ПОӘК 042-18-12.1.89/03-2013
№ 1 басылым
18.09.2013ж.
40 беттің 26-сі
3. Кестеде сақталатын деректерді өзгерту
Кестеге енгізіліп қойылған деректерді өзгерту үшін UPDATE операторы
пайдаланылады. Бұл опаретор кестеге жаңа жазу қоспайды, бар деректерді жаңаға
ауыстырады. UPDATE операторы бір өріске де, бірнеше өрістерге де қолданылуы
мүмкін. Өзгертілетін жазулардың саны қолданушы қажеттілігіне тәуелді- UPDATE
көмегімен бір немесе бірнеше жазуларды өзгертуге болады.
Кестенің бір өрісіндегі деректерді түрлендіру
Кестенің бір ғана өрісіндегі деректерді өзгерту үшін UPDATE операторының
қарапайым формасы пайдаланылады:
UPDATE имя_таблицы
SET имя_поля=значение
[WHERE условие]
UPDATE операторының синтаксистік элементтерінің мағынасы мынадай:
UPDATEкілттік сөзінен кейін деректер түрлендірілетін кестенің аты көрсетіледі,
SET кілттік сөзінен кейін аты берілген өріске жаңа мәді меншіктеу орындалады.
Міндетті емес WHERE сөйлемінің көмегімен берілген шарт, түрлендірілетін
жазулар санын анықтайды .
4. Кестенің бірнеше өрістеріндегі мәндерді өзгерту
UPDATE операторының көмегімен бір уақытта кестенің бірнеше өрістерінің
мәндерін өзгертуге болады. Ол үшін SET кілттік сөзінен кейін бір емес, бірнеше
өрістерді көрсету керек:
UPDATE имя_таблицы
SET имя_поля_1=значение_1
имя_поля_2=значение_2
…
имя_поля_N=значение_ N
[WHERE условие]
5. Кестеден деректерді өшіру
Кестеден деректерді өшіру DELETE операторының көмегіен орындалады. Бұл
оператор жеке өрістердегі деректерді емес, бүкіл жазуды толығымен өшіреді.
DELETE операторының синтаксисі келесідей:
DELETE FROM имя_таблицы
[WHERE условие]
Өшірілетін жазулар міндетті емес WHERE сөйлемінің көмегімен берілген
шартқа сәйкес анықталады. WHERE сөйлемі DELETE операторында болмаса,
деректер бүкіл кестеден өшіріледі.
Бақылау сұрақтары
1. Сұраныс дегеніміз не?
2. ADOQuery компонентінің міндеті қандай, негізгі қасиеті, әдістері?
3. Сұранысты қалай орындау керек?
4. SQL дегеніміз не?
5. SQL қандай операторлары бар?
ПОӘК 042-18-12.1.89/03-2013
№ 1 басылым
18.09.2013ж.
40 беттің 27-сі
Әдебиет: (2)
8 тақырып. Отчеттармен жұмыс, отчет компоненттері
Дәріс жоспары
1. Отчет компоненттері
2. Отчетта деректерді топтау
3. Текстік файлдарды баспалау
Дәрістің қысқаша мазмұны
Отчет – бұл деректер базасының деректерін сақтайтын құжат. Delphi ортасында
отчет құру үшін QuickReport жүйесі – отчеттер генераторы қызмет атқарады. Онда
отчетты құру үшін көптеген компоненттер жиынтығы бар.
Егер отчет құру компонентері компоненттер палитрасына орнатылмаэған
болса, оларды келесідей орнатуға болады. Негізгі меню командасы көмегімен
Component\Install Packages форманы шақырады Project Options For Project1.exe.
Оның Packages бетінде Design packages терезесінде Quick Report Components
атауымен жолды тауып белгілеп ADD батырмасын басып, одан кейін Ok
батырмасын басамыз. Компонеттер палитрасында отчет құру үшін QReport беті
пайда болады.
1. Отчет компоненттері
Отчет құру үшін арналған компоненттер пиктограммасы компоненттер
палитрасының Qreport бетінде орналасады. Отчет барлық компоненті визуалды.
Отчет жолақтар тізбегінен тұрады (Band). Жолақ деректер базасының мәтіндік
немесе графикалық деректері болатын басқа компоненттер үшін контейнер есебінде
қарастырылады. Отчетте деректерді бейнелеу үшін отчет компоненттерін деректер
қорымен байланыстыру керек. Отчет құру үшін кейбір негізгі компоненттерді
қарастырайық.
Quick Rep – бұл отчеттың негізгі компоненті онда отчет толық құрылады; ол
үшін оған отчеттың басқа элементтері орналастырылады. Көбінесе отчет және
компонент – отчетті жеке формада орналастырады. Оның атауы үнсіз келісім
бойынша Quick Rep1. Компонентті формаға орналастырғаннан кейін ол А4
форматындағы бет түріне келеді. Zoom қасиеті көмегімен беттің масштабын
өзгертуге болады. Үнсіз келісім бойынша бұл қасиеттің мәні =100%.
Отчет компонентін деректер жинағымен байланыстыру үшін:
Негізгі форма модулімен отчеты бар форма модулімен байланыстыру,
мысалы, Uses Unit2 операторымен;
Компонент – отчетты ADOTable немесе ADOQuery деректер жинағымен
байланыстыру DataSet қасиеті көмегімен;
Ол үшін қосымшаны жасақтау немесе орындау барысында DataSet
қасиетінің мәнін орнату керек. Мысалы:
QuickRep1. DataSet:=Form1.ADOTable1
QuickRep1. DataSet:=Form1.ADOQuery1;
Bands қасиеті келесі құраушыларды отчетқа қосуға мүмкіндік беретін
логикалық
мәндер
жинағынан
тұрады:
отчет бағанның
тақырыпшасы
ПОӘК 042-18-12.1.89/03-2013
№ 1 басылым
18.09.2013ж.
40 беттің 28-сі
(HasColumnHeader), детальдік берілгендер (HasDetail), беттің төменгі бөлігінен
(HasPageFooter), отчет тақырыпшасы (HasTitle), отчет жеке жолақтардан тұрады.
Олар отчеттың түрі мен құрамын анықтайды. Жолақта оның компоненттері
орналасады. Компоненттер мысалы:
TQRBand – деректерді орналастыру үшін жолақ, оның BandType қасиетінің
көмегімен жолақтың келесі нұсқауларының бірін анықтауға болады: отчет
тақырыпшасы, бет тақырыпшасы, топ тақырыпшасы, отчет бағандарының атаулары
(тақырыпшалары), деректер базасының қорытынды деректері және т.б.;
TQRSubDetail – тәуелді кестенің деректері
TQRGroup – отчетта деректерді топтау
TQRLabel – статикалық мәтін үшін
TQRDBText – деректер жинағының жазуларының жолдық өрістерінің
құраушылары үшін
TQRImage – деректер жинағының жазуларының графикалық өрістерінің
құраушылары үшін
TQRExper – есептеулер нәтижесін шығару үшін; есептеулер үшін өрнектерде
жазулар өрісінің мәндері қолданылады; деректер жолағы үшін қолданылады
TQRSysDate – жүйелік деректер; күнді, уақытты, беттер номерін шығару
үшін; қорытынды жолақтар және колонтитул үшін қолданылады
TQRMemo – түсіндірме шығару үшін
TQRRichText – форматталған түсіндірме шығару үшін
TQRDBRichText – форматталған түсіндірме өрістерін шығару үшін
TQRStringBand – мәтіндік файлды шығару үшін
TQRShape – графикалық фигураларды шығару үшін
TQRImage – графикалық бейнелерді шығару үшін
TQRDBImage – деректер жинағы өрісінен графикалық бейнелерді шығару
үшін
TQRChart – графиктер мен диаграммаларды шығару үшін.
Отчеттың кейбір компоненттері Delphi-дің қарапайым компоненттерінің
аналогы болып саналады. Мысалы: QRLabel, QRMemo, QRDBText, QRShape,
QRImage – бұл Label, Memo, Text, Shape, Image компоненттерінің аналогы. Отчет
компоненттерінде қарапайым компоненттерде болмайтын 2 қасиеті болады: Frame,
Size.
Frame қасиеті отчет рамкаларының параметрлерін анықтайды, Font қасиеті –
шрифт. Page қасиеті – бет параметрі. Size қасиеті күрделірек; оның компоненттің
деректерді көрсету кезіндегі орнымен өлшемін анықтайтын өзінің қасиеті бар.
Өріс деректерін өңдеу нәтижелерін құру үшін жолақта QRExpr компонентін
орнату керек. Оның келесі қасиеті бар:
Expression – String типті; деректерді өңдеу үшін формулалар бар;
AutoSize – Boolean типті; енгізілетін жол ұзындығы бойынша QRExpr
компонентінің өлшемін автоматты түре өзгерту мүмкіндігін басқарады.
AutoStretch – Boolean типті; жолды келесі жолға автоматты түрде көшіру
мүмкіндігін басқарады, егер енгізілетін жолдың ұзындығы QRExpr компонентінің
өлшемінен ұзын болса;
