Педагогикалық процесс – күрделі жүйелі құбылыс. Педагогикалық процестің жоғары маңыздылығы тұлғаның өсу процесінің мәдени, тарихи және әлеуметтік құндылығына байланысты.
«Тұтастық пен жалпылық негізінде оқыту, тәрбиелеу және дамытудың бірлігін қамтамасыз ету педагогикалық процестің негізгі мәні болып табылады» делінген әдебиеттерде.
Педагогикалық процестің біртұтас құбылыс ретіндегі мақсаттарының ішінде тәрбие, даму, қалыптасу және даму процестері ажыратылады.
«Қалыптасу – бұл, 1) тұлғаның сыртқы және ішкі факторлардың – тәрбиенің, оқытудың, әлеуметтік және табиғи ортаның, жеке тұлғаның өзіндік белсенділігінің әсерінен дамуы мен қалыптасу процесі; 2) жеке қасиеттер жүйесі ретінде тұлғаның ішкі ұйымдасу әдісі мен нәтижесі.
«Оқыту – білім жүйесін, іс-әрекет әдістерін, шығармашылық іс-әрекет тәжірибесін және дүниеге эмоционалдық-құндылық қатынас тәжірибесін меңгеру процесін ұйымдастыру арқылы тұлғаны тәрбиелеуге бағытталған оқытушы мен студенттің бірлескен қызметі.
Педагогикалық процесс- педагогика ғылымының маңызды, іргелі категорияларының бірі. Педагогикалық процесс дамытушылық және тәрбиелік міндеттерді шешуге бағытталған педагогтар мен студенттердің арнайы ұйымдастырылған, мақсатты өзара әрекеті ретінде түсініледі. Педагогикалық процесс қоғамның білім беру жөніндегі әлеуметтік тапсырысын орындауды қамтамасыз етуге арналған.
Педагогикалық процесс жүйе болып табылады және кез келген жүйе сияқты оның белгілі бір құрылымы бар. Құрылым - бұл жүйедегі элементтердің (компоненттердің) орналасуы, сондай-ақ олардың арасындағы байланыстар. Байланыстарды түсіну өте маңызды, өйткені педагогикалық процесте немен және қалай байланысты екенін біле отырып, осы процесті ұйымдастыруды, басқаруды және сапасын арттыру мәселесін шешуге болады. Педагогикалық процесстің құрамдас бөліктері, бұл: мақсаты мен міндеттері; ұйымдастыру және басқару; жүзеге асыру әдістері; нәтижелер.
Педагогикалық процестің заңдылықтары - бұл объективті, маңызды, қайталанатын байланыстар. Педагогикалық процесс сияқты күрделі, үлкен және динамикалық жүйеде әртүрлі байланыстар мен тәуелділіктердің үлкен саны көрінеді. Көпшілігі педагогикалық процестің жалпы заңдылықтары келесісі:
Педагогикалық процестің динамикасы кейінгі барлық өзгерістер мен алдыңғы кезеңдердегі өзгерістерге байланысты екенін көрсетеді, сондықтан педагогикалық процесс көп сатылы сипатқа ие - аралық жетістіктер неғұрлым жоғары болса, соңғы нәтиже соғұрлым маңызды болады;
¦ педагогикалық процесте тұлғаның даму қарқыны мен деңгейі тұқым қуалаушылыққа, қоршаған ортаға, педагогикалық әсер ету құралдары мен әдістеріне байланысты;
¦ педагогикалық әсер етудің тиімділігі педагогикалық процесті басқаруға байланысты;
¦ педагогикалық процестің өнімділігі педагогикалық іс-әрекеттің ішкі ынталандыруларының (мотивтерінің) әрекетіне, сыртқы (әлеуметтік, моральдық, материалдық) ынталандырулардың қарқындылығы мен сипатына байланысты;
¦ педагогикалық процестің тиімділігі, бір жағынан, педагогикалық іс-әрекеттің сапасына, екінші жағынан, оқушылардың өзіндік оқу іс-әрекетінің сапасына байланысты;
¦ педагогикалық процесс тұлға мен қоғамның қажеттіліктерімен, қоғамның материалдық-техникалық, экономикалық және басқа мүмкіндіктерімен, моральдық-психологиялық, санитарлық-гигиеналық, эстетикалық және басқа да жағдайлармен анықталады.
Педагогикалық процестің заңдылықтары оның жалпы ұйымдастырылуын, мазмұнын, формалары мен әдістерін анықтайтын негізгі ережелерде, яғни принциптерде нақты көрініс табады.
Достарыңызбен бөлісу: |