М. Е. Лобашев к. В. Ватти

Жыныссыз көбеюдегі тұқым қуалау

жүктеу 8,1 Mb.

Pdf просмотр

бет	59/275
Дата	29.04.2022
өлшемі	8,1 Mb.
	#38344
түрі	Лекция

1 ... 55 56 57 58 59 60 61 62 ... 275

Lobashev

Жыныссыз  көбеюдегі  тұқым  қуалау.
Теңдей  дәрежеде  тұқым  қуалайтын
митоздық  бөлінуге  сүйенетін  жыныссыз  көбеюдегі  тұқым  қуалау  сипаты  мүлде
басқаша  болады.  Осындай  мысалды  қарастырайық.  Мысалы,  қойбүлдірген
жемісінің  қызыл  бояуы
(АА)
ақ  бояуын
(аа)
түгелдей  тұншықтырмайды,  толық
емес  доминантты  болады.  Сондықтан  гетерозиготалы  өсімдіктің
(Аа)
жемісі
қызғылт болады. Гетерозиготалы өсімдік өздігінен то-заңданған кезде жемісі қызыл,
қызғылт  және  ақ  түсті  өсімдік-тер  1:2:1  қатынасындай  алынады.  Егер
гетерозиготалы  осы  өсімдікті  вегетативті  жолмен  —  мүрттарынан  көбейтсе,  онда

жас есімдіктер митоздық бөліну нәтижесінде пайда болады, яғни әрбір жаңа клетка
және жас өсімдік бірдей генотипте
Аа
болады. Осының нәтижесінде барлық өсімдік
жемісінің бояуы бастапқы өсімдіктікіндей тек қызғылт болады.
Сөйтіп,  вегетативті  жолмен  көбею  үрпақтың  ата-анасына  толық  үқсас  болуын
және  кейінгі  үрпақтарда  особыардың  бір-келкі  болуын  қамтамасыз  етеді.
Сондықтан вегетативті жолмен көбейетін бір есімдік үрпағы әрқашанда өте біркелкі
келетін-діктен  ол
клон
деп  аталады.Сонымен,  Мендель  аса  маңызды
жағдайларды  анықтады,  атап  айтқанда  шағылыстыру  кезінде  организм  эелгілері
(қаси-еттері)  ұрпақтарда  жоғалып  кетпейді,  сақталады.  Бүл  жаңалық  түрлердің
пайда  болуы  жеиіндегі  Ч.  Дарвин  іліміне  аса  бағалы  негіз  болды.  Бүл  ереже
мынадай  механизмді  түсіндіруге  мүмкіндік  берді:  организмдердің  бейімделу
қасиеттерін  шағылысу  жоғалтып  жібермейді,  олар  сақталады  және  табиғи
сүрыптау әсерімен ұрпақтарда жинақтала береді.

жүктеу 8,1 Mb.

Достарыңызбен бөлісу:

1 ... 55 56 57 58 59 60 61 62 ... 275