Альвеола- капиллярлы мембрана арқылы газ диффузиясы бұзылуында

5. Тыныс алу жүйесінің зақымы мен ауруларына байланысты
дамитынЖТЖ.
Плевра ішіне қан кету, плевра қуысында ауа
немесе қан жиналуына, кеңірдек пен бронхтардың қанмен
бітелуіне байланысты өкпенің газалмасудан толық немесе
жартылай семуі, қабырғалардың сынуы жатады. 
6. Аралас типті ЖТЖ
. Әдетте жіті тыныс жетіспеушілігі ағзаның
өмірге қажетті басқа жүйелерін қамти дамиды, оның жеке дамуы
сирек кездеседі. 
Жедел жәрдем дәрігерінің тәжірибесінде өкпе артериясының
тромбоэмболиясы, суға бату, асылу сияқты патологиялық
жағдайларда жіті тыныс жетіспеушілігі көбінесе жүрек- қантамыр, 
жүйке жүйесінің айқын бұзылыстарымен қатар жүреді. 

ЖТЖ этиологиялық жіктелуі

1. Жіті жəне жітілеу – бронхылардың қақпақшалы
түрде немесе толық жабылуы. Бұл жағдайда тыныс алу
жолдарының өткізгіштігі бұзылысымен байланысты
ателектаздық пневмония көрінісі байқалады.

Аурудын ағымына байланысты жіктелуі:
2. Созылмалы ағымы – бөгде заттың тыныс алуға əсер етпей
кеңірдек жəне бронхыларда орнығуы, ателектаз жəне 
эмфизема белгілері жоқ, тек қана бөгде заттың орныққан
жерінде қабыну үрдісі жəне сол жердің дренаждық
функциясының бұзылуымен əйгіленетін пневмониямен
сипатталады.

Тыныс алу жолдарындағы бөтен денелер – көп жағдайда
балаларда кездесетін патология.
Жиі жағдайда (шамамен 95-98% жағдайда) тыныс алу
жолдарындағы бөтен денелер 1,5 жастан 3 жасқа дейінгі
балаларда кездеседі. Дәл осы жас аралығында бала саналы
түрде белсенділікпен өз қоршаған ортасын тани
бастайды. Сондай-ақ осы жаста бала өз сезімдері негізінде
өз бетімен қатты тамақты шайнап, жұтуды үйренеді. Әрине
бұл әрекеттер бірден ойдағыдай іске аса қоймайды. Сол
себептен дәл осы жаста ұсақ заттардың тыныс алу
жолдарына ену қаупі жоғары болады

Егер бала тыныс алуы қалыпты болса, алайда бұл ретте бала 
қатты жөтелсе, онда тамақ түйіршіктері тыныс алу жолында
емес, көмейде тұрып қалған болуы тиіс. Әдетте жөтелдің
немесе құсу кезінде бөгде зат өздігімен сыртқа шығады. Ең
қауіптісі бұл - баланың тыныс алу жолында тамақ немесе бөгде
зат тұрып қалуы. Мұндай жағдайда уақытылы немесе дұрыс
көрсетілмеген көмек баланың тұншығып қалуына, тіпті қайтыс
болып кетуіне әкеп соқтыруы мүмкін. Тамақтың немесе бөгде
заттың тұрып қалуының негізгі белгілері – бала айғайлай да, 
жылай да алмайды, қолдарымен сермеп, қарынын ішіне
тартады. Баланың тыныс алу жолын босату үшін бірнеше
тәсілдер бар:

Егер бала суға немесе сүтке шашалып қалса, ол қатты жөтеле
бастайды, бұл кезде баланы қолыңызға екбетімен алып, бір
қолыңызбен ішін қысып ұстап, төмен қарай еңкейтіп, арқасынан
ақырындап ұру қажет.

Егер бала суға, сүтке немесе сілекейіне қақалып қалып, 
жоғарыда аталған әдіс көмектеспесе, баланы басы кеудесінен
сәл төмен ұстап арқасына жатқызу керек. Содан соң баланың
төс сүйегіне бас саусағымызды қойып, бес рет басамыз. Әрбір
басқан сайын бала кеудесінің керілуін бақылаймыз. Жедел
жәрдем келгенше кезекпе-кезек саусақтарымызбен басуды
және 1 тармақта көрсетілгендей арқасынан ұрғыштауды
қайталамаймыз.

Бір жастан жоғары балалардың тамағына кәмпит, тамақ
түйірі немесе кез-келген бөгде зат тұрып қалған кезде
Геймлих әдісі тиімді. Ол мынадай:
баланың артынан тұрамыз (бойы кішкентай болса – тізелеп
тұрамыз);
баланың белінен қысып ұстаймыз;
бір қолымызды жұдырықтап, қабырғаларының арасында, 
үлкен саусағымызды ішке қарай баланың кіндік тұсына
қоямыз;
екінші алақанымызбен жұдырығымызды қысып ұстаймыз;
білектерімізді жанға қарай тартып, баланың ішін жоғары
қарай қысамыз.

Егер жәбірленуші тұншығып қалса, дем
ала ма деп сұраңыз. Бұл толық кедергіні
ішінара ажырату үшін маңызды мәселе! 
Егер жәбірленуші дем алып, сөйлесе алса
(ішінара кедергі): Оны жөтелуді
жалғастыруға шақырыңыз!

жүктеу 1,03 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: