Лекция. Саясаттану ғылым және оқу пәні ретінде Саясаттанудың объектісі. Саясаттанудың танымдык пәні. Жеке пән ретіндегі саясаттанудың жанжақтылығы

формаларға бөлдi. Дұрыс түрiне монархияны, аристократия мен политияны жатқызды. Ал, 
тирания, олигархия мен демократия мемлекеттiң бұрыс түрi деп санады. Мемлекеттiң 
дұрыс түрiнде әкiмдер халық, ел пайдасын ойлайды, билiк қоғамға қызмет етедi. Ал, бұрыс 
түрiнде олар өздерiнiң бас пайдаларын ойлайтын көрiнедi. Мемлекеттің ең дұрыс формасы 
полития деп санады. Полития жалпының мүддесі үшін көпшілік билік құруы. Ұлы ойшыл 
саяси басқаруда адам емес заң басқарғанын дұрыс көрдi. Себебi, әкiм қаншалықты жақсы 
болғанымен сезiмге, ашу-ызаға берiлмей қоймайды, ал заң болса байсалдылығын, 
парасаттылығын жоймайды. Сонымен, ежелгi грек ойшылдары мемлекеттiк құрылыстың 
әртүрлi формаларын, мемлекет iсiне азаматтардың қатысуын талдап ғана қойған жоқ. 
Сонымен бiрге, олардың идеялары саяси iлiмнiң әрi қарай дамуына жағдай жасады.
Батыс Еуропа мен Шығыстық Араб елдеріндегі саяси ілімдер (орта ғасырлар): 
А. Блаженный, Ф.Аквинский.
Саяси iлiмдер тарихында орта ғасыр ойшылдарының 
еңбектерi мен идеяларының маңызы зор. Олар феодалдық қоғамдық-экономикалық 
құрылыспен тығыз байланысты. Әрi олардың саяси тұжырымдары дiни сипатта болды. 
Солардың бiрi, 
А. Августин
(354-430 ж.ж.) христиан философиясының негiзгi 
қағидаларын дәрiптеп уағыздаған. Ол «Құдай қала туралы» атты еңбегiнде саяси ой-
пiкiрлерiн бiлдiрдi. А. Августин барлық әлеуметтiк, мемлекеттiк, құқықтық ұйымдар мен 
заңдар адам күнәсiнiң нәтижесi деп санады. Себебi, оның ойынша адамдарға баста екi 
жолмен өмiр сүруге мүмкiндiк берiлген. Бiрi құдай жолымен, екiншiсi адам жолымен. 
Бiрiншiнi қалағандар құдаймен мәңгiлiк патшалық құрып бақытты өмiр сүрсе, екiншiлер 
жын-шайтандармен бiрiгiп азапқа түседi. 
Ф. Аквинский 
(1224-1274 ж.ж.) «Құдайшылдықтың жиынтығы» деген еңбегiнде 
саяси билiктiң үш элементiн: мәнiн, формасын және қолдана бiлудi ажыратып көрсеттi. 
Сонымен бiрге, ол өз еңбектерi арқылы арнайы заң теориясын жасады. Заңды мәңгiлiк, 
дiни, табиғи және оң деп бөлiп көрсеттi. Құдай жауыздық емес, қайырымдылықтың себебi. 
Сондықтан билiктi құрайтынның барлығы мейiрiмдiлiктен тұрады деп санаған. Ф. 
Аквинский монархияны қолдады, себебi ол заңға сүйенедi деп есептеген. 

жүктеу 0,9 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: