Педагогика технологиялар институты б. К. Казбекова

36 

 

нәтижесінде  тышқан  нұсқағышының  экрандағы  орны  ӛзгереді,  яғни  тышқан 

нұсқағышы экранда жылжиды. 

 

Егер  тышқан  жылжитын  бет  ӛте  тайғанақ  болса,  онда  шар  дӛңгелемей 

сырғиды, сондықтан арнайы резеңке кілемше пайдаланылады.  

Тышқанның  пернетақтадан  айырмашылығы,  тышқан  стандартты  басқару 

құралы  емес.  Ол  арнайы  жүйелік  бағдарламаның  –тышқанның  драйверінің 

қолдауын қажет етеді.  

 

 

Сурет -3.2. Тышқанның түрлері 

 

Тышқанның оң және сол жақ батырмасын тез басуды шерту деп атайды, 

бұл  компьютердің  жұмысын  басқарады.  Шертулерді  талдап,  драйвер  оқиға 

(тышқан  батырмасын  басу),  қай  кезде  болды  және  бұл  кезде  тышқан 

нұсқағышы  экранның  қай  бӛлігінде  болғанын  анықтайды.  Бұл  деректер 

пайдаланушы  жұмыс  істеп  отырған  қолданбалы  бағдарламаға  беріледі.  Олар 

бойынша  бағдарлама  пайдаланушыға  қажет  командаларды  анықтайды  да,  оны 

орындауға кіріседі.  

Әдеттегі  тышқаннан  басқа  да  манипуляторлардың  түрлері  бар,  мысалы: 

трекболдар, тышқантар, инфрақызыл тышқантар. 

-

 

Трекболдардың 

тышқантан 

айырмашылығы, 

ол 

тұрақты 

түрде 

орналастырылады  және  оның  шаригі  алақанмен  қозғалысқа  келтіріледі. 

Трекболдың артықшылығы ол беті тегіс жерді  қажет етпейді, сол себепті олар 

портативті компьютерлерде қолданылады. 

-

 

Пенамус шарикті автоқаламға ұқсас, оның ұшындағы жазу түйірінің орнына 

жылжу мӛлшерін тіркейтін түйін (торап) орналастырылған. 

-

 

Инфрақызыл  тышқантың  әдеттегі  тышқантан  айырмашылығы  –  оның 

жүйелік блокпен ӛткізгіш сымсыз байланыс құрылғысы болуында. 

Терте  деген  компьютерлік  ойындарда  экрандағы  жылжитын  объектілерді 

басқаруға арналған рычагты манипулятор. Терте қорап пен басқарушы тұтқадан 

тұрады  және  тұтқада  немесе  корпусында  орналасқан  бір  немесе  бірнеше 

батырмалар болады. 

Тұтқа  мен  батырмаларды  басу  арқылы  компьютерге  басқару  әрекеттері 

беріледі.  

       

жүктеу 1,77 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: