс бабындағы оқу жоспарынан үзінді көшірме
2011-2012 оқу жылына
050601 «Математика»
-
Семестр
|
Кредиттер
саны
|
Аудиторияда өткізілетін
сағаттар саны
|
Студенттердің
өзіндік жұмыс
сағаттары
|
Бақылау
түрі
|
Барлы-
ғы
|
Дәріс-
тер
|
Тәжір.
сабақ-
тары
|
Зертх.
сабақ-
тар
|
Барлы-
ғы
|
ОСӨЖ
|
7
|
3
|
45
|
30
|
15
|
|
90
|
30
|
Емтихан
|
4. Пәннің мақсаты мен міндеттері, оқу процессінде алатын орны
4.1 мақсаты:
студенттерді экономикалық жүйелерді модельдеу әдістерімен таныстыру, меңгерген білімдерін практиада қолдану үшін жетілдіру;
экономикалық жүйелерді өз бетiмен зерттей бiлу дағдысын қалыптастыру, өз жұмысын жетiлдiрудiң ғылыми жолдарын iздеуге ынталандыру.
4.2 міндеті:
- экономикалық жүйелерді модельдеу әдістері мен заңдылықтарын меңгеру ;
- экономико - математикалық моделді құру және оларды
шешу жолдарын меңгеру;
5 пәнді меңгеру барысында алынған білімдер, дағдылар қойылатын талаптар:
− экономикалық жүйелердің модельдерін құра білу;
− экономикалық жүйелерді модельдеудің қолайлы математикалық әдістерді және есептің шешімінің алгоритмін таңдап алу;
−экономикалық жүйелерді модельдеу есептерінің шешімін іздестіру кезінде қазіргі кездегі есептеу техникасын пайдаланып, математикалық программалау әдістерін қолдану;
− экономикалық жүйелерді модельдеуде сапалы математикалық зерттеулерді іске асыру;
− жүргізілген математикалық талдау нәтижісінде практикалық ұсыныстар беру.
6 пререквизиттер:
− сызықтық алгебра элементтері
− аналитикалық геометрия;
− математикалық талдау;
− информатика;
− макроэкономика;
− микроэкономика,
7 Постреквизиттер:
− маркетинг;
− менеджмент;
− экономиканы басқару;
− экономикалық жоспарлау.
8 Пәннің мазмұны
8.1 Пәннің тақырыптық жоспары
050601 «Математика» мамандығының студенттеріне арналған курстың тақырыптық жоспары
ПӘННІҢ ТАҚЫРЫПТЫҚ ЖОСПАРЫ |
№
р/с
| Тақырып атаулары |
Сағаттар саны
|
Дәріс
|
Зерт.
|
Тәжірибе
|
СӨЖ
|
1
|
2
|
3
|
4
|
5
|
6
|
1
|
Экономикалық жүйелерді модельдеудің ықтималдық статистикалық әдістері
|
6
|
|
3
|
16
|
2
|
Экономикалық жүйелерді басқарудың тиімділеу модельдері мен әдістері.
|
6
|
|
3
|
16
|
3
|
Экономикалық көрсеткіштердің уақыттық қатарларын болжаудың модельдері мен әдістері
|
6
|
|
3
|
16
|
4
|
Ойындар теориясы және шешімдер қабылдау
|
6
|
|
3
|
15
|
5
|
Экономикалық жалпы қызмет көрсету жүйелерін модельдеу.
|
4
|
|
2
|
15
|
6
|
Сызықтық емес программалау есептері
|
2
|
|
1
|
12
|
Барлығы:
|
45
|
|
15
|
90
|
9 Пәннің қысқаша сипаты Экономикалық жүйелерді модельдеудің ықтималдық статистикалық әдістері .Экономикалық жүйелерді басқарудың тиімділеу модельдері мен әдістер. Экономикалық көрсеткіштердің уақыттық қатарларын болжаудың модельдері мен әдістері. Ойындар теориясы және шешімдер қабылдау. Экономикалық жалпы қызмет көрсету жүйелерін модельдеу. Сызықтық емес программалау есептері.
10 Пән мазмұны
10.1 Дәрістер мазмұны
Тақырып 1 Экономикалық жүйелерді модельдеудің ықтималдық статистикалық әдістері Кездейсоқ шамалар. Дискретті және үздіксіз кездейсоқ шамалар. Дискретті кездейсоқ шаманың үлестіру заңдары. Дискретті кездейсоқ шаманың сандық сипаттамалары: математикалық үміт, дисперсия, орташа квадраттық ауытқу. Дискретті кездейсоқ шаманың сандық сипаттамаларының қасиеттері.Үздіксіз кездейсоқ шамалар. Үлестіру функциясы. Үлестіру тығыздығы. Сандық сипаттамалары. Екіөлшемді кездейсоқ шамалар. Статистикалық мәліметтерді өңдеу және жинау әдістері. Регрессия функциясы және жұптық байланысты статистикалық талдау.
Тақырып 2 Экономикалық жүйелерді басқарудың тиімділеу модельдері мен әдістері. Сызықтық программалауға келтірілетін экономикалық жүйелердің математикалық моделі мен әдістері. Тасымалдау есебінің қойылымы және экономикалық математикалық моделі. Тасымалдау есебін шешу теоремасы. Фогель әдісі. Тасымалдаудың күрделі есептері.
Тақырып 3. Экономикалық көрсеткіштердің уақыттық қатарларын болжаудың модельдері мен әдістері
Уақыт қатарының компоненттері. Трендіні айқындау. Маусымдық және циклдік тербелістер. Уақыт қатарын өндеу. Үлестірілген лагты динамикалық қатар. Стационарды уақыт қатары. Стационарлықты тестілеу. Коинтеграция. Болжамның адаптивті және мультипликативті әдістері. Экспоненциалдық өндеу. Авторегрессиялық модель. Жылжымалы орта әдісі. Жылжымалы орта мәндерінің авторегрессиялық моделінің идентификациясы. Уақыт қатарының модельдерімен болжам жасау. Болжамның сенімділік интервалы.
Тақырып 4. Ойындар теориясы және шешімдер қабылдау
Төлемдік матрица. Ойынның жоғары және төмеңгі бағасы. Геометриялық интерпретация. Матрицалық ойынды сызықтық программалау есебіне келтіру.
Тақырып 5. Сызықтық емес программалаудың жалпы есебі. Геометриялық интерпретациясы. Лагранж әдісі.Градиенттік әдіс. Көпмақсатты сызықтық программалау есептері.
Тақырып 6. Экономикалық жалпы қызмет көрсету жүйелерін модельдеу. Негізгі ұғымдар. Кездейсоқ Марков процессі туралы түсінік. Оқиғалар ағыны. Жалпы қызмет ету құралдары.
10.2 Тәжірибелік сабақтардың мазмұны
Тақырып 1. Экономикалық жүйелерді модельдеудің ықтималдық статистикалық әдістері Кездейсоқ шамалар. Дискретті және үздіксіз кездейсоқ шамалар. Дискретті кездейсоқ шаманың үлестіру заңдары. Дискретті кездейсоқ шаманың сандық сипаттамалары: математикалық үміт, дисперсия, орташа квадраттық ауытқу. Дискретті кездейсоқ шаманың сандық сипаттамаларының қасиеттері.Үздіксіз кездейсоқ шамалар. Үлестіру функциясы. Үлестіру тығыздығы. Сандық сипаттамалары. Екіөлшемді кездейсоқ шамалар. Статистикалық мәліметтерді өңдеу және жинау әдістері. Регрессия функциясы және жұптық байланысты статистикалық талдау.
Тақырып 2. Экономикалық жүйелерді басқарудың тиімділеу модельдері мен әдістері. Сызықтық программалауға келтірілетін экономикалық жүйелердің математикалық моделі мен әдістері. Тасымалдау есебінің қойылымы және экономикалық математикалық моделі. Тасымалдау есебін шешу теоремасы. Фогель әдісі. Тасымалдаудың күрделі есептері.
Тақырып 3. Экономикалық көрсеткіштердің уақыттық қатарларын болжаудың модельдері мен әдістері
Уақыт қатарының компоненттері. Трендіні айқындау. Маусымдық және циклдік тербелістер. Уақыт қатарын өндеу. Үлестірілген лагты динамикалық қатар. Стационарды уақыттық қатар. Коинтеграция. Болжамның аддитивті және мультипликативті моделдері. Экспоненциалдық өндеу. Авторегрессиялық модель. Жылжымалы орта әдісі. Жылжымалы орта мәндерінің авторегрессиялық моделінің идентификациясы. Уақыт қатарының модельдерімен болжам жасау. Болжамның сенімділік интервалы.
Тақырып 4. Ойындар теориясы және шешімдер қабылдау
Төлемдік матрица. Ойынның жоғары және төмеңгі бағасы. Геометриялық интерпретация. Матрицалық ойынды сызықтық программалау есебіне келтіру.
Тақырып 5. Сызықтық емес программалау есебін шешу. Лагранж әдісі. Функциясының локальды және глобальды экстремумдарын (ең үлкен және ең кіші мәндерін) табу. Лагранж әдісімен шартты экстремумды табу.
Тақырып 6. Экономикалық жалпы қызмет көрсету жүйелерін модельдеу
Қызмет ету құралдарын статистикалық модельдеу.
10.3.1 Студенттің өздік жұмысының мазмұны
№
|
СӨЖ түрі
|
Есеп беру формасы
|
Бақылау түрі
|
Жұмыс көлемі сағ.
|
1
|
Дәріс сабақтарына дайындық
|
Конспект
|
Сабаққа қатысу
|
20
|
2
|
Тәжірибе сабағына дайындық , үй тапсырмасын орындау
|
Жұмыс дәптері
|
Сабаққа қатысу
|
20
|
3
|
Аудитория сабағына кірмейтін материалды игеру
|
Конспект
|
Қорғау
|
20
|
4
|
Типтік есептеудің тапсырмаларын орындау
|
Дәптер. Шығарылған есептер
|
ТЕ ні қорғау
|
15
|
5
|
Бақылау шараларына дайындық
|
|
МБ1, МБ 2, (тестілеу)
|
15
|
Барлығы:
|
90
|
10.3.2.Студенттің өздік оқуы үшін тақырыптар
1 тақырып. Экономикалық жүйелерді модельдеудің ықтималдық статистикалық әдістері.
Кездейсоқ шамалар. Дискретті кездейсоқ шаманың үлестіру заңдары, сандық сипаттамалары: математикалық үміт, дисперсия, орташа квадраттық ауытқу. Қасиеттері.Үздіксіз кездейсоқ шамалар. Үлестіру функциясы. Үлестіру тығыздығы. Сандық сипаттамалары.Статистикалық мәліметтерді өңдеу және жинау әдістері. Регрессия функциясы және жұптық байланысты статистикалық талдау. Әдебиет [4, 7-52 б.]
Тақырып 2. Экономикалық жүйелерді басқарудың тиімділеу модельдері мен әдістері. Сызықтық программалауға келтірілетін экономикалық жүйелердің математикалық моделі мен әдістері. Тасымалдау есебінің қойылымы және экономикалық математикалық моделі. Тасымалдау есебін шешу теоремасы. Фогель әдісі. Тасымалдаудың күрделі есептері.
Әдебиет [1, № 1-8.], Әдебиет [3, 397-418 б.]
Тақырып 3. Экономикалық көрсеткіштердің уақыттық қатарларын болжаудың модельдері мен әдістері
Уақыт қатарының компоненттері. Трендіні айқындау. Маусымдық және циклдік тербелістер. Уақыт қатарын өндеу. Үлестірілген лагты динамикалық қатар. Стационарды уақыттық қатар. Коинтеграция. Болжамның аддитивті және мультипликативті моделдері. Экспоненциалдық өндеу. Авторегрессиялық модель. Жылжымалы орта әдісі. Жылжымалы орта мәндерінің авторегрессиялық моделінің идентификациясы. Уақыт қатарының модельдерімен болжам жасау. Болжамның сенімділік интервалы.
Әдебиет [5, 403-458., № 18.1-18.12]
Тақырып 4. Ойындар теориясы және шешімдер қабылдау
Төлемдік матрица. Ойынның жоғары және төмеңгі бағасы. Геометриялық интерпретация. Матрицалық ойынды сызықтық программалау есебіне келтіру.
Әдебиет [8, 537-564., № 31.1- 31.12] ,[6, 173-197, № 9.8- 9.18]
Тақырып 5. Сызықтық емес программалау есебін шешу. Лагранж әдісі. Функциясының локальды және глобальды экстремумдарын (ең үлкен және ең кіші мәндерін) табу. Лагранж әдісімен шартты экстремумды табу.
Әдебиет [8, 480-485б., № 28.1- 28.16]
Тақырып 6. Экономикалық жалпы қызмет көрсету жүйелерін модельдеу
Қызмет ету құралдарын статистикалық модельдеу. Жалпы қызмет ету жүйесінде еңбек және өндіріс қорларын эффективті пайдалануды анықтау. Әдебиет [8, 569-576., № 32.1- 32.12]
Ағымдағы үлгерімдерді бақылау іс-шараларының күнтізбелік кестесі
050601 «Математика» мамандығы жалпы орта білім негізінде
1 рейтинг(7семестр)
|
Апталар
|
Макс
Балл 1
сабақ
|
1
|
2
|
3
|
4
|
5
|
6
|
7
|
8
|
Барлығы
|
Максималды балл
|
|
|
|
|
100
|
Дәріске
қатысу және
дайындалу
|
СӨЖ түрі
|
|
ҮТД1,2
|
ҮТД3,4
|
ҮТД5,6
|
ҮТД7,8
|
16
|
Бақылау
формасы
|
|
Қ
|
Қ
|
Қ
|
Қ
|
Макс.балл
|
2
|
4
|
4
|
4
|
4
|
Тәжірибелік
сабақтарға қатысу және
дайындалу
|
СӨЖ түрі
|
|
ҮТТ1,2
|
ҮТТ3,4
|
ҮТТ5,6
|
ҮТТ7,8
|
32
|
Бақылау
формасы
|
|
Қ
|
Қ
|
Қ
|
Қ
|
Макс.балл
|
4
|
8
|
8
|
8
|
8
|
Аудитория сабағының мазмұнына кірмеген материалды меңгеру
|
СӨЖ түрі
|
|
ӨОД
|
ӨОД
|
ӨОД
|
ӨОД
|
20
|
Бақылау
формасы
|
|
ӨОҚ
|
ӨОҚ
|
ӨОҚ
|
ӨОҚ
|
Макс.балл
|
|
5
|
5
|
5
|
5
|
Жеке үй тапсырмаларын орындау
|
СӨЖ түрі
|
|
ЖҮТД
|
ЖҮТД
|
ЖҮТД
|
ЖҮТД
|
32
|
Бақылау
формасы
|
|
ЖҮТҚ
|
ЖҮТҚ
|
ЖҮТҚ
|
ЖҮТҚ
|
Макс.балл
|
|
8
|
8
|
8
|
8
|
2 рейтинг(7семестр)
|
Апталар
|
Макс
Балл 1
сабақ
|
9
|
10
|
11
|
12
|
13
|
14
|
15
|
|
Барлығы
|
Максималды балл
|
|
|
|
|
100
|
Дәріске
қатысу және
дайындалу
|
СӨЖ түрі
|
|
ҮТД9,10
|
ҮТД11,12
|
ҮТД13,14
|
ҮТД15
|
21
|
Бақылау
формасы
|
|
Қ
|
Қ
|
Қ
|
Қ
|
Макс.балл
|
3
|
6
|
6
|
6
|
3
|
Тәжірибелік
сабақтарға қатысу және
дайындалу
|
СӨЖ түрі
|
|
ҮТТ9,10
|
ҮТТ11,12
|
ҮТТ13,14
|
ҮТТ15
|
28
|
Бақылау
формасы
|
|
Қ
|
Қ
|
Қ
|
Қ
|
Макс.балл
|
3
|
8
|
8
|
8
|
4
|
Аудитория сабағының мазмұнына кірмеген материалды меңгеру
|
СӨЖ түрі
|
|
ӨОД
|
ӨОД
|
ӨОД
|
ӨОД
|
21
|
Бақылау
формасы
|
|
ӨОҚ
|
ӨОҚ
|
ӨОҚ
|
ӨОҚ
|
Макс.балл
|
|
6
|
6
|
6
|
3
|
Жеке үй тапсырмаларын орындау
|
СӨЖ түрі
|
|
ЖҮТД
|
ЖҮТД
|
ЖҮТД
|
ЖҮТД
|
30
|
Бақылау
формасы
|
|
ЖҮТҚ
|
ЖҮТҚ
|
ЖҮТҚ
|
ЖҮТҚ
|
Макс.балл
|
|
9
|
9
|
9
|
3
|
Кафедра меңгерушісі___________________ И. И.Павлюк
Бақылау түрлері: Қ – қатысу; Д– дәріс; Т – тәжірибелік сабақтар, ҮТ – үй тапсырмасы, Б-бақылау жұмысы. ҮТД – үй тапсырмасы дәріс бойынша; ҮТТ– үй тапсырмасы тәжірибелік сабақ бойынша; ҮТЗ– үй тапсырмасы зертханалық жұмыс бойынша;ЗҚ– зертханалық жұмысты қорғау; ӨО – өзіндік оқу; ЖҮТ – жекеүй тапсырмасы,
11. Курстың саясаты
Курстың саясатында барлық тәжірибелік, зертханалық және өзіндік тапсырмаларды орындау міндетті шарт. Студент семестр бойында сабаққа қатыуға міндетті. Егер сабақты нақты себептермен босатса да, барлық тәжірибелік, зертханалық және өзіндік тапсырмаларды орындауы керек.
Егер студент кешігетін болса, сабаққа кіргізілмейді. Сабақ үстінде тәртіп бұзатын болса, бір сабақ үшін 5 балл азайтылады.Өзіндік жұмыстар өз вариантына сәйкес орындалуы қажет. Варианттарды оқытушы тағайындайды.Бақылау жұмысында немесе емтиханда көшіруге рұхсат етілмейді.
Егер студент лабораториялық және үй жұмыстарын белгіленген уақыттан кеш орындаса, онда қөрсетілген жұмыстар бойынша балдар азайтылады.алынады. Егер студент белгілі бір себептермен бақылау шараларына қатыса алмаса, онда ол деканат белгілеген уақытта тапсырады. Оқушының қорытынды бағасын есептейтін формула
Бақылау түрі
|
Макс. балл
саны
|
|
АҮ1
|
АҮ2
|
|
|
|
1 Сабаққа қатысу, сабаққа дайындық және топтағы жұмысы
|
24
|
22
|
2 Тәжірибелік және зертханалық жұмыстарды орындау, қорғау
орындауВыполнение и защита практических работ
|
38
|
36
|
3 СӨЖ-ді орындау және қорғау
|
38
|
42
|
Барлығы
|
100
|
100
|
(МБ) межелік бақылауда 100 баллдық шкаламен бағаланады.
Пән бойынша межелік бақылауға АҮ ағымдық үлгерім бойынша балдары бар студенттер жіберіледі.
АҮ және МБ нәтижесімен студенттің пән бойынша рейтингі (Р1 и Р2) анықталады
Р1(2) = АҮ 1(2)*0,7 + МБ1(2)*0,3.
Егер оқу жоспарында сынақ болса, онда сынақ Р2 ретінде есептеледі.
Егер студент межелік бақылауға келмесе немесе 50 баллдан аз алса, онда декан МБ-ға жеке мерзім тағайындайды
Жіберілу рейтингі келесі формудамен есептеледі
ЖР = (Р1+Р2)/2.
Студент (ҚБ) қорытынды бақылауға жіберіледі ,егер ол жұмыс бағдарламасының барлық талаптарын орындап (ЖР) өтетін болса( 50 баллдан кем емес)
Студенттің оқу жетістіктері пән бойынша қорытынды бағамен анықталады
Қ = ЖР*0,6 + ҚБ*0,4
Студент (ҚБ) қорытынды бақылауға себепсіз келмесе
«қанағаттанарлық емес » деп бағаланады.
Пән бойынша емтихан және аралық аттестация нәтижелері студентке сол күні хабарланады немесе ертеңінде, егер емтихан түстен кейін өткізілетін болса.
Қорытынды бақылау бағасы қанағаттанарлық болса, оны жақсартуға рұхсат берілмейді.
Бақылау түрлері: ТЖ – тәжірибелік жұмыс, ОӨЖ- оқитындардың өзіндік жұмысы, МБ –межелік бақылау.
Оқитындардың білімінің қорытынды бағасы.
Қорытынды баға (Қ)
балл
|
Балдардың цифрлік эквиваленті (Ц)
|
Әріптік жүйедегі баға(Б)
|
Бұрынғы жүйедегі баға (Т)
|
Емтихан, диф. сынақ
|
Сынақ
|
95 – 100
|
4
|
А
|
Өте жақсы
|
Сынақ
|
90 – 94
|
3,67
|
А-
|
85 – 89
|
3,33
|
В+
|
Жақсы
|
80 – 84
|
3,0
|
В
|
75 – 79
|
2,67
|
В-
|
70 – 74
|
2,33
|
С+
|
Қанағат
|
65 – 69
|
2,0
|
С
|
60 – 64
|
1,67
|
С-
|
55 – 59
|
1,33
|
D+
|
50 – 54
|
1,0
|
D
|
0 – 49
|
0
|
F
|
Қанағатсыз
|
Сынақсыз
|
12 Ұсынылатын әдебиеттер тізімі.
Негізгі
1 Сабиров Т., Қасенұлы Ш. және т.б. Экономиканың математикалық әдістері мен моделдеріне арналған есептер мен жаттығулар жинағы. -Павлодар, 2003. – 120 б.
2 Сапарбев Ә.,Мақұлова Б.Д. Экономикалық математикалық әдістер мен модельдер. Алматы: Бастау,2005. – 400б
3 Сапарбев Ә., Мақұлова Б.Д. Эконометрика.Алматы:Бастау, 2007. – 213б.
4 Исмагулова Н.М, Бергузинова Т.М. Эконометрика. – Павлодар: Кереку, 2011. – 147б.
Қосымша
5 Кремер Н.Ш. Исследование операции в экономике М.: Юнити, 2003. – 407с.
6 Мухамедиев Б.М. Эконометрика и эконометрическое прогнозирование. – Алматы: Қазақ университеті, 2007. – 250 б.
7 Красс М.С., Чупрынов Б.П. Основы математики и ее приложения
в экономическом образовании. – М.: Дело, 2003.-688с
Достарыңызбен бөлісу: |