Хх ғасырдағы қазақ әдебиеттану ғылымы Оқулық Ре по зи то ри й Ка рг у әож кбж

жүктеу 3,59 Mb. Pdf просмотр бет 245/444 Дата 04.10.2023 өлшемі 3,59 Mb. #43645 түрі Оқулық

ІІ БӨЛІМ.   Қазақ әдебиеттану ғылымының туу дәуірі 1900-1904 жж.) тан кешіріп келе жатқан әдебиет  сыны мен ғылымының тарихында  іркілістер мен бұралаңдарға ұшы- раған бұл да бір кезеңі болды. Бұл  ұлттық әдебиеттану ғылымының туу  кезеңінде айрықша еңбек етіп келген  әдебиетші-сыншы кадрларды екінші  рет әдеби, ғылыми ортадан ала- стап тастады. Олардың әдеби және  ғылыми мұрасын 1950 жылдардың  орта кезіне дейін зерттеу және пай- далану мүмкіндігінен айырылған  ұлттық әдебиеттану ғылымы ғасыр- ларға созылған ұзақ жолында өте  ауыр жағдайға тап келді. Бірақ сараб- дал сыншы-әдебиетшілердің 1920- 1930 жылдардағы әдебиет теориясы  бағытындағы қажырлы ізденісте- рінің жемісі ретінде танылып, ұлт- тық әдебиеттану ғылымының туу  кезеңінің аяқталғанының куәсі ре- тінде Қ. Жұмалиевтің «Әдебиет те- ориясы» (1938), Е. Ысмайыловтың  «Әдебиет теориясының мәселелері»  (1940) жарыққа шықты. Бұл жерде  ұлттық әдеби-теориялық ой-пікірдің  шын мәнінде ұшқырлық таныт- қанын, дәуір талабынан табылуға  ұмтылғанын атап айту керек. Орыс  әдебиеттану ғылымында маркстік- лениндік эстетикаға негізделген  Л. Тимофеевтің «Теория литера- туры» (1934), И. Виноградовтың  «Әдебиет теориясы» (1936), «Борь- ба за стиль» (1937), Г. Поспеловтің  «Теория литературы» (1940) ата- латын еңбектері енді ғана жарық  көрген еді. Партия мен кеңестік  идеология ғылым, өнер, әдебиеттегі  «буржуазиялық», «ұлтшылдық» көз- қарастарға «аяусыз күрес» жүргізе  отырып, маркстік-лениндік әдісна- маны қоғамдық ғылымдарға, оның  ішінде әдебиеттану ғылымына, оның  сыншылдық, әдеби-тарихи, әде би- теориялық ой-пікіріне мықтап ор- нық тырды. Қазақстанда  «халық  жаула- рын» әшкерелеу науқаны ерекше  қарқынмен жүрді. Ол ұлттық әде- биет тану ғылымының туғандығын  дәлелдеп берген, келешектегі ғы- лыми-зерттеу жұмыстарының бағыт- бағдарын біршама анықтаған оқу- лықтар мен оқу құралдарын, зерттеу  мақалаларды, ғылыми еңбектерді  түгелге жуық пайдаланудан шыға- рып тастады. Ғылыми-зерттеушілік  ой-пікірдің қалыптасуына еңбек сі- ңірген, шығармашылық кескін-кел- бетін айқындап енді жасақтала бас- таған сыншы әдебиетші кадрлары  тағы да саясаттың құрбандығына  айналды. Бірақ, партияның көркем  өнер мен ғылым саласындағы сая- саты мен идеологиясы оған қараған  жоқ. Дүниетанымдық көзқарасы со- циалистік қоғам рухында тәрбие- леніп, әдебиетке енді ғана араласа  бастаған жас күштердің алдына ора- сан зор міндеттер қойды. Олардың  бірі орта және жоғарғы мектепті  маркстік-әдіснаманы  басшылыққа  ала отырып жазылған оқулық, оқу  Ре по зи то ри й Ка рГ У 263 жүктеу 3,59 Mb. Достарыңызбен бөлісу:

©g.engime.org 2024
әкімшілігінің қараңыз