Кредитгік жүйеде студенттердің танымдық әрекетін дамытудағы
өздік жұмыстың орны
аспирант Мүханбетчина А.Г.
М.Өтемісов атындагы Батыс Қазацсшан
мемлекеттік университета
Қазакстан Респгубликасының біртұгас білім беру кеңістігіне еніп
жогары оку
орындарындағы бшім берудщ кредитгік жүйе бойынша жүргізілуі оқыіу формалары мен
здістеріне қаита қарауды, оқу-тәрбие үрдісініқ ізгілік ¥станымдар негізінде жүргізілуін
қамтамасыз етуді талап етуде.
Студенттердің өзіндік жұмысы (СӨЖ) жоғары оқу орньиың негізгі нормативтік
кұжатгарына және жұмыс бағдарламалары мен өз бетімен оқылатын курс матепиалдарына
байланысты ұйымдастырылады.
СӨЖ - б^л студентгердіц дидактикалық тапсырмаларды өз бетімен орындауға, таным
әрекетіне деген қызығушылықтарын қальщтастыруга жэне белгілі ғылым саласында білімін
дамытуға бағытталған оқытудың ерекше түрі болып табылады.
СӨЖ материаддары - бұл эдістемелік материалдар мен құрадцардың жиынтығы. СӨЖ -
логикалық ойлау мен шығармашылық белсенділікп дамытуға, оқу материалдарын зерттей
отырып игерумен байланысты келген практикалық тапсырмаларды жүзеге асыруды қамтиды.
Мұғаліммен біріккен студентердің өзіндік жұмысы оқудан тыс уақытта арнайы дайындалған
кестеге сай жузеге асырылуы тиіс.
Бакалавриаттьщ күндізгі оқу бөліміндегі СӨЖ оқу пәнінің 66% құрайды, оның
жартысына жуығы мүғаліммен біріюсен СӨЖ-ге арналады. Ал сырттай оқу бөлімінде жалпы
өтілуі керек кредитгің 80% СӨЖ-ге арналуы тиіс.
СӨЖ материалдарын кафедраның оқытушылары бірігіп дайындайды.Ол төмендегідей
құжаттарды қамтиды:
•
жалпы оқу пәнінің барлық кезеңін қамтитын СӨЖ кестесі;
•
оқу бағдарламасьшьщ негізгі жұмыс және типтІк бөлімдеріне сай тапсырмалар
жүйесі;
•
шығармашылық жұмыс,баяндама жэне рефератгардың тақырыптары;
•
семестрлік, курстық жэне дипломдық жұмыстардың тақырыптары;
•
негізгі жэне қосымша әдебиетгер тізімі;
•
консультативті көмек түрлері;
•
бақылау түрлері мен формалары;
•
бағалау критерийлері, берілетін жұмыс көлемі жэне оларды орындау уақыты, т.б.
Мұғаліммен біріккен СӨЖ тақырыптары, тапсырмалары мен оларды еткізу
формалары, сағат саны курстық силлабуста көрсетіледі. СӨЖ эрбір оқу пәнінің жоспарына
байланысты
жұмыс
бағдарламасының
негізгі
бөлімдерін
есепке
ала
отырып
ұйымдастырылады.
СӨЖ мазмұны курс түжырымдамасымен, жоғары оку орнының техникалық
мүмкіндіктерімен жэне кітапхананың оқу-әдістемелік қамтылуымен белгіленеді.
СӨЖ үрдІсі инновациялық технологияларды қолдануға негізделе жүргізілсе, оның
нәтижелілігі артады. Мұғаліммен біріккен студенттердің өзіндік жұмысының аудиториялық
формасы оқу эдебиеттерін қолдана отырып, топтық тапсырмалар мен жеке тапсырмаларды
орындау арқылы жүзеге асады. Мұғаліммен біріккен СӨЖ барлық академпялық кезеңнің
күні, уақыты, аудиториясы мен тьюторы көрсетілген кесте бойынша жэне әрбір оқу пэні
оойынща өткізіледі. Мұғаліммен біріккен СӨЖ оқылатын курстың қиындыгына, оган
оөлінген аудиториялық сағат санына, білім алушылардың . білімділік денгейлеріне
оайланысты консультативті немесе
интерактивті формада өткізіледі. Сонымен бірге
мұғаліммен біріккен өздік жұмысқа ағымды рейтингі төмен, бірақ та косымша кеңес апғысы
келетін жэне оқу пэніне сай тапсырмаларды орьшдағанда қиналатын білім алушы студенттер
Де қатыса алады.
.
Жеке кеңес алатын білім алушылар оқытушының жұмыс журналына мұгаліммен іріккен
СӨЖ
бөліміне
тіркеледі.Білім алушылардьщ ағымдагы рейтингілері көрсетілген тьюторда
^ а л ім м е н біріюсен СӨЖ сағаттарына білім алушылардьщ қаншалықты катысқандары да
көрсетілуі тиіс.
Мұғаліммен біріккен СӨЖ сағатіарын ұйымдастыру былайша ұсынылады:
1.
Ағымдағы рейтингтері төмен білім алушылардың дайындық деңгейлерін арттыру
мақсатында мұғаліммен біріккен СӨЖ-ді кеңес түрінде өткізу;
2.
Семестрлік жэне курстық тапсырмалар беріп, олардьщ орындалуын бақылау.
Аудиториядан тыс студенттердің өздік жұмысы оқу материалдарын игеру
кітапханада,
компьютерлік
кластарда,
лингофон
бөлмелерінде,
медиетекада,
оқу
телевидениесі мен арнайы лабораторияларда жүзеге асады.
Студентгердің өзіндік жұмысын ұйымдастыру мыналармен байланысты болуы
мүмкін: библиографиялық мәліметгерді өндеу (картотека жасау); жазбаша жұмыстарды
дайындау (реферат, баяндама, бақылау тапсырмалары, аннотация); ғылыми жобаны дайындау
(семестрлік, курстык, дипломдық жұмыстар); виртуальды ақпаратгарды іздеу (Интернет және
локальды сетген); электронды курс материалдарын игеру (компьютерлік жүйеде) және т.б.
Осылармен қатар СӨЖ барысьшда оқу тапсырмалары мен емтихандарға дайындалуға
студенттерге мүмкіндік беріледі.
СӨЖ-дің орындалуьша бақьшау жасау, СӨЖ мазмұнын, көлемін және есеп беру
формасын белгілеу - кафедраньщ негізгі міндеттерІнің бірі.
СӨЖ нэтижесі жазбаша не ауызша түрде болады. Бакылаудың жазбаша түрінде СӨЖ
конспект, реферат, доклад, шығармашылық, бақылау, жазба, курстық, дипломдық жұмыстар,
ғылыми мақала, аудио, видео есеп, т.б. түрінде болса, ал бақылаудьщ ауызша түрінде
коллоквиум, конференция, іскерлік ойын, баяндама, шығарма, жеке сұхбаттасу, т.б. түрінде
болады.
Студентердің өздік жұмысы тұлғада танымдық әрекетгі қальштастыра отырьш,
студент бойында шешендік дағдыны жетілдіреді, тақырыпты мәселеге сьш көзбен қарауға,
фактілерді зерттеп, болжап баға беруге, эрі өз көзқарасын жүйелеп басқаруға,
дәлелдеуге, кітапханалардағы әдебиеттерден керегін алуға, яғни өз бетімен ізденуге
мүмкіндік береді.
Әдебиеттер:
1. Основы кредитной
системы обучения в Казахстане / под ред Ж.А.Кулекеева,Г.Н.
Гомарника, Б.С. Абдрасилова/Алматы, Қазақ университеті, 2004 — 198 бет.
2. Педагогические технологии. / Под ред B.C. Кукушина- Москва, 2004.
