Лекция №1. «Өндірістегі биотехнологиялық процестер мен аппараттар»

3 
5.
Жаңа 
биотехнологиялық 
эрасы 
(1975 
жылдан 
кейін). 
Микроорганизмдердің генін өзгертуге, оларға өсімдіктер мен жануарлардың 
жақсы қасиеттерін көшіруге мүмкіндік беретін гендік инженерияның дамуымен 
сипатталады. Бұл адам инсулинінің, интерферонның, соматропты жəне өсіру 
гормондарының микробиологиялық технологиясын тудыруға мүмкіндік берді. 
Диагностикалық препараттардың алуан түрлі негізі болатын көп 
клондалатын антиденелерді алуға мүмкіндік тудыратын гибридомды 
технология ашылды. Ортасында геномның құрылуы жүретін “трансгенді” 
өсімдіктер мен жануарлар пайда болды. 
Тағайындалған биотехнологиялық өндіріс негіздері биотехнологияны 
пайдаланып қазірден бастап өнімдерді алуға мүмкіндік тудырады жəне бұл 
аймақ жылдам өрістеп келеді. 
Халық шаруашылығының түрлі салаларындағы биотехнологияның 
маңызы. 
Биотехнология өнімдерін немесе биотехнологиялық процестерді келесі 
салаларда қолданады: медицина, тағам өндірісі, ауылшаруашылығы, экология, 
энергетика, химиялық өндіріс, мұнай қазу, металдарды алу, биоэлектроника. 
Медицинадағы биотехнология. 
Вакциналар-арнайы өңдеп əлсізденген 
немесе өлтірілген күйінде адам организміне енгізілетін арнайы өсірілген ауру 
тудыратын микроорганизмдер, вирустар жəне олардың құраушылары осы 
ауруларға қарсы күш көрсететін иммунитет тудырады. Осыдан бастап Луи 
Пастер эрасы басталды. 
Антибиотиктер 
– ауру тудыратын микроорганизмдерге қарсы əсер
ететін заттар. Көгерген арқылы синтезделетін зат алынып пенициллин деп 
аталған. Екінші дүниежүзілік соғыс кезінде оның өндірісі жəне жарақаттарды 
емдеуге пайдаланылуы басталды. Эффект күткен нəтижеден аса түсті. 
Витаминдер. 
Витаминдерді өсімдіктерден жылдам синтездейтін 
микроорганизмдер табылды. Қазіргі биотхнологияның мақсатының бірі – В
2 
жəне В
12 
өндірісі сонымен қатар, С витаминінің химиялық өндірілуі болып 
табылады. 
Инсулин. 
Жаңа биотехнология көмегімен адам инсулинін шапшаң 
жылдамдықпен ситездей алатын микроорганизмдер “құрастырылған”. Дəрі 
АҚШ-та “Хьюмулин” сауда белгісімен сатылады. 
Өсіру гармоны. Самотропный 
гармонды қымбат жəне ыңғайсыз 
тəсілмен-өлген адамның ми гипофизінен алуға болады. Жаңа биотехнология 
осы 
самотропный 
гармонды синтездеп, оның өндірісін ұйымдастыра алатын 
микроорганизмдерді құрастырды. 
Тағам өндірісіндегі биотехнология. Сыра, шарап, квас, нан ежелгі 
заманнан белгілі, бірақ оларды өндіру технологиясында микроорганизмдердің 
атқаратын ролі тек өткен ғасырда ғана əйгілі болды. 
Қышқыл-сүт тағамдары. 
Бұл биотехнологиялық тағамдар да ежелден 
белгілі, əр елде ашытқы ретінде түрлі микроорганизмдерді пайдаланған. 
Сусындар дайындау технологияларда да ерекшеліктер бар. 
Сірке қышқылы 
да ежелден белгілі, себебі, сірке-қышқыл 
бактериялардың əсерінен шарап шарап сіркесіне айналатын. 

4 

жүктеу 0,51 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: